Con rể biếu mẹ vợ tương lai, quà cưới, quà sinh nhật: Sầu riêng bỗng trở thành 'thứ tồn tại duy nhất, thứ khác có hay không không quan trọng' tại quốc gia này - Việt Nam, Thái Lan 'mở cờ trong bụng'

Tại quê hương của Ma Quian, một khu vực nông thôn của tỉnh Hà Nam, miền trung Trung Quốc, người ta thường gửi 4-6 món quà cho bạn bè, người thân khi họ đính hôn hoặc kết hôn.

Sầu riêng, loại trái cây nhiệt đới từ Đông Nam Á đang ngày càng được ưa chuộng ở Trung Quốc, giờ đang trở thành một trong những lựa chọn.

"Ăn một quả sầu riêng bằng 3 con gà"

“Em họ của tôi đính hôn vào tháng trước và mẹ chồng tôi yêu cầu tôi thay nho bằng sầu riêng làm quà cưới. Bà ấy cho rằng quà đó trang nhã và thời trang hơn”, Ma, 20 tuổi cho biết.

“Bà và nhiều người dân địa phương lần đầu ăn sầu riêng trong năm nay và nhanh chóng thích hương vị của nó. Khá vui là mẹ chồng tôi vốn là một người nông thôn điển hình cho việc sống tằn tiện nhưng lại yêu cầu tôi mua sầu riêng để đãi bà”, Ma nói.

“Nhiều người tin rằng sầu riêng rất bổ dưỡng và ăn 1 quả sầu riêng bằng 3 con gà”.

Cái gọi là “tự do cherry” – có nghĩa là khả năng mua một loại trái cây đắt tiền mà không cần suy nghĩ – từ lâu trở thành một từ thông dụng ở Trung Quốc như một biểu tượng của sự giàu có, thịnh vượng. Giờ đây, từ đó đang được đổi thành “tự do sầu riêng”.

Được hỗ trợ bởi mức thuế thấp, thủ tục hải quan nhanh gọn theo hiệp định thương mại Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP) giữa Trung Quốc và ASEAN, nhập khẩu sầu riêng và các loại trái cây nhiệt đới vào Trung Quốc đã tăng vọt. Các mặt hàng này không chỉ phổ biến ở thành phố lớn mà còn len lỏi vào các thị trấn nhỏ ở Trung Quốc.

“Sầu riêng đang là mặt hàng hot của giới trẻ ở tình. Các quán cà phê giờ đây cũng bán sầu riêng, bánh sầu riêng và dừa”, Ma nói thêm. “Chúng tôi thường mua 1 quả sầu riêng/tháng để cả nhà cùng ăn. Giá của nó là khoảng 40-60 nhân dân tệ/kg (132.000-199.000 đồng). Giờ đây, người ta thích bàn về những quả sầu riêng ngon với cuống dày, tròn và gai ngắn. Về việc nó có nguồn gốc từ đâu, chúng tôi không quan tâm lắm”.

Thái Lan, Malaysia, Việt Nam, Philippines – tất cả đều là thành viên của RCEP – là những nhà cung cấp sầu riêng chính cho Trung Quốc. Các nhà đầu tư Trung Quốc hiện đang đổ xô vào thị trường, từ việc ký hợp đồng với các vườn cây ăn trái ở Việt Nam và Thái Lan đến xây các dịch vụ hậu cần, kho lạnh và nền tảng thương mại điện tử.

Người Trung Quốc "cuồng" sầu riêng

Bất chấp các biện pháp kiểm soát Covid ngặt nghèo, sầu riêng nhập khẩu vào Trung Quốc năm 2022 vẫn tăng gấp 4 lần so với năm 2017, nâng tổng giá trị lên hơn 4 tỷ USD. Nhập khẩu sầu riêng của nước này trong quý đầu tiên của năm 2023 cũng đã tăng hơn 150%, theo dữ liệu hải quan Trung Quốc.

Giá nhập khẩu trung bình trong quý I là 38,3 nhân dân tệ/kg (khoảng 127.000 đồng), giảm khoảng 4,2% so với cùng kỳ năm ngoái.

Theo trang tin tài chính Yicai, từ đầu tháng 4 đến giữa tháng 5, doanh số bán sầu riêng trên nền tảng Meituan – nền tảng giao đồ ăn hàng đầu Trung Quốc – tăng 711% so với cùng kỳ 2022.

Với việc mùa cao điểm xuất khẩu sầu riêng từ Đông Nam Á vào tháng 5 và 6, giá bán lẻ sầu riêng tại Trung Quốc đã giảm đáng kể và trở nên hợp túi tiền với nhiều người. Tại các chợ đầu mối trên khắp Trung Quốc, giá trung bình dao động từ 36 nhân dân tệ đến 52 nhân dân tệ/kg, tùy thuộc vào chủng loại.

Zhang Liang, một tài xế xe tải ở Kinh Châu, đã gửi một quả sầu riêng trị giá hơn 300 nhân dân tệ (gần 1 triệu đồng) làm quà sinh nhật cho vợ.

“Những anh chàng độc thân ở chỗ tôi thường đến nhà bạn gái chơi với nho, đào và rượu vang trắng nhưng giờ họ cần sầu riêng, thứ sẽ khiến các bà mẹ vợ tương lai cảm thấy đặc biệt trong khu phố”.

Nhà nhập khẩu Bob Wang cho biết cơ chế nhập khẩu dễ dàng và nhanh chóng cho phép sầu riêng có mặt tại khắp các vùng ở Trung Quốc trong 3 ngày. Ông đã ký hợp đồng với các trang trại sầu riêng ở Việt Nam với diện tích 3.000 ha và có kế hoạch nhập khẩu hơn 3.000 container, tương đương 60.000 tấn sầu riêng trong năm nay.

“Sầu riêng đã nhanh chóng trở thành loại trái cây nhập khẩu phổ biến nhất ở Trung Quốc, nhưng chúng ta vẫn đang đánh giá thấp nhu cầu tiêu thụ của người dân Trung Quốc” Wang, người sáng lập chuỗi cung ứng TWT với hơn 3.000 xe hợp đồng tại Trung Quốc cho biết. “Với sự nhiệt tình hiện tại, có khả năng nhu cầu sẽ tăng gấp đôi trong vài năm tới”.

Trung Quốc cũng đang cố gắng trồng sầu riêng tại đảo Hải Nam nhưng nó vẫn có giá quá cao so với mặt bằng chung. “Tại một quận nhỏ của chúng tôi ở vùng xa xôi phía Tây Bắc Trung Quốc, giá trung bình là 35 nhân dân tệ cho 500 gram và lên 48 nhân dân tệ trong Tết nguyên đáng – mức đắt nhất trên toàn quốc”, một người dùng Weibo cho biết.

“Nếu không phải vì bạn gái thích ăn sầu riêng, tôi thật sự rất ngại bỏ ra số tiền này”.