Căn bệnh ung thư là nỗi ám ảnh của bác sĩ, rất phổ biến ở Việt Nam: 5 cách phòng bệnh cần làm ngay

Hiểu về ung thư gan

Ung thư gan là ung thư đứng đầu ở Việt Nam ở nam giới và là 1 trong 5 bệnh ung thư phổ biến ở nữ. Ung thư gan trở thành nỗi ám ảnh với cả bác sĩ bởi 70 % bệnh nhân thời gian phát hiện bệnh đến khi tử vong chỉ vài tháng.

BS Nguyễn Văn Tiến – khoa Ngoại 1, BV Ung bướu TP.HCM cho biết ung thư gan là một loại ung thư bắt đầu từ gan, được tìm thấy ở bất kỳ vị trí nào trong gan. Ung thư nói chung bắt đầu khi các tế bào trong cơ thể bắt đầu phát triển ngoài tầm kiểm soát.

Ung thư gan đôi khi có thể bắt đầu từ gan của bạn (ung thư gan nguyên phát) hoặc lây lan từ cơ quan khác đến (ung thư gan thứ phát).

Theo BS Tiến mức độ nghiêm trọng của ung thư gan phụ thuộc vào vị trí của nó trong gan, độ lớn của khối u, đã di căn chưa, là nguyên phát hay thứ phát.

Ung thư bắt đầu từ các tế bào gan được gọi là ung thư gan nguyên phát.

Ung thư tế bào gan hay thường gọi là HCC

Đây là dạng ung thư gan phổ biến nhất ở người lớn, bắt đầu với nhiều nốt ung thư nhỏ khắp gan, không chỉ một khối u. Điều này thường thấy nhất ở những người bị xơ gan tổn thương gan mãn tính.

Ung thư ống dẫn mật

Chiếm khoảng 10% đến 20% các trường hợp ung thư gan nguyên phát. Hầu hết các ung thư đường mật hiện diện trong đường mật bên ngoài gan.

Angiosarcoma và hemangiosarcoma: Đây là những bệnh ung thư hiếm gặp bắt đầu từ các tế bào lót trong các mạch máu của gan.

Ung thư nguyên bào gan đây là một loại ung thư rất hiếm gặp, chủ yếu gặp ở trẻ em, thường là ở những trẻ dưới 4 tuổi.

Hình ảnh ung thư gan

Nguyên nhân gây ung thư gan, theo bác sĩ Tiến, mặc dù một số yếu tố nguy cơ gây ung thư gan đã được biết đến, nhưng chính xác làm thế nào những yếu tố này có thể biến các tế bào gan bình thường trở thành tế bào ung thư chỉ được hiểu một phần.

Một số yếu tố nguy cơ ảnh hưởng đến DNA của các tế bào trong gan, có thể dẫn đến sự phát triển bất thường của tế bào và có thể hình thành ung thư.

Ung thư có thể được gây ra bởi những thay đổi DNA (đột biến) làm kích hoạt gen sinh ung thư hoặc tắt gen ức chế khối u. Một số gen khác nhau thường cần có những thay đổi để tế bào trở thành ung thư.

Ngoài ra, một số hóa chất gây ung thư gan như aflatoxin, được biết là làm hỏng DNA trong tế bào gan. Ví dụ, các nghiên cứu đã chỉ ra rằng aflatoxin có thể làm hỏng gen ức chế khối u TP53, gen này thường hoạt động để ngăn tế bào phát triển quá mức. Các tổn thương đối với gen TP53 có thể dẫn đến gia tăng sự phát triển của các tế bào bất thường và hình thành các tế bào ung thư.

Virus viêm gan cũng có thể thay đổi DNA khi chúng lây nhiễm sang các tế bào gan. Ở một số bệnh nhân, DNA của virus có thể tự chèn vào DNA của tế bào gan, nơi nó có thể kích hoạt tế bào sinh ung thư của tế bào.

Ung thư gan rõ ràng có nhiều nguyên nhân khác nhau, và chắc chắn có nhiều gen khác nhau liên quan đến sự phát triển của nó.

Phòng ngừa ung thư gan

Theo bác sĩ Tiến từ các yếu tố nguy cơ gây ung thư gan như trên, để phòng căn bệnh ung thư gan đáng sợ mọi người cần thực hiện các biện pháp sau:

Thứ nhất, phòng tránh và điều trị bệnh viêm gan do virus viêm gan B và C: yếu tố nguy cơ đáng kể nhất của ung thư gan là nhiễm virus viêm gan B (HBV) và virus viêm gan C (HCV) mãn tính.

Những virus này có thể lây từ người này sang người khác khi dùng chung kim tiêm bị nhiễm (chẳng hạn như sử dụng ma túy), qua quan hệ tình dục không được bảo vệ và mẹ truyền sang con trong mang thai.

Viêm gan virus gây ung thư gan.

Do đó, một số bệnh nhân ung thư gan có thể tránh được bằng cách không dùng chung kim tiêm và bằng cách thực hiện quan hệ tình dục an toàn hơn (chẳng hạn như luôn sử dụng bao cao su). Khuyến cáo rằng tất cả trẻ em, cũng như người lớn có nguy cơ mắc bệnh, nên chủng ngừa HBV để giảm nguy cơ viêm gan và ung thư gan.

Hiện tại, không có thuốc chủng ngừa cho HCV. Việc ngăn ngừa nhiễm HCV, cũng như nhiễm HBV ở những người chưa được chủng ngừa, dựa trên sự hiểu biết về cách thức lây lan những trường hợp này xảy ra. Những người có nguy cơ cao mắc HBV hoặc HCV nên được xét nghiệm để có thể theo dõi bệnh gan và điều trị nếu cần.

Thứ hai, hạn chế sử dụng rượu bia, thuốc lá: Uống rượu bia có thể dẫn đến xơ gan, từ đó có thể dẫn đến ung thư gan. Không uống rượu hoặc uống rượu điều độ có thể giúp ngăn ngừa ung thư gan.

Vì hút thuốc lá cũng làm tăng nguy cơ ung thư gan, nên không hút thuốc cũng sẽ ngăn ngừa một số bệnh ung thư này. Nếu bạn hút thuốc, bỏ thuốc lá sẽ giúp giảm nguy cơ mắc nhiều bệnh ung thư và các bệnh đe dọa tính mạng.

Thứ ba, giữ cân nặng hợp lý.

Thứ tư, hạn chế tiếp xúc với hóa chất gây ung thư: Thay đổi cách bảo quản một số loại ngũ cốc ở các nước nhiệt đới và cận nhiệt đới có thể làm giảm tiếp xúc với các chất gây ung thư như aflatoxin.

Thứ năm, điều trị các bệnh làm tăng nguy cơ ung thư gan.

Mọi người nên cố gắng giảm cân nếu bạn thừa cân. Mặc quần áo bảo hộ và khẩu trang nếu bạn làm công việc tiếp xúc với hóa chất độc hại. Cố gắng giảm lượng rượu - tránh uống nhiều hơn 14 đơn vị mỗi tuần. Cố gắng bỏ hút thuốc