Di sản của "Likonomics": Nền kinh tế Trung Quốc biến đổi ra sao sau 1 thập kỷ ông Lý Khắc Cường chèo lái?

Ngày 5/3/2023, ông Lý Khắc Cường có bài phát biểu cuối cùng tại Đại lễ đường Nhân dân Bắc Kinh với tư cách Thủ tướng Trung Quốc sau khi kết thúc hai nhiệm kỳ.

Kết thúc bài phát biểu, ông Lý Khắc Cường đã cúi chào các đại biểu và các nhà lãnh đạo như thường lệ.

Trên đường trở về ghế của mình, ông Lý Khắc Cường đã nhận được những tràng pháo tay kéo dài hơn dự kiến từ gần 3.000 đại biểu có mặt tại Đại lễ đường Nhân dân.

Vị Thủ tướng sắp mãn nhiệm đứng dậy và cúi đầu cảm ơn một cách ngắn gọn trước khi sự chú ý của giới truyền thông chuyển đi.

Một thập kỷ chèo lái nền kinh tế Trung Quốc

Theo tờ Bưu điện Hoa Nam Buổi sáng (SCMP), trong nhiệm kỳ của mình, ông Lý Khắc Cường đã chèo lái nền kinh tế lớn thứ hai thế giới vượt qua những giai đoạn khó khăn như căng thẳng thương mại với Mỹ và đại dịch Covid-19.

Trong thập kỷ qua, GDP của Trung Quốc đã tăng hơn gấp đôi từ 54.000 tỷ nhân dân tệ lên 114.000 tỷ nhân dân tệ vào năm 2021, với tỷ trọng của nước này trong nền kinh tế thế giới tăng 7,2% lên 18,5% - theo dữ liệu của chính phủ Trung Quốc.

Nền kinh tế lớn thứ hai thế giới cũng đạt được tiến bộ về môi trường. Mức độ của các hạt không khí gây ô nhiễm có hại nhất, PM2.5, đã giảm 2/3 ở Bắc Kinh và hầu hết các nơi còn lại ở miền bắc Trung Quốc.

Ông Lý được đánh giá là một trong những nhà lãnh đạo Trung Quốc có bề dày về thành tích học tập. Ông có bằng cử nhân luật và tiến sĩ kinh tế tại Đại học Bắc Kinh. Ông Lý nói tiếng Anh trôi chảy.

Trong năm đầu tiên trên cương vị Thủ tướng Trung Quốc, ông Lý đã đẩy mạnh chính sách kinh tế mà truyền thông nước ngoài gọi là “Likonomics”- không kích thích, giảm đòn bẩy tài chính và cải tổ cơ cấu.

Chính sách này được coi là biện pháp cho một nền kinh tế mất cân bằng với nợ chính phủ ngày càng tăng và đầu tư cơ sở hạ tầng quá mức. Ý tưởng của các biện pháp này là đánh đổi các khó khăn ngắn hạn của nền kinh tế để lấy lợi ích lâu dài.

Đó “chính xác là những gì Trung Quốc cần để đưa nền kinh tế của mình đi theo con đường bền vững” - các nhà kinh tế của Barclays Capital viết trong một báo cáo nghiên cứu năm 2013.

Ông Lý cũng bắt đầu giải quyết một trong những vấn đề kinh niên và nhức nhối nhất của Trung Quốc - ô nhiễm không khí.

Ngày 4/3/2014, khi trình bày báo cáo công việc thường niên, ông Lý Khắc Cường nói Trung Quốc sẽ “kiên quyết tuyên chiến với ô nhiễm”.

Sau cam kết trên, quốc gia này đã ban hành kế hoạch hành động về chất lượng không khí quốc gia, yêu cầu tất cả các khu vực đô thị giảm nồng độ hạt bụi mịn trong không khí ít nhất 10%.

Tràn đầy khát vọng cải cách

Theo tờ SCMP, ông Lý Khắc Cường được biết là người nhất quán trong việc thúc đẩy nền kinh tế tư nhân, đầu tư nước ngoài và đơn giản hóa các thủ tục hành chính.

Liu Shengjun, giám đốc Viện nghiên cứu cải cách tài chính Trung Quốc có trụ sở tại Thượng Hải, nhận định ông Lý Khắc Cường là một nhân vật học thuật có tầm nhìn quốc tế và hiểu biết khá sâu sắc về kinh tế.

“Ông ấy sẽ được nhớ đến vì cam kết cải cách. Ông ấy tràn đầy khát vọng cải cách khi mới bắt đầu [làm Thủ tướng]”, Liu Shengjun nói.

Cựu Thủ tướng Lý Khắc Cường được cho là đã đóng một vai trò lớn trong chương trình cải cách toàn thể lần thứ ba của Đảng Cộng sản Trung Quốc.

Các nhà lãnh đạo doanh nghiệp nước ngoài ở Trung Quốc nói với tờ SCMP rằng cựu Thủ tướng Trung Quốc là một người nói tiếng Anh lưu loát, vui vẻ, thực tế và cởi mở với giới kinh doanh ở nước ngoài.

Trong nước, ông Lý Khắc Cường tập trung vào việc đơn giản hóa các thủ tục hành chính, cắt giảm gánh nặng thuế cho nhóm doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ, đồng thời thúc đẩy tinh thần kinh doanh và đổi mới.

Neil Thomas, nhà phân tích chính trị trước đây của Tập đoàn Eurasia có trụ sở tại New York, cho biết “thành tựu lâu dài nhất” của ông Lý trên cương vị thủ tướng có thể là sáng kiến giám sát việc cải thiện môi trường kinh doanh của Trung Quốc, hợp lý hóa thủ tục hành chính và tối ưu hóa các dịch vụ của chính phủ.

Trong thời kỳ đại dịch, ông Lý Khắc Cường được ghi nhớ vì những nỗ lực trong việc khuyến khích các quan chức địa phương tập trung vào việc phục hồi kinh tế.

Những nỗ lực này đã thể hiện kỹ năng lãnh đạo kỹ trị và mối quan tâm của ông về tương lai kinh tế của Trung Quốc.

Để hỗ trợ các doanh nghiệp trong bối cảnh đại dịch Covid-19, chính phủ cũng đã miễn thuế 1.100 tỷ nhân dân tệ vào năm 2021 và phê duyệt gói trợ cấp lên tới 4.200 tỷ nhân dân tệ, tập trung vào cắt giảm và hoãn thuế vào năm ngoái.

Ở cấp độ cá nhân, ông Lý Khắc Cường đã duy trì được danh tiếng về sự liêm chính trong nội bộ đảng - SCMP cho hay. Việc làm, doanh nghiệp nhỏ và lao động nhập cư là những chủ đề được ông thường xuyên thảo luận, đặc biệt là là ở giai đoạn khi Trung Quốc tăng cường các biện pháp kiểm soát Covid-19.

Hãng thông tấn nhà nước Trung Quốc Tân Hoa Xã ngày hôm nay (27/10) đưa tin ông Lý Khắc Cường đã qua đời vào 0 giờ 10 phút rạng sáng cùng ngày tại Thượng Hải do một cơn đau tim đột ngột, hưởng thọ 68 tuổi.