'Kẻ thắng đậm' trên thị trường dầu mỏ: Mạo hiểm 'chơi lớn' khi giá dầu xuống âm, dám làm một việc mà các ông lớn cũng e ngại

Khi giá dầu hiện tại dao động quanh mức 100 USD/thùng, công ty của ông - Endeavor Energy Resources, và một số công ty tư nhân khác của Mỹ đã trở thành những nhân tố quan trọng trong thị trường năng lượng toàn cầu. Mâu thuẫn Nga-Ukraine và những lệnh trừng phạt chống lại Nga đã ảnh hưởng lớn đến nguồn cung. Do đó, các nhà khai thác dầu mỏ quy mô nhỏ như thế này đang nằm trong số ít những doanh nghiệp đang nỗ lực chạy đua để tăng sản lượng dầu thô.

Trong bối cảnh hiện tại, họ đang kiếm được rất nhiều tiền. Ông Stephens, người vừa bước sang tuổi 84 vào tuần trước, có thể là "người chiến thắng" lớn nhất. Sau những khó khăn về tài chính ở thời điểm giá dầu xuống mức âm, giờ đây ông đã trở thành một trong những người giàu nhất trong lĩnh vực năng lượng của Mỹ và sở hữu khối tài sản trị giá hơn 10 tỷ USD.

Stephens cho biết ông chưa từng chứng kiến tình trạng giá cả tăng vọt mà ít có sự cạnh tranh đến vậy. Ông nói: "Mọi thứ dường như thuận lợi đến không tưởng."

Những "người chiến thắng" trên thị trường dầu mỏ

Việc Endeavour và các công ty tư nhân khác trở thành những nhân tố quan trọng trong thị trường dầu mỏ được thúc đẩy bởi những thay đổi lớn trong ngành năng lượng của Mỹ. Chính quyền Tổng thống Biden đã kêu gọi các công ty tăng sản lượng khai thác dầu thô sau khi giá xăng tăng cao, tạo mối đe dọa cho nền kinh tế.

Tuy nhiên, nhiều công ty năng lượng hay các công ty do tư nhân kiểm soát lớn lại thận trọng với việc tăng sản lượng. Họ phải hứng chịu áp lực từ phía nhà đầu tư muốn chia cổ tức và ủng hộ những đợt mua cổ phiếu quỹ. Ngoài những kế hoạch khai thác đầy tham vọng, tốn kém, các doanh nghiệp này cũng thu về ít lợi nhuận trong những thời điểm thị trường bùng nổ trước đây.

Hơn nữa, việc nhà đầu tư và một số khác muốn giảm lượng khí thải carbon cũng hạn chế mong muốn khai thác nhiều hơn của các doanh nghiệp lớn. Họ cũng không chắc chắn liệu giá dầu cao sẽ duy trì trong bao lâu.

Song, Stephens và một số hãng khoan dầu do gia đình kiểm soát khác lại không có nhiều áp lực đến vậy, bao gồm Mewbourne Oil Co. ở Tyler (Texas) của Curtis Mewbourne. Trong những năm qua, những doanh nghiệp này đã từ chối những yêu cầu sáp nhập, vay tiền của ngân hàng và một số bên khác, cùng tiềm lực tài chính của chính họ để cung cấp nhiên liệu cho hoạt động khoan dầu. Điều này giúp họ tự do khi tìm kiếm những giếng khoan mới thay vì phụ thuộc vào ý kiến của cổ đông như các doanh nghiệp lớn.

Stephens đang nghiên cứu bản đồ giếng khoan dầu tại Texas.

Endeavor và Mewbourne hiện đang vận hành 33 giàn khoan dầu khí tại Mỹ trong khi năm 2020 chỉ là 5 giàn, theo hãng tư vấn đầu tư Pickering Energy Partners. Trong khi đó, Exxon Mobil và Chevron vận hành tổng cộng 27 giàn khoan. Pickering cho biết, cuối năm nay, Endeavor và Mewbourne sẽ sản xuất khoảng 433.000 thùng dầu/ngày, tương đương 4% tổng sản lượng dự kiến của Mỹ. 2 công ty cũng tăng sản lượng thêm 116.000 thùng/ngày trong năm nay, tương đương mức tăng 18% sản lượng dự kiến của Mỹ.

Dù sản lượng của Endeavor và các công ty tư nhân khác không đủ để bù đắp cho sự thiếu hụt của dầu Nga trên thị trường toàn cầu, song họ vẫn đóng vai trò quan trọng trong bối cảnh nguồn cung có thể không theo kịp nhu cầu. Hiện tại, 62% trong số 734 giàn khoan dầu khí đang hoạt động ở Mỹ được vận hành bởi các công ty tư nhân như Endeavor, so với mức 49% trong số 1106 vào đầu năm 2019.

Dan Pickering - nhà sáng lập của Pickering Energy Partners, nhận định: "Những người chiến thắng thực sự là các công ty tư nhân. Giá dầu tăng cao và những doanh nghiệp nhỏ như vây đang nhanh chóng tăng sản lượng để tận dụng lợi thế."

