Đại biểu Quốc hội Vũ Tiến Lộc: Nhiều chuyên gia nói Việt Nam hưởng lợi từ chiến tranh thương mại nhưng thực tế chứng minh điều ngược lại

Phát biểu trước Quốc hội trong phiên thảo luận ở hội trường về kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và ngân sách nhà nước năm 2019; kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, dự toán ngân sách nhà nước, phương án phân bổ ngân sách trung ương năm 2020, ông Vũ Tiến Lộc cho biết, Từ đầu năm đến nay, tình hình quốc tế diễn biến phức tạp, ảnh hưởng không thuận tới nền kinh tế nước ta.

"Ở trong nước, những yếu kém về cơ cấu của nền kinh tế đã tích tụ trong nhiều năm chưa thể khắc phục ngay trong ngày 1 ngày 2. Biến đổi khí hậu, thiên tai, dịch bệnh… cũng ảnh hưởng lớn đến sản xuất và đời sống. Nhưng chúng ta vẫn có một năm thành công! Cả 12 chỉ tiêu kinh tế xã hội đã hoàn thành", ông Lộc cho biết.

Theo đó, kinh tế vĩ mô ổn định, lạm phát được kiềm chế dưới 3%. Thất nghiệp dưới 4%. Tăng trưởng ước đạt 6,8% cho cả năm. Trên 130.000 doanh nghiệp thành lập mới. Đầu tư xã hội được mở rộng. Chất lượng tăng trưởng được cải thiện. Năm 2019 là năm đầu tiên động lực tăng trưởng chính đã đến từ khu vực chế biến, chế tạo. Tỷ trọng xuất khẩu và đầu tư của khu vực kinh tế tư nhân trong nước cũng tăng lên… Việt Nam duy trì được tốc độ tăng trưởng cao nhất ASEAN và nằm trong nhóm các nền kinh tế tăng trưởng tốt nhất ở châu Á.

"Đó là những thành quả rất quan trọng và không dễ dàng!", ông Lộc nhấn mạnh.

Tuy nhiên, ĐBQH tỉnh Thái Bình cũng cho biết tầm nhìn năm 2020 và những năm tiếp theo thì cũng chưa thể yên tâm. Theo đó, mục tiêu duy trì nhịp độ tăng trưởng 6,8% là rất gian nan trong bối cảnh kinh tế và thương mại thế giới đang giảm tốc và theo dự báo có khả năng tiến tới ngưỡng suy thoái toàn cầu.

"Tôi đề nghị Chính phủ cần chuẩn bị phương án chủ động ứng phó với tình huống này", ông Lộc cho biết.

ĐBQH tỉnh Thái Bình, Chủ tịch VCCI Vũ Tiến Lộc.

Lấy ví dụ ở ngành chế biến chế tạo, khu vực đóng vai trò dẫn dắt tăng trưởng trong 9 tháng đầu năm, ông Lộ cho biết đằng sau mức tăng sản lượng ấn tượng 11,37%, thì chỉ số hàng tồn kho của ngành này tại thời điểm 30/09 cũng đạt mức kỷ lục là 17,2%, cao hơn nhiều so với mức 13,8% cùng kỳ năm 2018 và 8,8% của năm 2017.

"Sự tăng trưởng của ngành này có bền vững không khi các doanh nghiệp đưa chỉ số hàng tồn kho về mức bình thường?", ông Lộc đặt câu hỏi.

Đề cập đến cuộc chiến tranh thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới Mỹ - Trung, ông Lộc nhắc lại lời dự báo của nhiều chuyên gia cho rằng Việt Nam sẽ hưởng lợi, sẽ trở thành công xưởng mới của nền kinh tế toàn cầu.

"Nhưng thực tế lại không chứng minh điều đó mà ngược lại, ‘Trâu bò đánh nhau ruồi muỗi chết’. 9 tháng đầu năm nay, xuất khẩu của chúng ta chỉ tăng 8,2% so với cùng kỳ 2018, chỉ còn bằng phân nửa tốc độ tăng của cùng kỳ năm ngoái là 15,4% và bằng khoảng 1/3 của mức tăng trên 20% của những năm trước nữa" , ông Lộc dẫn chứng.

Việt Nam là một nền kinh tế đang phụ thuộc nhiều vào xuất khẩu. Tuy nhiên, xuất khẩu sang nhóm 5 thị trường xuất khẩu hàng đầu của Việt Nam, bao gồm EU, Trung Quốc, ASEAN, Nhật Bản đều giảm tốc. Duy nhất, xuất khẩu sang Mỹ tăng đột biến nhưng lại chưa đựng rất nhiều rủi ro và gian lận thương mại, về thâm nhập thương mại .

"9 tháng đầu năm, ta xuất khẩu sang Mỹ gần 45 tỷ USD, tăng tới 28% so với cùng kỳ năm ngoái và Việt Nam trở thành một trong sáu quốc gia có thâm hụt thương mại lớn nhất với Hoa Kỳ. Trong khi hầu hết các quốc gia này đều bị Hoa Kỳ trừng phạt thì ai có thể bảo đảm rằng chúng ta là ngoại lệ?", ông Lộc cảnh báo.

Đề cập đến nguồn thu ngân sách từ doanh nghiệp không đạt kế hoạch 3 năm liên tiếp, ông Lộc cho rằng cộng đồng doanh nghiệp Việt đang đối mặt với nhiều khó khăn. Bên cạnh đó, việc Việt Nam chững lại trong Bảng xếp hạng môi trường kinh doanh toàn cầu năm 2019 do Ngân hàng Thế giới công bố đã cảnh báo các nền kinh tế khác đang thay đổi nhanh hơn và trở nên cạnh tranh hơn. Nó tạo áp lực để Việt Nam phải cải cách mạnh mẽ nếu không sẽ tụt lại phía sau.

Đề cập tới vai trò của các hộ kinh doanh với nền kinh tế, vốn đóng góp 30% GDP của đất nước, ông Lộc nhấn mạnh: "Chúng ta không thể xóa bỏ hộ kinh doanh, không thể ép buộc hộ kinh doanh chuyển đổi thành doanh nghiệp, mà chỉ có thể khoác tấm áo pháp lý mới cho hộ kinh doanh".

Theo quan điểm của ông Lộc, cần đưa hộ kinh doanh vào phạm vi điều chỉnh của luật Doanh nghiệp với những quy định pháp lý tối giản nhưng minh bạch , bảo đảm sự bình đẳng của hộ kinh doanh với các loại hình doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa, để góp phần thúc đẩy sự phát triển có hiệu quả của hộ kinh doanh trong nền kinh tế nước ta và cũng là để bảo đảm thự thi một nguyên tắc nền tảng trong Hiến Pháp là quyền và nghĩa vụ của mỗi công dân và tổ chức phải được quy định trong văn bản luật chứ không phải chỉ ở cấp thông tư, nghị định như tình trạng của hộ kinh doanh hiện nay.