Bức tranh lương thực thế giới: giá cả tăng cao khi nguồn cung khan hiếm, nước xuất khẩu gạo như Việt Nam cũng sẽ chịu ảnh hưởng không ít

Các mặt hàng lương thực chủ lực như gạo và lúa mì được dự báo khó có thể bổ sung vào lượng hàng tồn kho đã cạn kiệt, ít nhất là trong nửa đầu năm 2023. Trong khi đó, các loại cây trồng sản xuất dầu ăn cũng đang phải chịu thời tiết bất lợi ở khu vực Mỹ - Latin và Đông Nam Á.

Ole Houe, Giám đốc dịch vụ tư vấn tại công ty môi giới nông nghiệp IKON Commodities ở Sydney, cho biết: "Thế giới cần những vụ mùa kỷ lục mới có thể đáp ứng nhu cầu toàn cầu. Nhưng ở giai đoạn này, nếu chúng ta nhìn vào triển vọng sản xuất ngũ cốc và hạt có dầu trên toàn cầu, điều đó có vẻ như rất khó xảy ra".

Giá tương lai lúa mì, ngô và dầu cọ đã giảm từ mức cao kỷ lục nhưng giá trên thị trường bán lẻ vẫn tăng và nguồn cung khan hiếm được dự báo sẽ tiếp tục đẩy giá trong năm 2023. 

Chi phí nhập khẩu thực phẩm năm 2022 sẽ đạt 2.000 tỷ USD

Hàng triệu người trên khắp thế giới đang phải đối mặt với khủng hoảng lương thực, đặc biệt là các quốc gia nghèo hơn ở châu Phi và châu Á, nơi nạn đói và suy dinh dưỡng vẫn chưa được giải quyết hoàn toàn.

Chi phí nhập khẩu thực phẩm năm 2022 chắc chắn sẽ đạt kỷ lục gần 2.000 tỷ USD , buộc các nước nghèo phải cắt giảm chi tiêu.

Giá hợp đồng lúa mì tương lai Chicago đã tăng lên mức cao nhất mọi thời đại là 13,64 USD /giạ vào tháng 3, sau khi Nga tấn công nhà xuất khẩu ngũ cốc chủ chốt của thế giới Ukraine. Việc này đã làm giảm nguồn cung tại thị trường vốn đã bị ảnh hưởng bởi thời tiết bất lợi và các hạn chế sau đại dịch.

Giá ngô và đậu tương cũng tăng lên mức cao nhất trong một thập kỷ, trong khi giá dầu cọ thô chuẩn Malaysia tăng lên mức cao kỷ lục vào tháng 3.

Dù đến nay, giá lúa mì đã giảm xuống mức trước chiến tranh, và dầu cọ cũng giảm khoảng 40%, nhưng trong bối cảnh những lo ngại về suy thoái kinh tế toàn cầu, các hạn chế Covid-19 của Trung Quốc cùng nhiều vấn đề khác, giá lương thực có nguy cơ lại tăng trở lại.

Mặc dù giá lúa mì, ngô và dầu cọ tương lai đã giảm từ mức cao kỷ lục, nhưng giá trên thị trường bán lẻ vẫn tăng và nguồn cung thì khan hiếm. Vì vậy, thị trường lương thực đầu năm 2023 được dự báo sẽ gặp vô vàn khó khăn.

Triển vọng không mấy tươi sáng

Điều đáng chú ý là lũ lụt đang hoành hành tại Australia trong những tuần gần đây, nước xuất khẩu lúa mì lớn thứ hai thế giới. Điều đó đã gây thiệt hại lớn cho vụ mùa đang chuẩn bị thu hoạch.

Ngoài ra, hạn hán nghiêm trọng sẽ làm giảm 40% vụ thu hoạch lúa mì tại Argentina. Việc thiếu mưa ở vùng đồng bằng Mỹ cũng khiến vụ mùa đông có sản lượng thấp nhất kể từ năm 2012.

Do vậy, nguồn cung lúa mì toàn cầu dự báo sẽ giảm trong nửa đầu năm 2023.

Đối với gạo, giá dự kiến sẽ duy trì ở mức cao khi Ấn Độ, nhà cung cấp lớn nhất thế giới, vẫn giữ nguyên mức thuế xuất khẩu áp đặt vào đầu năm 2022.

“Gạo có sẵn ở hầu hết nước xuất khẩu khá ít, ngoại trừ Ấn Độ, nhưng nước này đã áp thuế xuất khẩu để giảm doanh số bán hàng. Nếu chúng ta gặp cú sốc sản xuất ở bất kỳ quốc gia xuất khẩu hoặc nhập khẩu hàng đầu nào, thì thị trường sẽ biến động mạnh theo chiều tăng”, một thương nhân tại Singapore cho biết.

Triển vọng đối với ngô và đậu tương ở Nam Mỹ cũng không tươi sáng hơn khi vụ thu hoạch vào đầu năm 2023. Tình trạng khô hạn gần đây ở một số vùng tại Brazil, nước xuất khẩu đậu hàng đầu thế giới, góp phần làm gia tăng thêm lo ngại.

Theo Bộ Nông nghiệp Mỹ, nguồn cung nội địa của nước này đối với các loại cây trồng chính bao gồm ngô, đậu tương và lúa mì dự kiến sẽ duy trì ổn định vào năm 2023.

Nhưng cơ quan này cũng dự báo nguồn cung ngô của Mỹ sẽ giảm xuống mức thấp nhất trong một thập kỷ trước vụ thu hoạch năm 2023, dự trữ đậu tương ở mức thấp nhất trong 7 năm và dự trữ lúa mì cuối kỳ được dự báo ở mức thấp nhất trong 15 năm.

Dầu cọ, loại dầu ăn được tiêu thụ nhiều nhất trên thế giới, đang bị ảnh hưởng bởi các cơn bão nhiệt đới trên khắp Đông Nam Á. Thêm vào đó, chi phí phân bón cao cũng dẫn tới sản lượng dầu sẽ ít đi.

Tuy nhiên, giá ngũ cốc và ngũ cốc cao hơn đã khuyến khích nông dân trồng nhiều cây hơn ở một số quốc gia bao gồm Ấn Độ, Trung Quốc và Brazil.

“Mặc dù người dân trên thế giới đã cố tăng năng suất, trồng nhiều loại cây hơn nhưng dường như sản lượng sẽ vẫn giảm do thời tiết bất lợi cùng nhiều yếu tố khác. Vì vậy, sản lượng đầu năm 2023 khó có thể đủ để bổ sung cho nguồn cung đã bị cắt giảm”, ông Ole cho hay.

Tham khảo: Reuters