MỚI NHẤT!

Đọc nhanh >>

Doanh nghiệp Việt đầu tư ra nước ngoài: Con dao hai lưỡi

29-03-2013 - 08:41 AM |

Nhiều chuyên gia lo ngại, nếu quản không chặt, mang hàng tỉ USD đến xứ người khi trong nước còn khát vốn, chẳng khác nào “con dao hai lưỡi”... Tuy nhiên, đầu tư ra nước ngoài (ĐTRNN) được xem là một trong những chiến lược của DN, đặc biệt trong thời điểm được coi là “cơ hội khác thường” này.

Đừng chỉ nhìn Lợi ích tức thì

Ông Nguyễn Văn Toàn - Phó chủ tịch Hiệp hội DN đầu tư nước ngoài: Bản thân các DN tư nhân đã dám mang tiền đầu tư ra nước ngoài thì chắc chắn họ sẽ phải tìm cách đầu tư cho hiệu quả.
VN tiếp nhận đầu tư từ nước ngoài và đầu tư ra nước ngoài không có gì mâu thuẫn. Nếu chỉ tiếp nhận đầu tư từ nước ngoài mà không đầu tư ra nước ngoài nghĩa là DN VN chưa vươn ra được thế giới. Thực tế thì mức đầu tư của các DN VN ra nước ngoài cũng chưa phải là lớn.
 
Báo cáo đánh giá hoạt động đầu tư ra nước ngoài do Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho thấy, phần lớn các dự án đầu tư quy mô lớn đang trong giai đoạn đầu của quá trình đầu tư nên hiệu quả kinh tế tức thì của đầu tư ra nước ngoài chưa lớn và chưa có những đóng góp đáng kể cho việc phát triển kinh tế - xã hội trong nước trong thời gian qua.
 
Nhưng tôi tin rằng, các dự án này sẽ đóng góp tích cực cho nền kinh tế VN trong những năm sắp tới. Bởi bản thân các DN tư nhân đã dám mang tiền đầu tư ra nước ngoài thì chắc chắn họ sẽ phải tìm cách đầu tư cho hiệu quả.

Tuy nhiên, để hoạt động đầu tư ra nước ngoài thực sự mang lại hiệu quả thì các cơ quan quản lý cần phải tiếp tục rà soát, xem xét sửa đổi, bổ sung các quy định bất cập. Đồng thời bổ sung thêm các quy định cần thiết để bảo đảm tính pháp lí cao hơn cho các hoạt động đầu tư trực tiếp ra nước ngoài. Xem những lĩnh vực nào, những ngành nào là thế mạnh của mình có thể đầu tư ra nước ngoài mang lại hiệu quả tốt đem ngoại tệ về cho đất nước thì cần khuyến khích. Nếu không, hoạt động này chẳng khác nào “con dao hai lưỡi”, DN dễ dẫn đến những rủi ro trong đầu tư, kinh doanh tại nước sở tại.

Thực tế cho thấy, nhiều DN của ta chưa có sự liên kết chặt chẽ với nhau trong quá trình đầu tư, kinh doanh tại nước sở tại nên hoạt động thường đơn lẻ, khó làm ăn lớn và đôi khi còn có xung đột về lợi ích. Đặc biệt là đối với lĩnh vực đầu tư ra nước ngoài có sử dụng vốn đầu tư của nhà nước, cần phải bổ sung các quy định chặt chẽ hơn về quy trình, thủ tục...

Nếu còn nghi ngại, DN và quốc gia đều thiệt

Ông Võ Trường Sơn - Phó tổng giám đốc tập đoàn Hoàng Anh Gia lai (HAGL): Các ý kiến lo ngại những dự án đầu tư ra nước ngoài làm chảy máu ngoại tệ chỉ là cái nhìn cục bộ.
Các DNVN khi làm ăn kinh doanh phải tính toán đầu tư phù hợp cho từng thị trường và sự biến động của nền kinh tế. Việc các DNVN đầu tư ra nước ngoài cũng vậy. Các ý kiến lo ngại những dự án đầu tư ra nước ngoài làm chảy máu ngoại tệ chỉ là cái nhìn cục bộ. Bởi lẽ Ngân hàng nhà nước và Bộ Kế hoạch đầu tư quản việc này rất chặt từ khâu cấp phép đến thủ tục chuyển tiền ra nước ngoài và thậm chí có quyền thanh kiểm tra bất cứ lúc nào. Nguyên tắc đầu tư ra nước ngoài là tất cả các báo cáo tài chính đều quy về Cty mẹ tại VN.

