Dự án thua lỗ nghìn tỷ rồi mất trắng: Ai phê duyệt thì phải chịu trách nhiệm!

Báo cáo Kiểm toán Nhà nước về tình hình tài chính, các hoạt động liên quan đến quản lý, sử dụng vốn và tài sản nhà nước tại 234 DN thuộc tập đoàn, tổng công ty Nhà nước mới đưa ra gần đây cho biết, có không ít các doanh nghiệp, tập đoàn rót hàng nghìn tỷ đồng vốn Nhà nước vào các dự án và thua lỗ lớn.

Trao đổi với chúng tôi bên hành lang Quốc hội, TS. Nguyễn Đức Kiên, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội cho rằng cần xem xét và đánh giá kỹ lưỡng hiệu quả đầu tư của các dự án này để có phương án đầu tư tiếp theo cho phù hợp.

Báo cáo mới đây của Kiểm toán Nhà nước cho biết nhiều công trình, dự án nghìn tỷ rót vào và bị mất vốn, đang đắp chiếu như sơ sợi Đình Vũ, Đạm Ninh Bình, Gang Thép Thái Nguyên. Theo ông, có nên tiếp tục đầu tư cho các dự án này không và xem xét trách nhiệm người đứng đầu ra sao?

Hiện nay nhà máy đạm Ninh Bình đã đi vào hoạt động nhưng 2 năm gần đây lỗ 1.500 tỷ. Đối với nhà máy sơ sợi Đình Vũ, quá trình đầu tư hoàn thiện nhưng sản xuất không có đầu ra. Gang Thép Thái Nguyên đang trong quá trình đầu tư nhưng dự toán đã tăng lên gấp 2 lần. Để khẳng định hiệu quả của dự án này sau khi được nâng tổng mức đầu tư lên hơn 8.000 tỷ đồng có hiệu quả hay không vẫn chưa xác định được.

Như kết luận của Thủ tướng là ta phải tính toán lại các phương án để có quyết định đầu tư. Kể cả Gang Thép Thái Nguyên, Chính phủ cũng nói nếu cần thì đóng cửa, còn hơn phải đầu tư mà vẫn gặp khó khăn.

Trách nhiệm phê duyệt đầu tư các dự án không hiệu quả như thế này đã được quy định trong pháp luật. Theo đó, quy định tất cả các quyết định đều phải đưa lên trình duyệt tại cấp trên. Phân cấp như vậy thì ai là người phê duyệt sẽ phải chịu trách nhiệm.

Việc Bộ Kế hoạch và Đầu tư đang được giao nhiệm vụ xây dựng Nghị định để triển khai luật quản lý sử dụng vốn nhà nước đầu tư tại DN sản xuất kinh doanh, thực hiện tách bạch vấn đề đại diện chủ sở hữu ra khỏi các cơ quan quản lý Nhà nước là bước đi cần thiết để quản lý tốt hơn.

Có ý kiến cho rằng tại sao các vụ việc xảy ra, trách nhiệm của những người trực tiếp triển khai đều không được nhắc đến. Quan điểm của ông về vấn đề này như thế nào?

Vì ta không thể hình sự hóa những vấn đề dân sự. Trong vấn đề quan hệ kinh tế, đây là việc quyết định dự án đầu tư của DN chứ không phải quyết định một dự án hỗ trợ xóa đói giảm nghèo, dự án người có công, thực hiện an sinh xã hội được xây dựng theo kế hoạch. Cho nên đây là tư duy ta phải chấp nhận.

Cho nên ta phải tách bạch ra rằng đâu là phần trách nhiệm cá nhân trong quản trị DN, đâu là rủi ro do thị trường để tránh việc hàm oan cho những người làm quản trị DN. Cũng phải có cái nhìn khách quan đối với thị trường.