Doanh nghiệp thiệt hại lớn bởi lệnh cấm nhập khẩu tôm của Australia

Do phát hiện virus đốm trắng và nghi ngờ đây là nguyên nhân của việc bùng phát dịch đốm trắng tại Bang Quuensland, Chính phủ Australia đã ban hành lệnh khẩn cấp cấm nhập khẩu tôm và thịt tôm chưa nấu chín từ các nước châu Á, trong đó có Việt Nam kể từ ngày 9/1/2017. Lệnh cấm có hiệu lực trong thời gian 6 tháng.

Trong bối cảnh lệnh cấm được Chính phủ Australia thực thi bất ngờ mà không có thông báo trước, điều này đã có ảnh hưởng lớn đến tình hình xuất khẩu thủy sản của Việt Nam nói chung, trong đó có mặt hàng tôm.

Doanh nghiệp đối mặt với nguy cơ phá sản

Trước đó, thông tin từ Thương vụ Việt Nam tại Australia cho hay, Bộ trưởng Nông nghiệp của Australia, ông Barnaby Joyce đã tuyên bố cấm nhập khẩu tôm trong vòng 6 tháng kể từ tháng 1/2017 do dịch đốm trắng bùng phát ở bang Queensland.

Đưa ra quan điểm chính thức, theo ông Trần Quốc Khánh, Thứ trưởng Bộ Công Thương Việt Nam, nói rằng lệnh cấm này đã gây ra thiệt hại cho ngành nuôi trồng thủy sản Việt Nam. Theo ông, không ít doanh nghiệp chuyên xuất khẩu tôm vào thị trường Australia còn đối mặt với nguy cơ phá sản.

"Lệnh tạm dừng nhập khẩu tôm chưa qua nấu chín mà không có thời gian cảnh báo đủ để các doanh nghiệp xuất khẩu tôm của Việt Nam biết và có các giải pháp nhằm tránh tổn thất lớn về kinh tế là việc làm mà theo chúng tôi là chưa thực sự phù hợp với thông lệ chung và với tinh thần gìn giữ, thúc đẩy mối quan hệ hợp tác thương mại tốt đẹp giữa Việt Nam và Australia”, Thứ trưởng Trần Quốc Khánh nói.

Trong khi các cơ quan chức năng của Australia vẫn đang tiếp tục điều tra nguyên nhân gây ra dịch bệnh đốm trắng, theo Thứ trưởng Trần Quốc Khánh, tôm Việt Nam cần được tiếp tục xuất khẩu sang Australia trừ khi có bằng chứng về việc nhập khẩu từ nước ngoài là nguồn lây bệnh.

“Trong trường hợp Australia tiếp tục duy trì lệnh cấm, Việt Nam đề nghị Australia sớm đưa ra các bằng chứng khoa học đầy đủ cho thấy có mối liên hệ giữa tôm nhập khẩu từ Việt Nam và dịch bệnh đốm trắng tại Australia,” Thứ trưởng Trần Quốc Khánh nhấn mạnh.

Lệnh cấm có thể vi phạm nguyên tắc WTO

Thông tin từ thương vụ cho biết, Hiệp hội các nhà nhập khẩu thủy sản của Australia cũng lên tiếng rằng lệnh cấm này đã gây ra ảnh hưởng xấu đến uy tín thương mại quốc tế của Australia. Tuy nhiên, Bộ Nông nghiệp nước này vẫn bảo lưu quan điểm rằng họ cần bảo vệ ngành nuôi trồng thủy sản trong nước.

Trên thực tế, hiện nay các sản phẩm tôm chưa nấu chín của Việt Nam được xuất khẩu đi nhiều nước trên thế giới mà không bị bất kỳ quyết định đình chỉ nhập khẩu nào.

Thứ trưởng Trần Quốc Khánh cho biết đã có phản ánh từ một số doanh nghiệp Việt Nam lệnh cấm nhập khẩu của Chính phủ Australia đã vượt quá mức cần thiết quy định của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO). Do vậy, phía Bộ Công Thương đang nghiên cứu quan điểm này của các doanh nghiệp.

"Việt Nam luôn tôn trọng các quyết định bảo đảm an ninh và an toàn sinh học của Australia nhưng vẫn đề nghị Chính phủ Australia xem xét lại sự cần thiết của lệnh cấm này. Việc xem xét lại lệnh cấm không đồng nghĩa với việc Việt Nam bỏ qua sự an toàn của ngành nuôi tôm tại Australia mà cần tìm các biện pháp khác ít tác động tiêu cực tới thương mại hơn nhưng vẫn bảo đảm an toàn cho ngành nuôi tôm của Australia và môi trường nước Australia," Thứ trưởng Trần Quốc Khánh nói.

Theo số liệu của Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), hiện có 8 doanh nghiệp đã và đang xuất khẩu tôm chưa qua nấu chín sang Australia. Năm 2015, Australia nhập khẩu trên 41 triệu USD tôm chưa nấu chín từ Việt Nam.

"Con số này có thể là nhỏ so với một nước phát triển nhưng với một nước đang phát triển như Việt Nam, con số này tương đương với thu nhập trong 1 năm của hàng ngàn hộ nông dân. Một số doanh nghiệp chuyên xuất khẩu tôm vào thị trường Australia còn đối mặt với nguy cơ phá sản," lãnh đạo Bộ Công Thương cho hay.