"Kakeibo" - nghệ thuật tiết kiệm tiền siêu đơn giản nhưng cực kỳ hiệu quả của người Nhật

Năm 2017, tôi quyết định nghỉ việc tại một nhà xuất bản ở London và chuyển đến Nhật Bản. Tôi thích công việc của mình và có một đời sống xã hội tuyệt vời, nhưng tôi vẫn luôn khao khát một điều gì đó mới mẻ và khác biệt hơn.

Sau khi sống ở Tokyo sáu tháng, tôi đã bị mê hoặc bởi việc những chi tiết tưởng như vụn vặt nhưng đầy ý nghĩa, những thay đổi nhỏ bé mỗi ngày đã tác động lên cuộc sống của người Nhật như thế nào.

Điều này không hề giống với bất cứ thứ gì tôi từng trải qua, và nó khuyến khích tôi sống chậm lại và thực hiện một số cải thiện trong lối sống - đặc biệt là trong thói quen chi tiêu "phù phiếm và bốc đồng" của mình. Vì vậy, khi nghe về một phương pháp quản lý chi tiêu của Nhật Bản có tên là "kakeibo", tôi đã hoàn toàn bị thu hút và quyết định sẽ thử.

"Kakeibo": Phương pháp tiết kiệm tiền của Nhật Bản

Kakeibo, phát âm là kah-keh-boh, tiếng Anh dịch là "sổ chi tiêu hộ gia đình". Được sáng tạo vào năm 1904 bởi một người phụ nữ tên Hani Motoko (đáng chú ý đây là nữ nhà báo đầu tiên của Nhật Bản), kakeibo là một cách tiếp cận đơn giản, không rườm rà để quản lý tài chính của bạn.

Một số người chưa từng gặp phải tình trạng mua sắm quá tay và có thể sống một cách thoải mái với những chi tiêu thiết yếu. Tôi chưa bao giờ là một trong số đó. Thay vào đó, tôi có thói quen mua sắm khi cảm thấy buồn chán, căng thẳng hoặc không vui. Tôi cũng mua sắm khi đang vui hoặc ăn mừng về điều gì đó, và thường những lần mua bán đó đều vượt quá khả năng chi trả của tôi.

Hầu hết mọi người đều thừa nhận rằng việc thay đổi thói quen xấu về tài chính là điều không hề dễ dàng - một phần do bởi cách chi tiêu gắn liền với những thói quen hàng ngày của chúng ta, và hành động này cũng bao gồm khía cạnh cảm xúc rất khó tách rời.

May mắn thay, trong 116 năm qua, kakeibo đã mang lại hiệu quả trong việc giúp mọi người đưa ra quyết định tài chính thông minh hơn.

Không có công nghệ, chỉ có một cuốn sổ và bút

Giống như tất cả các hệ thống ngân sách, ý tưởng tạo nên kakeibo là giúp bạn hiểu và tạo nên mối liên kết với tiền bạc bằng cách giữ một cuốn sổ ghi chép tất cả nguồn thu và chi.

Tuy nhiên, điều làm nên sự khác biệt của kakeibo là phương pháp này không liên quan đến bất kỳ phần mềm, ứng dụng hoặc thậm chí là công cụ Excel. Tương tự sổ tay lập kế hoạch, phương pháp này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc viết ra mọi thứ một cách trực quan - như một cách "thiền" để xử lý và quan sát thói quen chi tiêu của bạn.

Nghiên cứu đã nhiều lần chứng minh những lợi ích to lớn của việc ghi chép bằng tay: Nó có thể giúp bạn tạo ra những thay đổi tích cực bằng cách khuyến khích ghi chép thường xuyên hơn, đồng thời làm nổi bật các tác nhân đứng đằng sau những thói quen xấu của bạn.

Theo phương pháp kakeibo, bạn phải tự đặt những câu hỏi sau đây trước khi mua bất kỳ món hàng không thiết yếu nào - hoặc những thứ bạn mua theo cảm hứng mà không thực sự cần tới chúng:

- Tôi có thể sống mà không có món đồ này hay không?

- Dựa trên tình hình tài chính cá nhân, tôi có đủ khả năng chi trả hay không?

- Liệu tôi thực sự sẽ sử dụng nó?

- Tôi có không gian chứa món đồ này không?

- Nơi đầu tiên tôi nhìn thấy món đồ này là ở đâu? (Có phải trên một cuốn tạp chí hay không? Tôi có tình cờ thấy nó sau khi lang thang vào một cửa hàng quà tặng vì đang thấy buồn chán không?)

- Trạng thái cảm xúc của tôi hôm nay là gì? (Bình tĩnh? Căng thẳng? Vui vẻ? Cảm thấy tồi tệ về bản thân?)

- Tôi cảm thấy như thế nào về việc mua món đồ này ? (Hạnh phúc? Vui mừng? Vô cảm? Và cảm giác này sẽ kéo dài bao lâu?)

Mặc dù kakeibo có hiệu quả trong việc giúp tôi kiểm soát được tài chính của mình, nhưng những gì nó thực sự đã làm - mà các phương pháp khác trong quá khứ tôi từng áp dụng không thể làm được - chính là buộc tôi phải suy nghĩ về việc mua sắm của mình và động lực kích thích tôi mua chúng.

