Cuộc đua sản xuất vaccine nội: Ai sẽ sớm cán đích?

1. Vaccine NanoCovax

Vaccine NanoCovax được nghiên cứu và phát triển bới Công ty Cổ phần công nghệ sinh học Dược Nanogen. Hiện tại, đây được xem là loại vaccine đang dẫn đầu trong cuộc đua phát triển vaccine "made in Vietnam".

Theo đó, vaccine NanoCovax bắt đầu được đưa vào giai đoạn thử nghiệm vào tháng 12/2020. Đến tháng 2/2021, thử nghiệm lâm sàng của vaccine chuyển sang giai đoạn thứ 2. Cuối cùng, đến tháng 6/2021, giai đoạn 3 của quá trình thử nghiệm lâm sàng vaccine NanoCovax được đưa vào triển khai.

Kết quả của quá trình thử nghiệm lâm sàng giai đoạn 3 của vaccine NanoCovax được Bộ Y tế công bố gần đây nhất là vào tháng 9/2021. Cụ thể, vaccine Nano Covax đạt yêu cầu về tính an toàn trong ngắn hạn dựa trên dữ liệu báo cáo kết quả giữa kỳ thử nghiệm lâm sàng giai đoạn 3 tính đến thời điểm hiện tại.

Tuy nhiên, theo kết luận của Hội đồng đạo đức trong nghiên cứu y sinh học quốc gia, kết quả quan trọng nhất về chất lượng của vaccine là hiệu quả bảo vệ, lại chưa có đủ dữ liệu để đánh giá.

Do đó, Hội đồng đạo đức đề nghị công ty Dược Nanogen và nhóm nghiên cứu hoàn thiện và sập nhật kịp thời kết quả nghiên cứu cho các Hội đồng chuyên môn và cơ quan quản lý. Đồng thời, tiếp tục triển khai bảo đảm chất lượng, tiến độ nghiên cứu thử nghiệm lâm sàng vaccine Nano Covax theo đề cương đã được phê duyệt để hoàn tất nghiên cứu vào tháng 3/2022. 

2. Vaccine Covivac

Ứng viên vaccine thứ hai là Covivac do Viện vaccine và sinh phẩm y tế (IVAC) tại TP Nha Trang (Khánh Hòa) nghiên cứu sản xuất từ tháng 5/2020.

Theo đó, vaccine Covivac bắt đầu được đưa vào thử nghiệm lâm sàng giai đoạn 1 vào tháng 3/2021. Sau khi hoàn thành nghiên cứu giai đoạn 1 với kết quả được đánh giá cao về tính an toàn và tính sinh miễn dịch, từ ngày 19/8, vaccine bắt đầu thử nghiệm lâm sàng giai đoạn 2 trên 375 tình nguyện viên trong độ tuổi từ 18-59. 

Đến ngày 15/9, vắc xin tiếp tục tiêm thử nghiệm mũi 2 giai đoạn 2. Theo kế hoạch, vaccine Covivac sẽ chuyển sang giai đoạn 3 của quá trình thử nghiệm lâm sàng, và dự kiến tháng 11 sẽ có kết quả thử nghiệm giữa kỳ của giai đoạn 2.

Tại buổi kiểm tra công tác thử nghiệm lâm sàng giai đoạn 2 vaccine Covivac tại Trung tâm y tế huyện Vũ Thư, tỉnh Thái Bình hôm 19/8, Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn cho hay, nếu thuận lợi, tháng 12 sẽ có kết quả ban đầu của giai đoạn 3.

Nếu thuận lợi, vaccine Covivac sẽ có kết quả ban đầu của giai đoạn 3 trong tháng 12.

3. Vaccine ARCT-154

Vaccine ARCT-154 được công ty Arcturus Therapeutics (Hoa Kỳ) phát triển theo công nghệ mRNA tương tự vaccine Pfizer và Moderna. Theo thoả thuận, Arcturus sẽ cấp giấy phép độc quyền và Công ty CP Công nghệ Sinh học VinBioCare (công ty thành viên của Vingroup), tiến hành sản xuất vaccine phòng COVID-19 có tên VBC-COV19-154 (dựa trên sáng chế vaccine ARCT-154 của Arcturus).

Các loại vắc xin chống Covid-19 dựa trên công nghệ mRNA của Arcturus đã và đang được thử nghiệm lâm sàng giai đoạn 1, 2 và 3 tại Mỹ, Singapore và nhiều nước khác trên thế giới. Kết quả nhận được rất khả quan, tỷ lệ chuyển đổi huyết thanh đạt yêu cầu và đáp ứng độ an toàn, khả năng dung nạp. Đặc biệt, ARCT - 154 là vắc xin chống được biến chủng Delta.

Khác với 2 loại vaccine trên, quá trình thử nghiệm lâm sàng của vaccine ARCT-154 có tốc độ triển khai rất nhanh do được phép triển khai gối đầu. Theo đó, giai đoạn 1 của quá trình thử nghiệm vaccine mới được triển khai vào 15/8. Nhưng đến tháng 9/2021, thử nghiệm giai đoạn 2 và 3a vắc xin ARCT-154 được triển khai gối đầu trên tổng số tình nguyện viên là 1.000 người ở Bắc Ninh, Hà Nội và Vĩnh Long.

Theo thông báo gần đây nhất của công ty Arcturus Therapeutics vào ngày 13/10, vaccine ARCT-154 đã bắt đầu quá trình thử nghiệm giai đoạn 3b với hơn 20.000 tình nguyện viên.

Theo kế hoạch, một nửa số tình nguyện viên tham gia thử nghiệm giai đoạn 3b sẽ được tiêm 2 mũi vaccine, mỗi liều cách nhau 28 ngày, nửa còn lại sẽ dùng giả dược. Giai đoạn 2 và giai đoạn 3a của thử nghiệm hiện vẫn đang diễn ra với lần lượt trên hơn 300 người và 600 người.

Vaccine sẽ kết thúc thử nghiệm giai đoạn 3a vào ngày 24/11. Sau đó, nhóm nghiêm cứu đánh giá và báo cáo kết quả thử nghiệm vào ngày 30/12. Nếu kết quả tốt, nhóm nghiên cứu sẽ xin cấp phép khẩn cấp đối với vaccine ARCT-154 ngay trong tháng 12/2021, và lô vaccine đầu tiên dự kiến sẽ được xuất xưởng vào đầu năm 2022.