Giải mã các vụ ICO - nơi 1 startup có thể gọi vốn trăm triệu USD chỉ trong 30 phút

Bạn có thích đầu tư vào Filecoin (1 startup cung cấp dịch vụ lưu trữ dữ liệu) hay Indorse (1 mạng xã hội chuyên nghiệp nơi các thành viên tự sở hữu dữ liệu của riêng mình)? Ngoài ra còn có Lust – 1 dịch vụ “cho phép tất cả mọi người trên trái đất tìm thấy người bạn tình hoàn hảo nhất”. Đó chỉ là 3 trong số hàng loạt cái tên thu hút được nhiều sự chú ý trên thị trường tiền số trong thời gian gần đây vì đã huy động được hàng trăm triệu USD sau các vụ phát hành tiền số lần đầu ra công chúng (initial coin offerings – ICO).

Kể từ khi vụ ICO đầu tiên được thực hiện năm 2013, kênh huy động này đã giúp các startup huy động được hơn 2 tỷ USD (riêng trong năm 2017 con số là 1,6 tỷ USD). Và con số sẽ không dừng lại ở đó: trên website của mình hãng tư vấn Smith + Crown đã liệt ra danh sách hơn 200 vụ ICO.

Vậy thì ICO, thuật ngữ mới được nhắc đến nhiều hơn trong thời gian gần đây, là gì và tại sao hoạt động này đang trở nên sôi động?

Nếu như trong 1 vụ IPO (1 hoạt động thường được đem ra so sánh với ICO), công ty sẽ phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng và các nhà đầu tư sẽ được quyền sở hữu cổ phiếu của công ty, trong 1 vụ ICO những nhà đầu tư sẽ nhận về đồng tiền số được phát hành trong 1 blockchain – nền tảng công nghệ đằng sau bitcoin. Đồng tiền số này cũng chính là loại tiền tệ được sử dụng trong dự án mà nhà đầu tư tài trợ, ví dụ như để thanh toán cho không gian lưu trữ trên Filecoin. Ngoài ra nó còn có thể được giao dịch như 1 tài sản đầu cơ với hi vọng đồng tiền số sẽ tăng giá khi dự án thành công.

Đầu tháng 8 vừa qua, dự án Filecoin huy động được 252 triệu USD chỉ sau hơn 30 phút mặc dù chỉ mở cửa cho các nhà đầu tư được chứng nhận. Nhà đầu tư nhận được token Filecoin và sau đó có thể đổi sang các loại tiền tệ khác.

Một điểm khác biệt lớn khác giữa ICO và IPO là chúng chịu sự kiểm soát rất lỏng lẻo dù hồi tháng 7 Ủy ban chứng khoán và hối đoái Mỹ đã thông báo các vụ ICO nên được coi là hoạt động phát hành chứng khoán và do đó cần phải được kiểm soát chặt chẽ như các vụ IPO. Nếu trước khi IPO 1 công ty phải công bố bản cáo bạch đã được kiểm toán thì các nhà phát hành trong ICO chỉ cần đưa ra “white paper” – bản báo cáo miêu tả tham vọng phát triển của dự án thường chứa đầy những từ ngữ hoa mỹ. Ngay cả cha đẻ của Ethereum, nền tảng blockchain được sử dụng trong phần lớn các vụ ICO hiện nay, cũng cho rằng hoạt động ICO đang là 1 quả bong bóng có thể nổ tung vào 1 ngày nào đó.

Dẫu vậy, điều đó không có nghĩa ICO là hoạt động xấu xa. Giống như bong bóng dotcom, làn sóng ICO có thể sản sinh những công ty và công nghệ đầy hứa hẹn. Có 1 niềm hi vọng lớn rằng ICO sẽ tiếp thêm sức mạnh cho những tổ chức phi tập trung có thể đập tan thế độc quyền hiện nay của các ông lớn công nghệ.

Như Albert Wenger của công ty đầu tư mạo hiểm Union Square Ventures đã nói, thế mạnh lớn nhất của 3 ông lớn Amazon, Facebook và Google là những cơ sở dữ liệu tập trung khổng lồ đang theo dõi hành vi mua sắm (Amazon), bạn bè và các mối quan hệ xã hội (Facebook), lịch sử truy cập web và tìm kiếm (Google) của tất cả mọi người.

Các vụ ICO là 1 cách để tài trợ cho các dự án đang xây dựng những thứ thay thế cho các ông lớn nói trên. Ví dụ, tại Filecoin người dùng phải sử dụng tiền số để mua không gian lưu trữ nhưng cũng có thể kiếm thêm tiền số bằng cách cung cấp thêm không gian lưu trữ cho hệ thống.

ICO có thể là bong bóng, nhưng có lẽ là 1 quả bong bóng sẽ đem lại cho thế giới nhiều cải tiến công nghệ lớn nhất từ trước đến nay.