Nói cách khác, cuối cùng tôi đã có thể chiến thắng nỗi sợ về việc phải trung thực về những gì mình thực sự "cần", và những gì chỉ là "muốn". Tôi đã tiến bộ rất nhiều trong việc đưa ra các quyết định nhanh hơn, thông minh hơn và hợp lý hơn về việc có nên chi tiền cho một món đồ cụ thể nào không.

Điều quan trọng cần lưu ý là kakeibo không được tạo ra để nhằm cắt bỏ mọi niềm vui trong cuộc sống của bạn. Nếu bạn cảm thấy ủ rũ, một bó hoa xinh xắn mà không quá tốn kém có thể là cách để cổ vũ bản thân. Thay vì yêu cầu bạn phải thay đổi một cách quyết liệt, mục tiêu ở đây là sự thay đổi thói quen xấu của bạn thông qua chánh niệm và tích lũy hàng ngày.

Làm thế nào để chi tiêu hợp lý hơn

Để thấy được kết quả rõ rệt trong việc tiết kiệm, điều quan trọng là bạn phải luôn cam kết đặt câu hỏi đúng đắn trước khi thực hiện bất kỳ việc mua sắm các món đồ không thiết yếu nào.

Dưới đây là một số chiến lược đơn giản dựa trên phương pháp kakeibo sẽ giúp bạn chi tiêu hợp lý hơn:

1. Cân nhắc trong 24 giờ.

Điều này sẽ giúp bạn trả lời được câu hỏi liệu bạn "muốn" hay "cần" nó. Nếu bạn vẫn nghĩ về món hàng vào ngày hôm sau và có đủ khả năng chi trả, hãy mua nó. Bạn sẽ cảm thấy thỏa mãn hơn về quyết định của mình.

Đừng để bản thân bị cám dỗ bởi khuyến mãi. Tôi từng là một kẻ "nghiện sale". Nhưng điều này thường đồng nghĩa với việc tôi đang tiêu tiền vào những món đồ mà tôi biết sẽ không dùng tới. Vì vậy, đối với món đồ được khuyến mãi, hãy tự hỏi liệu bạn có sẵn sàng mua nó với giá gốc hay không.

2. Kiểm tra số dư ngân hàng của bạn thường xuyên

Kiểm tra số dư của bạn sẽ giúp bạn kiểm soát tài chính của mình tốt hơn vì bạn sẽ biết được chính xác số tiền mình đã chi tiêu, Bây giờ, điều đầu tiên tôi làm mỗi sáng là kiểm tra số dư của mình. Có thể lúc đầu đây là một thói quen vô cùng đáng sợ, nhưng bạn sẽ dần quen với điều đó.

3. Chi tiêu bằng tiền mặt

Mua sắm bằng tiền mặt thay vì chỉ vô tư quẹt thẻ sẽ khiến bạn ý thức hơn về những gì bạn đã chi tiêu, và bạn sẽ thấy việc lập ngân sách dễ dàng hơn. Hãy thử bằng cách chỉ lấy ra một lượng tiền mặt để sử dụng trong tuần và chỉ chi tiêu những gì bạn có.

4. Đặt lời nhắc trong ví của bạn

Bạn tôi đã nảy ra ý tưởng tuyệt vời về việc dán một dòng chữ vào thẻ tín dụng của cô ấy mà có nội dung là "bạn có thực sự cần món đồ này không?". Bất kỳ thứ gì có thể khiến bạn phải cân nhắc lại về việc mua một món đồ sẽ giúp bạn đưa ra những quyết định thông minh hơn.

5. Thay đổi môi trường khiến bạn phải mua sắm

Chẳng hạn, nếu bạn nhận thấy rằng bạn thường chi tiền sau khi nhấp vào email tiếp thị hoặc xem hình ảnh của một người nổi tiếng trên Instagram đang mặc một thương hiệu nào đó, hãy hủy đăng ký hoặc hủy theo dõi. Hoặc, nếu bạn mua quần áo hoặc trang điểm khi bạn có thời gian rảnh rỗi, hãy thử sử dụng thời gian đó để làm những công việc khác, ví dụ như đi dạo trong công viên.

Tôi vẫn thỉnh thoảng tự thưởng cho bản thân một vài món đồ không thiết yếu. Điều này hoàn toàn không có vấn đề gì và thậm chí được khuyến khích! Hãy nhớ rằng, kakeibo là về việc sử dụng chánh niệm để cắt giảm các khoản mua sắm mà chỉ đem lại cho bạn hạnh phúc nhất thời.

Các hành động chi tiêu và tiết kiệm chánh niệm có liên kết chặt chẽ với nhau, và những thay đổi nhỏ mà tôi đã thực hiện bằng cách sử dụng kakeibo đã có tác động đến tài khoản ngân hàng của tôi. Tiền tiết kiệm của tôi đang tăng với tốc độ nhanh hơn tôi từng tưởng tượng. Quan trọng hơn, tôi đã đưa ra quyết định khôn ngoan hơn về cách đầu tư số tiền đó cho những thứ thực sự quan trọng.

Tham khảo CNBC