Việc đầu tư ra nước ngoài, hay các nước đầu tư vào VN đều giống nhau. Vấn đề là nên xem xét kỹ lưỡng danh mục đầu tư có đem lại hiệu quả không?

Đầu tư ra nước ngoài từ lâu đã phổ biến ở nhiều nước trên thế giới, được xem như vấn đề sống còn của nhiều tập đoàn quốc tế hùng mạnh tuy nhiên chỉ mới manh nha tại VN 5-7 năm trở lại đây. Nếu đến lúc này VN vẫn còn nghi ngại khi cấp phép các dự án đầu tư ra nước ngoài thì cả quốc gia và DN sẽ phải chịu thiệt thòi rất lớn.
 
Các DNVN khi đầu tư ra nước ngoài đều tính toán rất kỹ, đa số là cơ hội tốt, chuyện rủi ro xảy chỉ là xác suất nhỏ.  Ở  lĩnh vực bất động sản, trong thời điểm này, nếu HAGL tập trung đầu tư  vào thị trường VN, chắc chắn sẽ thua.  Nhưng chúng tôi đã đầu tư vào Myanmar  lại là cơ hội vàng cho cả hai. 
 
Mảng khách sạn và văn phòng cho thuê hiện tại ở thị trường Myanmar đang nóng. Khách sạn từ 300- 400 USD/phòng, nhưng không có để khai thác.   HAGL có được 7,3 ha ở vị trí đất vàng, thuê trong 70 năm với giá trị  54 triệu USD tương đương 740 USD/m2. Nhưng hiện nay nếu sang nhương lại, giá đất  lên đến 10.000USD/m2. Không cần đầu tư, chỉ sang nhượng HAGl  đã lãi gần 10 lần theo thời giá hiện nay. 

Liên kết là yếu tố quan trọng

Ông Trần Văn Mười - Chủ tịch Tập đoàn quốc tế Năm Sao, thành viên AVIC: Sức mạnh liên kết DN và sự hậu thuẫn từ Chính phủ, các Bộ, ban, ngành... sẽ ảnh hưởng rất lớn tới sự thành công.
Có thể nói rằng, khi các DN VN đầu tư ra nước ngoài, sức mạnh liên kết DN và sự hậu thuẫn từ Chính phủ, các Bộ, ban, ngành… sẽ ảnh hưởng rất lớn tới sự thành công.
 
Chẳng hạn, Tập đoàn quốc tế Năm Sao đã đầu tư xây dựng Nhà máy phân bón NPK có tổng mức đầu tư 79 triệu USD (100% vốn đầu tư của VN) với công suất 350.000 tấn/năm, đồng thời là tổng kho dự trữ phân bón và kinh doanh xuất nhập khẩu phân bón tổng hợp tại Campuchia.
 
Dự án sau 3 năm triển khai tích cực, đúng tiến độ đề ra, đã hoàn thành và đưa vào sử dụng cuối tháng 12/2012. Dự án này là một trong các dự án đã nhận được sự hỗ trợ tốt từ Hiệp hội các Nhà đầu tư VN sang Campuchia (AVIC) nói chung và BIDV nói riêng thông qua các hoạt động như: tư vấn, cung cấp thông tin; xin cấp phép, hỗ trợ thu xếp nguồn vốn, tổ chức sự kiện, kết nối các DN với các Bộ, ngành và công tác hậu cần…

