Căng thẳng Iran - Israel: Hiệu ứng danh nghĩa

Iran đã phá bỏ điều lâu nay Israel vẫn coi như cấm kỵ là Iran không dám và không đủ năng lực quân sự thực tế để tấn công trực diện vào lãnh thổ Israel.

Đối với Israel, đấy là cú đòn rất nặng và tai hại giáng vào thể diện và uy danh. Cho nên việc sẽ "trả đũa lại" là chuyện không thể tránh khỏi đối với Israel. 

Nhưng cuộc không kích trả đũa hôm 19-4 cũng lại cho thấy nước này cần hiệu ứng danh nghĩa chứ không nhằm vào kết quả thực chất. Trên phương diện này, Israel đã vừa tự làm khó và làm khó cho Iran.

Cuộc trả đũa của Israel diễn ra ở quy mô rất nhỏ. Những thông tin ban đầu chỉ xác nhận có 3 máy bay không người lái xâm nhập vào Iran và đều đã bị bắn hạ. Vụ việc không phải là một cuộc tấn công bằng tên lửa, gần như không gây thiệt hại gì cho Iran. 

Mấy hôm trước, thông điệp của Iran là nước này có thể chọc thủng hệ thống phòng không của Israel thì bây giờ Israel cũng gửi thông điệp tương tự tới Tehran. 

Iran muốn cảnh báo và răn đe Israel chớ nên phiêu lưu mạo hiểm về quân sự và an ninh thì bây giờ Israel cũng chủ định làm điều tương tự.

Cả hai đều không muốn và không dám phát động chiến tranh thực thụ với nhau nhưng lại đều luôn tỏ ra không hề ngán chiến tranh trực tiếp với nhau, leo thang đối địch nhưng vẫn luôn để ngỏ dư địa cho giảm căng thẳng. 

Đối với cả hai, nhu cầu giữ thể diện và cái uy về đối nội cũng như đối ngoại hiện quyết định hành động. Bên này mong muốn bên kia dừng ăn miếng trả miếng trước để có thể cũng dừng ngay mà giữ được thể diện, không bị coi là yếu thế hay thất thế. 

Cả hai bên đều phát đi thông điệp: Đủ rồi. Hãy dừng lại, nhưng bên này lại muốn và đòi bên kia dừng lại trước.

Trong cuộc chơi mới bắt đầu này, Israel đã truyền trả lại bóng sang phía sân của Iran sau khi nhận được bóng chuyền đến từ đối phương. Vòng trả đũa lẫn nhau có tiếp tục hay không trong những ngày tới giờ phụ thuộc vào việc Iran sẽ phản ứng thế nào.

Hành động quân sự mới nhất của Israel cho thấy có sự kiềm chế về mức độ. Với Iran, điều này làm giảm mức độ cần thiết và cấp thiết buộc phải hành động đáp trả mạnh mẽ hơn. Bởi thế, hiện vẫn còn lý do để kỳ vọng rằng Iran và Israel sẽ không tiếp tục trả đũa lẫn nhau. 

Dù vậy, cuộc không kích của Israel làm gia tăng nguy cơ cả khu vực bị nhấn chìm vào bạo lực và chiến sự, đối địch và căng thẳng, bất an và bất ổn trầm trọng. 

Chỉ cần một trong hai bên không còn tự kiềm chế và kiểm soát được mức độ hành động của chính mình thì những cuộc trả đũa lẫn nhau tiếp theo sẽ bất chấp mọi giới hạn.