Truy thu thuế - bản án buồn với nhiều doanh nghiệp

2012 là một năm khá “rộn ràng” với ngành thuế. Bên cạnh những nghi án chuyển giá (thực chất cũng là một cách trốn thuế) được báo chí phanh phui, hàng loạt sự kiện về phạt thuế, truy thu thuế… đã được công bố rộng rãi. Tuy nhiên, không phải tất cả những vụ việc liên quan đến thuế đều do doanh nghiệp gian lận. Không ít trường hợp, sự mập mờ trong những quy định về thuế đã khiến doanh nghiệp “bỗng dưng” bị Cục thuế “sờ gáy”.

Giảm hay không giảm?

Ưu đãi về thuế đối với các doanh nghiệp niêm yết trong giai đoạn 2004-2006 được nhiều doanh nghiệp áp dụng và hưởng những lợi thế nhất định. Thế nhưng, sau kết quả thanh tra gần đây của Kiểm toán nhà nước, những món nợ thuế đó đã đội mồ sống dậy, và cái án “truy thu thuế” ngay lập tức được đổ lên đầu doanh nghiệp.

PGC là một ví dụ. Doanh nghiệp này đã đăng ký giảm 50% thuế TNDN phải nộp trong năm 2009 và 2010 do được ưu đãi thuế TNDN đối với tổ chức niêm yết trong giai đoạn 2004-2006. Tuy nhiên, kết luật của Tổng cục thuế cho rằng PGC không được hưởng ưu đãi này. Số tiền thuế truy thu cho 2 năm 2009 và 2010 là 11 tỷ đồng. Kết quả kinh doanh hợp nhất 2012 cho thấy, lợi nhuận của PGC tăng vọt so với cùng kỳ, đạt 77 tỷ đồng. Số thuế truy thu chiếm 1/7 lợi nhuận mà PGC bươn chải trong cả năm mới có được.

CII cũng lâm vào hoàn cảnh tương tự khi nhận kết luận của Tổng cục thuế không chấp nhận miễn giảm 50% thuế TNDN. Ngoài ra, khoản thuế TNDN đối với khoản lãi vốn chủ phát sinh từ năm 2009 đến 2010 cũng được Cục thuế Tp.HCM ra quyết định truy thu. Tổng số tiền mà CII phải nộp ngân sách lên đến con số 12 tỷ đồng.

Hạch toán bổ sung khoản thuế 22,17 tỷ đồng theo công văn của Tổng cục Thuế, LNST quý 4/2012 của BHS giảm mạnh 30,7% so với cùng kỳ. Đây là khoản thuế mà công ty cho rằng mình được miễn giảm do niêm yết cổ phiếu trong giai đoạn 2004 – 2006. Tuy nhiên, BHS cũng cho biết kết quả cuối cùng "có thể bị thay đổi theo quyết định cuối cùng của cơ quan thuế".

Như vậy là xuất phát từ việc chưa hiểu rõ luật ưu đãi thuế, không ít doanh nghiệp bỗng chốc lọt vào tầm ngắm của các cục thuế, và phải chịu truy thu, ngoài ra còn có thêm các khoản lãi, phạt… Nguyên nhân ngoài việc văn bản ban hành có nội dung phức tạp, khó hiểu và không cụ thể, các doanh nghiệp nhiều khi vẫn còn quá chủ quan khi không tìm hiểu kỹ càng.

Tranh cãi chưa đi đến hồi kết.

VLF nổi tiếng trong giới đầu tư với khoản nợ thuế treo đã nhiều năm nay lên tới 31 tỷ đồng. Đây là khoản thuế TNDN được miễn giảm của năm 2007 và 2008 đã được Cục Thuế tỉnh Vĩnh Long khấu trừ vào các khoản hoàn thuế GTGT của VLF do Cục thuế xác định công ty không đủ điều kiện ưu đãi miễn giảm thuế TNDN. VLF không đồng ý với quyết định này và đưa vụ việc lên Tòa án tỉnh Vĩnh Long.

Đến hết quý 2/2012, khoản mục thuế này vẫn được «treo» trong báo cáo tài chính bán niên có soát xét và được kiểm toán lưu ý. Hiện vụ việc vẫn chưa có biến chuyển mới.

Có thể hiểu phần nào về quyết tâm của VLF trong việc đưa vụ việc lên Tòa án. 31 tỷ đồng gần tương đương với mức lợi nhuận ròng của công ty trong 2 năm trở lại đây (trên 34 tỷ đồng).

Rõ ràng chính sách ưu đãi về thuế đối với các doanh nghiệp là điều cần khuyến khích và nên làm để thúc đẩy hoạt động kinh doanh vốn đang ngày càng khó khăn. Hiện có không ít doanh nghiệp hết thời kỳ được miễn thuế là lập tức…ngưng kinh doanh, đặc biệt là các doanh nghiệp kinh doanh hàng miễn thuế tại các cửa khẩu. Qua đó có thể thấy tác động mạnh mẽ của chính sách thuế đối với từng doanh nghiệp.

Về phần doanh nghiệp, thiết nghĩ cần có những biện pháp hiệu quả để có thể vận dụng tốt nhất các chính sách ưu đãi về thuế của Bộ tài chính, tuyệt đối tránh những hiểu lầm, sai sót khi hạch toán thuế, vì có thể không sớm thì muộn, những khoản thuế "nhầm lẫn" cũng sẽ bị truy thu, gây nên rất nhiều khó khăn cho các doanh nghiệp. Một khi chưa có sự tìm hiểu thấu đáo, tốt nhất doanh nghiệp có thể bỏ chi phí ra thuê những chuyên gia tư vấn về thuế, hoặc gửi công văn yêu cầu hướng dẫn chi tiết, gửi cho Cục thuế hoặc Bộ tài chính. Công việc có khi phức tạp, nhưng điều đó có thể giúp doanh nghiệp giảm thiểu những rủi ro không đáng có, ảnh hưởng đến kết quả kinh doanh và uy tín của doanh nghiệp.

Minh Huyền