Công ty Rạng Đông gian dối vụ phát tán thủy ngân độc hại: Có thể xem xét xử lý hình sự?

Công ty Rạng Đông cần trả lời rõ: Vì sao không trung thực trong vấn đề thủy ngân?

Tổng cục Môi trường (Bộ TN&MT) cho biết, Công ty Cổ phần bóng đèn phích nước Rạng Đông thừa nhận dùng thủy ngân lỏng (độc hại hơn) trong 480.000 sản phẩm đèn huỳnh quang bị cháy.

Trước đó, trong văn bản của UBND quận Thanh Xuân, Hà Nội chiều 30/8 nêu: “Công ty bóng đèn phích nước Rạng Đông đã nghiên cứu sử dụng loại amalgam thay thế cho thủy ngân lỏng trước đây và đưa vào sử dụng từ năm 2016”.

Trao đổi với PV, PGS.TS Bùi Thị An, cựu đại biểu Quốc hội cảm thấy "rất ngỡ ngàng" khi Rạng Đông không thông tin rõ ràng việc sử dụng thủy ngân lỏng trong rất nhiều sản phẩm bóng đèn huỳnh quang bị cháy.

"Đề nghị Công ty Rạng Đông giải thích cho lãnh đạo Hà Nội, nhân dân biết rõ vì sao lại không trung thực trong việc công bố về vấn đề sử dụng thủy ngân lỏng trong sản phẩm bóng đèn huỳnh quang bị cháy", bà An đặt câu hỏi.

Nữ PGS.TS này nêu rõ, trên cơ sở giải thích cụ thể của Công ty Rạng Đông, các cơ quan chức năng cần vào cuộc và xử lý ngay các vi phạm.

Còn luật sư Đặng Văn Cường (VP Luật sư Chính pháp, Hà Nội) cho rằng, vụ việc cháy Rạng Đông đã gây ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng đến sức khỏe của người dân và những người thực hiện nhiệm vụ phòng cháy chữa cháy, phóng viên...

Binh chủng hóa học lấy mẫu từ kho hàng bị cháy của Rạng Đông.

Ông nói, hiện chưa thống kê được thiệt hại về tài sản và sức khỏe của con người tuy nhiên, rất nhiều người đã phải thăm khám, điều trị, phải sơ tán...

Điều đáng nói là thông tin về mức độ nguy hiểm của sự cố này là không chính xác, không kịp thời làm gia tăng những thiệt hại, mối nguy hiểm cho người dân.

"Theo thông tin bước đầu từ cơ quan chức năng, ngay từ đầu Công ty này đã đưa ra thông tin không trung thực về số lượng thủy ngân phát tán trong không khí, không thực hiện trách nhiệm cảnh báo nguy hiểm mà còn cho rằng đã sử dụng loại amalgan thay thế...

Những thông tin này khiến nhiều người dân không kịp thời sơ tán, không thực hiện các biện pháp để bảo vệ sức khỏe bản thân, làm giảm lòng tin của người dân trước các cơ quan tổ chức Nhà nước...

Ở đây, cơ quan chức năng cần phải làm rõ sai phạm có yêu tố cá nhân và làm rõ mối quan hệ nhân quả giữa sai phạm này đối với hậu quả gây ra thiệt hại đến sức khỏe, tài sản của người dân để có hình thức xử lý cho phù hợp", luật sư Cường nói.

Ông nhấn mạnh, những cá nhân có trách nhiệm nhưng bưng bít thông tin, cung cấp thông tin sai sự thật, không thực hiện trách nhiệm ứng phó với sự cố môi trường gây hậu quả thiệt hại đến sức khỏe, tài sản của người dân đến mức nghiêm trọng cần phải xem xét trách nhiệm pháp lý nghiêm minh theo quy định pháp luật.

Nếu hành vi thỏa mãn các dấu hiệu cấu thành tội phạm cũng cần truy cứu trách nhiệm hình sự.

"Nếu hành vi gian dối trong việc cung cấp thông tin có dấu hiệu vi phạm về phòng ngừa sự cố môi trường hoặc vi phạm về ứng phó, khắc phục sự cố môi trường làm ô nhiễm môi trường nghiêm trọng hoặc gây tổn hại sức khỏe người khác mà tỷ lệ 61 % trở lên hoặc gây thiệt hại đến tài sản 1.000.000.000 đồng thì có thể sẽ bị xử lý hình sự theo điều 237 Bộ Luật Hình sự", luật sư Cường nhấn mạnh.

