Giá dầu sẽ chỉ còn... 10 USD/thùng vì xe điện và Trung Quốc?

Xe điện đang có được sức hút. Dù ở thời điểm hiện tại chúng chỉ chiếm một phần nhỏ trên thị trường xe hơi, nhưng càng ngày càng có nhiều nhà phân tích bắt đầu tin rằng xe điện sẽ nhanh chóng có được một vị trí vững chắc trong thập kỷ tới và mang lại những “bất ngờ” lớn cho thị trường dầu mỏ.

Đã có sự thay đổi sâu sắc trong một hoặc hai năm qua. Từ chỗ chỉ là một ý tưởng “thị trường ngách” ngay cả trong những dự báo dài hạn, xe điện đã tiến đến một vị thế mà nhiều người tin rằng loại phương tiện này sẽ dần cướp đi phần lớn thị phần của xe hơi sử dụng động cơ đốt trong truyền thống. Có nhiều lý do cho điều này – trong đó, chính sách và các tác nhân thị trường đang củng cố cho nhau để mang cuộc cách mạng xe điện đến ngày càng gần hơn.

Theo bộ phận Tài chính Năng lượng mới của Bloomberg (BNEF), giá pin giảm đã làm cho xe điện có tính cạnh tranh hơn nhiều, và xe điện có thể sẽ rẻ hơn các loại xe chạy bằng xăng hoặc dầu diesel vào những năm 2025 – 2029. BNEF dự báo rằng xe điện sẽ chiếm hơn phân nửa doanh số xe hơi chậm nhất là vào năm 2040.

Tuy nhiên, chính sách từ các Chính phủ có thể làm cho xu hướng này diễn ra nhanh hơn. Anh và Pháp đã công bố một giai đoạn “xóa sổ” động cơ đốt trong, cấm bán loại xe này vào năm 2040. Trung Quốc và Ấn Độ cũng đã thông báo những bước đi “ướm thử” theo chiều hướng đó, mà nếu như được chốt lại sẽ làm thay đổi hoàn toàn cuộc chơi.

Về phần mình, Trung Quốc có thể tiến một bước dài trong việc tăng tốc sự chuyển giao này. Là thị trường xe hơi lớn nhất thế giới, chính sách xe điện đang được định hình của Trung Quốc có thể tiếp thêm nhiều nhiên liệu cho cuộc đua xe điện này. Những khoản đầu tư khổng lồ dự định dành cho xe điện, kết hợp với những biện pháp hạn chế các hình thức vận chuyển ô nhiễm hơn, có thể sẽ tạo ra sự thay đổi nhanh chóng. “Họ có thể cho lắp đặt những trạm sạc điện trên khắp Trung Quốc, hạn chế việc đi lại bằng xe hơi cũng như cấp phép sở hữu xe ở những thành phố lớn”, một nhà quản lý xe hơi phương Tây chia sẻ với Financial Times khi nói về sự tương phản rõ nét với những gì có thể được thực hiện ở các nền kinh tế phương Tây.

Hiện tại, Trung Quốc cũng có vài động lực nghiêm túc để trở thành gã khổng lồ trong lĩnh vực xe điện. Họ là quốc gia nhập khẩu dầu lớn nhất thế giới, nhiều thành phố Trung Quốc phải chịu ô nhiễm kinh khủng, và Chính phủ Trung Quốc cũng thấy được cơ hội để trở thành một nhà sản xuất và xuất khẩu xe điện hàng đầu. Để đạt được điều này, Trung Quốc nhắm tới mục tiêu sản xuất ra 7 triệu xe điện/năm vào năm 2025, và sẽ trợ cấp cho các doanh nghiệp xe điện hơn 60 tỷ USD trong khoảng thời gian từ 2015 đến 2020, Financial Times cho biết. Giai đoạn “xóa sổ” xe chạy bằng xăng và diesel ở Trung Quốc theo dự tính cũng sẽ làm thay đổi đáng kể quỹ đạo dành cho xe điện.

Mặc dù những lệnh cấm đó có thể là còn xa, nhưng chúng đang gửi tới các nhà sản xuất xe hơi một tín hiệu rằng họ cần phải chuẩn bị cho một thị trường xe hơi thời kỳ hậu nhiên liệu hóa thạch. Kết quả là, ngày càng có nhiều nhà sản xuất công bố những thay đổi lớn trong các dòng xe của mình, và có thể rằng họ sẽ tạo ra một làn sóng xe điện mới trong 5 năm tới.

Thật khó tưởng tượng được sẽ có sự thay đổi nào đó trong nhu cầu dầu để làm đảo ngược những dự báo về giá. Đừng quên rằng giá dầu đã lao dốc hồi năm 2014, giảm từ 100 USD/thùng xuống còn 50 USD/thùng trong chưa đầy 1 năm, dù nguồn cung thừa chỉ khoảng từ 2 đến 3 triệu thùng mỗi ngày. Trong bối cảnh đó, dự báo từ BNEF rằng xe điện sẽ “xóa sổ” nhu cầu 8 triệu thùng/ngày vào năm 2040 sẽ là tin “lạnh sống lưng” cho giới quản lý ở các công ty dầu. Thời điểm chính xác mà chúng ta đạt đỉnh về nhu cầu dầu rõ ràng là rất không chắc chắn, nhưng nhìn chung, xu hướng chấp nhận xe điện trên phạm vi lớn có thể sẽ khiến giá dầu vĩnh viễn nằm ở mức thấp, ngay cả theo một số giả định tương đối khiêm tốn về sự tăng trưởng của thị trường xe điện.

Thấy được “điềm báo” này, một số công ty dầu đã bắt đầu không ngồi yên. Royal Dutch Shell, một trong những công ty xăng dầu lớn nhất thế giới, vừa mới quyết định mua NewMotion, một nhà cung cấp trạm sạc xe điện Hà Lan. Thương vụ thâu tóm công ty sở hữu trạm sạc xe điện lớn nhất ở châu Âu này rõ ràng là một sự phòng vệ. Shell cũng cho biết họ sẽ lắp đặt các thiết bị sạc xe điện tại hàng chục ngàn trạm bán lẻ xăng dầu của mình, còn Reuters thì đưa tin hãng BP đã đàm phán với các nhà cung cấp trạm sạc xe điện về việc lắp đặt thiết bị tại những trạm bán lẻ của họ.

Và không hề là một sự trùng hợp ngẫu nhiên khi Shell có một số dự báo mạnh mẽ nhất về tốc độ tăng trưởng của xe điện so với những ông lớn khác trong ngành xăng dầu.

Chris Watling, CEO của Longview Economics, được cho là có dự báo mạnh mẽ nhất khi tiên đoán giá dầu thô sẽ chỉ còn 10 USD/thùng trong 6 đến 8 năm tới. Ông lấy vụ IPO của Saudi Aramco làm ví dụ và cho rằng công ty đến từ Ả-rập này đang cố gắng “tiền hóa” tài sản của họ trước khi mọi chuyện trở nên xấu đi. “Tôi nghĩ họ cần bán nhanh tài sản đi trước khi dầu xuống mức 10 USD/thùng” , ông nói với CNBC.

Tuy rằng ít người thấy được sự biến động lớn như thế, nhưng ngày càng có nhiều đồng thuận rằng cuộc cách mạng xe điện đang đến nhanh hơn nhiều người mong đợi.