Ngoài ra, cũng phải kể đến vai trò của hiệp hội DN khi đầu tư ra nước ngoài khi đưa ra những đề xuất, giải pháp nhằm bảo vệ, tìm kiếm những ưu đãi có lợi nhất cho hội viên. Đơn cử, để có thể thực hiện thành công kế hoạch từ nay đến 2015, AVIC đã đưa ra một số đề xuất với Chính phủ hai nước, cụ thể: Đề xuất xây dựng chiến lược hợp tác dài hạn gắn với chiến lược đầu tư; hướng dẫn triển khai Hiệp định khuyến khích bảo hộ đầu tư; Thống nhất về thủ tục hải quan giữa hai nước; Nghiên cứu biện pháp quản lý, phát triển giao thương qua đường tiểu ngạch giữa hai nước; Tổ chức các hội chợ triển lãm hàng hóa; Đẩy mạnh hợp tác, đầu tư cơ sở hạ tầng; Chỉ đạo các ngân hàng VN xem xét mở chi nhánh tại các cửa khẩu. Mở rộng danh mục hàng hoá xuất nhập khẩu được hưởng ưu đãi thuế quan...

Cẩn trọng đầu tư ra nước ngoài đối với DNNN

Ông Đào Quang Thu - Thứ trưởng Bộ Kế hoạch - Đầu tư: ĐTRNN có thể làm giảm cơ hội việc làm, thu nhập trong nước, giảm nguồn thu cho NSNN nếu sử dụng không hiệu quả vốn đầu tư.

Tính sơ bộ đến hết năm 2012, các  DN VN đầu tư ra nước ngoài đã mang về cho đất nước 430 triệu USD lợi nhuận, chủ yếu trong lĩnh vực dầu khí, viễn thông, cao su.... Doanh thu của các dự án đã đi vào hoạt động cũng như lợi nhuận chuyển về nước còn khiêm tốn nhưng đây là một tín hiệu tích cực, bởi từ một quốc gia chỉ đi thu hút đầu tư nước ngoài, nay các  DN VN đã có thể cho mang  “chuông đi đấm xứ người”. Điều đó chứng tỏ, nội lực của bản thân DN trong nước đã  mạnh nên mới có sức vươn ra ngoài. Tuy nhiên, cũng phải nhìn nhận, nhiều dự án đầu tư ra nước ngoài còn chưa hiệu quả, chủ yếu là do hệ thống luật pháp, chính sách của nước tiếp nhận đầu tư không ổn định, luôn thay đổi và thường không dự báo trước được. Bên cạnh đó, nhà nước chưa được chú trọng ĐTRNN (nhất là đối với các DN tư nhân), chủ yếu là DN  tự quyết, tự chịu trách nhiệm...

Năm 2012, có tới 1,2 tỉ USD được các DN VN  mang ra nước ngoài. Đây là một con số không nhỏ trong bối cảnh kinh tế trong nước khó khăn, dự trữ ngoại hối và cán cân thanh toán khá căng thẳng trong những năm  qua. Vì thế, cần sớm có một chiến lược đầu tư ra nước ngoài để ngăn chặn các tác động tiêu cực vì nó ảnh hưởng trực tiếp đến nguồn vốn đầu tư, các mục tiêu và tăng trưởng kinh tế trong nước, nhất là các nước đang phát triển như VN.

Hiện đầu tư ra nước ngoài đã tạo việc làm trực tiếp cho khoảng 17.774 lao động, chủ yếu lao động tại các nước sở tại. Lao động VN cũng chiếm một phần quan trọng trong số đó, chủ yếu là lao động quản lý và công nhân lành nghề. Tôi muốn nhấn mạnh ý này,  đầu tư ra nước ngoài có thể làm giảm cơ hội việc làm, thu nhập trong nước, giảm nguồn thu cho ngân sách nhà nước nếu sử dụng không hiệu quả vốn đầu tư (nhất là đối với các DNNN).
 

Việc đầu tư ra nước ngoài, hay các nước đầu tư vào VN đều giống nhau. Vấn đề là nên xem xét kỹ lưỡng danh mục đầu tư có đem lại hiệu quả không?

 
Theo Hợp Nhân, P.Hà,  M.Hương, P.Nam

duchai

Diễn đàn doanh nghiệp

Trở lên trên