Luật sư nói thêm, để xác định có dấu hiệu hình sự trong vụ việc này hay không?, có khởi tố vụ án hình sự hay không?, cơ quan điều tra cần làm rõ nguyên nhân của vụ cháy, trách nhiệm của cơ quan, tổ chức có liên quan trong việc thực hiện quy định về phòng ngừa sự cố môi trường, thực hiện quy định về ứng phó, khắc phục sự cố môi trường và hậu quả đã gây ra đối với tổ chức, cá nhân...

Trong trường hợp có căn cứ xác định về việc hỏa hoạn ở công ty do lỗi trong việc vi phạm quy định về phòng cháy chữa cháy sẽ khởi tố vụ án, tiếp tục điều tra xác minh làm rõ vai trò trách nhiệm của cá nhân để khởi tố bị can và xử lý theo quy định pháp luật.

"Đối với vụ việc gây ô nhiễm môi trường sẽ làm rõ mức độ ô nhiễm, hậu quả của việc ô nhiễm môi trường, đồng thời xác định trách nhiệm của tổ chức, cá nhân trong việc thực hiện các quy định về phòng ngừa sự cố môi trường, thực hiện việc ứng phó, khắc phục sự cố môi trường.

Nếu có căn cứ cho thấy có tổ chức, cá nhân đã vi phạm các quy định này gây hậu quả nghiêm trọng theo quy định tại điều 237 Bộ luật hình sự có thể khởi tố vụ án, khởi tố bị can về tội vi phạm quy định về phòng ngừa, ứng phó, khắc phục sự cố môi trường theo quy định pháp luật", luật sư Cương nêu rõ.

Công ty Rạng Đông phải bồi thường cho người dân

Ngoài việc xác định làm rõ nguyên nhân vụ cháy để xem xét trách nhiệm pháp lý, luật sư Cường cho rằng, trách nhiệm bồi thường thiệt hại cũng sẽ được đặt ra và cần phải được giải quyết để đảm bảo quyền lợi của người lao động, người dân.

Ông nói, với hậu quả của vụ cháy Rạng Đông gây thiệt hại đến tài sản, sức khỏe của bất cứ người dân nào xung quanh khu vực đám cháy thì Công ty phải có trách nhiệm bồi thường toàn bộ thiệt hại theo quy định của pháp luật.

Mức bồi thường sẽ là thiệt hại thực tế đã gây ra đối với người bị hại, trừ trường hợp người bị hại có lỗi.

Nam luật sư nêu rõ, trong vụ việc này, từ khi đám cháy xảy ra đến khi công ty nhận trách nhiệm, xin lỗi là một khoảng thời gian.

Trước đó, công ty này cho rằng sau khi hỏa hoạn, công nhân dọn dẹp và làm việc bình thường... không ảnh hưởng gì nghiêm trọng đến môi trường, không đưa ra bất cứ khuyến cáo nào đối với người dân.

"Những thiệt hại xảy ra đối với người dân có một phần lỗi của người đứng đầu, người có chức trách nhiệm vụ của công ty này. Trách nhiệm bồi thường thiệt hại rất rõ ràng, theo pháp luật, kể cả trong trường hợp công ty này không có lỗi vẫn phải bồi thường.

Còn trường hợp có lỗi, trách nhiệm bồi thường sẽ lớn hơn và có thể xem xét về trách nhiệm về hành vi vô ý gây thương tích, tổn hại sức khỏe cho người khác", luật sư Cường nêu rõ.

Ngoài việc yêu cầu bồi thường thiệt hại về tài sản, những người bị thiệt hại về sức khỏe cũng có quyền yêu cầu công ty này phải bồi thường thiệt hại về sức khỏe.

Trong đó, như: Chi phí hợp lý cho việc cứu chữa, bồi dưỡng, phục hồi sức khỏe và chức năng bị mất, bị giảm sút của người bị thiệt hại.

Thu nhập thực tế bị mất hoặc bị giảm sút của người bị thiệt hại; nếu thu nhập thực tế của người bị thiệt hại không ổn định và không thể xác định được thì áp dụng mức thu nhập trung bình của lao động cùng loại...

"Trong trường hợp Rạng Đông không bồi thường đúng, đầy đủ, kịp thời, người dân bị thiệt hại có quyền khởi kiện đến tòa án để được xem xét giải quyết theo thủ tục tố tụng dân sự.

Cụ thể, mỗi người dân bị thiệt hại có thể khởi kiện ra Tòa án nhân dân quận Thanh Xuân để yêu cầu giải quyết, đòi bồi thường cụ thể", luật sư Cường nhấn mạnh.