Cấn trừ công nợ và ẩn số...người quen

Năm 2014, thị trường chứng khoán chứng kiến nhiều thương vụ tăng vốn khủng tại các doanh nghiệp. Vốn điều lệ của một số doanh nghiệp không ngần ngại tăng gấp đôi, gấp 3 trong vòng 1 năm. Bên cạnh việc phát hành thêm để...thu tiền, tăng vốn điều lệ bằng cổ phiếu thưởng, cổ tức bằng cổ phiếu, một "thuật ngữ" khá quen thuộc là cấn trừ công nợ đã dần trở nên phổ biến.

Có lẽ, doanh nghiệp đầu tiên của trào lưu cấn trừ công nợ phải kể đến là Xi măng Hà Tiên 1 (HT1) với đợt phát hành thêm 120 triệu cổ phiếu cho công ty mẹ, đồng thời là chủ nợ của món nợ khó đòi dai dẳng. Không thể phủ nhận, việc cấn trừ công nợ của HT1 đã một lúc giải quyết 2 bài toán khó cho cả Vicem và HT1. Một mặt, Vicem tránh phải ghi nhận món nợ xấu đối với HT1. Mặt khác, HT1 thoát khỏi vòng kim cô là khoản nợ khổng lồ, giảm chi phí tài chính và dần dần phục hồi sản xuất.

Có vẻ như, sau cú mở màn tương đối lạc quan, các doanh nghiệp bắt đầu bớt e dè hơn với phương án mới mẻ này.

"Người quen"

Sau HT1, Tân Tạo ITA cũng mạnh dạn phát hành 100 triệu cổ phiếu, tương đương số nợ được cấn trừ lên tới 660 tỷ đồng tính theo giá phát hành. Đáng chú ý, tại thời điểm quyết định phát hành cổ phiếu cấn trừ công nợ, mặc dù công ty nợ hàng nghìn tỷ đồng, các chỉ số thanh toán của ITA vẫn tương đối khả quan với 4,28 lần (chỉ số khả năng thanh toán ngắn hạn), chỉ số nợ/vốn chủ sở hữu ở mức 45%.

Đối tác nhận cổ phiếu trong đợt phát hành lần này của ITA là các cá nhân, tổ chức đã chi viện đặc biệt cho ITACO trong năm 2013. Việc phát hành, vì vậy, gần giống với một hoạt động "tri ân" hơn là giải quyết khó khăn nhất thời cho ITACO.

Cũng tương tự với SHN, kế hoạch phát hành thêm cổ phiếu cấn trừ công nợ được công ty này manh nha từ đầu năm 2014. Tuy nhiên, sau 1 năm, SHN vẫn chưa thực hiện kế hoạch, vốn điều lệ của công ty vẫn giữ nguyên 324 tỷ đồng từ năm ngoái đến năm nay. Đáng lưu ý, trong thời gian thông qua quyết định tăng vốn điều lệ bằng việc phát hành cổ phiếu cho cổ đông hiện hữu và cấn trừ công nợ, thị giá cổ phiếu SHN tăng chóng mặt.


Hiện tại SHN đang giao dịch ở mức giá dưới 4.000 đồng/cổ phiếu, thấp hơn nhiều so với mức giá giai đoạn tăng nóng vừa qua.

Tương tự, Địa ốc Hoàng Quân (HQC) công bố đã phát hành 30 triệu cổ phiếu cấn trừ công nợ cho các công ty liên kết - tương đương mức nợ được cấn trừ 300 tỷ đồng.

Có thể kể đến các doanh nghiệp phát hành cổ phiếu cấn trừ công nợ trong năm 2014: KBC, KMR, DIG...

Có thể thấy, việc cấn trừ công nợ mặc dù là "tốt cho cả hai" - nhưng những đối tác chấp thuận thường là những công ty ít nhiều quen biết, nếu không muốn nói là người nhà của nhau.

Tái cơ cấu sở hữu

Gần đây, Quốc Cường Gia Lai (QCG) cũng công bố đã phát hành thành công 145 triệu cổ phiếu để hoán đổi trái phiếu và cấn trừ công nợ, trong đó chủ yếu là cấn trừ công nợ (128 triệu cổ phiếu). Việc cấn trừ công nợ của QCG không có gì bất ngờ, chỉ có điều đây là lần đầu tiên QCG cho biết con số cụ thể của việc cấn trừ công nợ.

Đáng lưu ý là số lượng cổ phần mà bà Nguyễn Thị Như Loan và con gái Nguyễn Ngọc Huyền My nhận được sau khi được cấn trừ công nợ.

Ai cũng biết đến những khoản nợ hàng trăm tỷ đồng của QCG đối với 2 nhân vật này. Tuy nhiên, đây là cách xử lý không phải ai cũng nghĩ tới. Với việc này, Huyền My, người "bí ẩn" lần đầu tiên chính thức gia nhập đội ngũ "người giàu" trên sàn chứng khoán. Hơn thế nữa, bà Nguyễn Thị Như Loan và con gái cũng chính thức nắm giữ trên 51% vốn điều lệ của QCG.

Bỏ qua những băn khoăn về việc ông Nguyễn Quốc Cường (hầu như) không nắm giữ cổ phiếu QCG, thì việc trên 51% cổ phần của công ty nằm trong tay gia đình bà Nguyễn Thị Như Loan là một thông tin thú vị, đảm bảo ý định thâu tóm từ cá nhân hay tổ chức nào đó, nếu có, cũng khó mà thành công.

Chúng tôi cũng lưu ý thêm thông tin, để "gom" thêm hơn 80 triệu cổ phiếu, trong 3 tháng từ cuối quý 3 đến nay, QCG đã nợ thêm bà Loan ít nhất 108 tỷ đồng. Báo cáo tài chính quý 4 có thể chỉ rõ khoản nợ trong kỳ có phải tiếp tục là các khoản tạm ứng.