Đương nhiên, không có gì đảm bảo rằng điều kiện thị trường thuận lợi ở hiện tại sẽ kéo dài đối với các công ty như Endeavour. Thị trường dầu mỏ nổi tiếng với những đợt tăng giá bùng nổ và lao dốc không phanh. Những doanh nghiệp này biết rằng, nếu giá giảm một lần nữa, họ có thể sẽ thua lỗ.

Vị tỷ phú và sự nghiệp thăng trầm cùng diễn biến của dầu

Stephens lớn lên trong một cộng đồng nông dân ở De Leon (trung tâm Texas). Ông đã thử sức với ngành nông nghiệp, nhưng vào năm cuối trung học, năm 1956, hạn hán đã xảy ra và ông nghe theo lời bố để tìm kiếm một con đường khác.

Sau khi nhận bằng kỹ sư, Stephens làm việc cho Humble Oil - công ty sau này trở thành một phần của Exxon Mobil. Năm 1979, ở tuổi 41, ông đã sử dụng số tiền dành dụm được để khoan giếng dầu đầu tiên. Dù chỉ đạt được thành tựu nhỏ, nhưng ông vẫn kiên trì, dành nhiều thập kỷ sau đó để tăng quy mô. Công ty của ông hiện đang nắm quyền khai thác hơn 202.000 hecta điểm khoan dầu tại Mỹ.

Năm 2000, Endeavor bắt đầu đi vào hoạt động và ông đặt toàn bộ tài sản mình có vào công ty mới này. Ông Stephens tập trung khai thác ở lưu vực Permian, một trong những mỏ dầu lâu đời nhất của Texas. Trong hầu hết thời gian hoạt động, ông đều tiếp quản các khu khai thác từ những doanh nghiệp dầu mỏ lớn của Mỹ hay nước ngoài rút khỏi đó.

Thông thường, lĩnh vực này không phải là "con gà đẻ trứng vàng". Vì vậy, ông Stephens bắt đầu cung cấp dịch vụ khoan cho các công ty khác và kinh doanh một số mảng phụ, một phần là để kiểm soát chi phí khoan. Tuy nhiên, mảng kinh doanh phụ đôi khi lại không thuận lợi. Năm 2010, ông đã đưa một dàn khoan đến Libya để hỗ trợ người dân địa phương khoan giếng nước, nhưng dự án lại thất bại vì mâu thuẫn chính trị. Giàn khoan của ông hiện vẫn mắc kẹt ở thành phố này.

Ở Texas, cách tiếp cận của ông là vận hành các giếng một cách hiệu quả hơn so với các đối thủ lớn. Khi phương khác thủy lực cắt phá và khoan trục tầm ngang được phát triển vào những năm 2000, ông Stephens bắt đầu nhắm vào mỏ Spraberry Trend nằm sâu dưới lòng đất, nơi chứa nhiều dầu nhưng việc khai thác lại tốn kém trước khi các công nghệ mới xuất hiện.

Trong khi nhiều thập kỷ, Stephens đã đi vay rất nhiều để mở rộng quy mô các giếng khoan, thường là ở Texas. Việc này rất hiệu quả khi giá dầu tăng nhưng lại khiến công ty của ông rơi vào tình thế nguy hiểm trong thời kỳ khó khăn. Ông đã vỡ nợ vào năm 1999 và công ty của ông cũng mấp mé phá sản vào năm 2008 và 2014, khi giá dầu thô lao dốc. Mỗi lần gặp khủng hoảng như vậy, ông buộc phải đóng cửa giàn khoan, bán tài sản và tìm nhà cho vay mới để tồn tại.

Dẫu vậy, ông dường như đã quen với những thăng trầm. Trong những năm gần đây, Stephens đã trả bớt nợ và tuyển dụng thêm đội ngũ quản lý để điều hành các hoạt động hàng ngày.

Khi giá dầu tăng sau cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008, công ty của ông đã trở nên có giá trị hơn. Theo một số nguồn tin thân cận, năm 2019, Stephens còn đưa ra lời đề nghị bán Endeavour với giá hàng tỷ USD.

Sau đó, đại dịch Covid-19 xuất hiện và nền kinh tế toàn cầu gặp biến động lớn. Tháng 4/2020, giá dầu lần đầu tiên rơi xuống dưới mức 0 khi mâu thuẫn giữa Nga và Ả Rập Xê Út khiến thế giới không còn nơi để dự trữ. Thương vụ mua lại trên đã bị chững lại và công ty của Stephens lại gặp khó khăn. Song, mùa hè năm đó, giá dầu lại tăng vượt mốc 40 USD/thùng và Endeavor tăng cường hoạt động khai thác giếng mới ở Spraberry, trở thành một trong những công ty đầu tiên từ từ đẩy mạnh sản lượng.

Trong năm 2020, Endeavour đã phòng hộ khoảng 70% sản lượng của họ bằng cách bán hợp đồng tương lai để chốt giá. Việc này giúp họ mở rộng sản xuất đồng thời hạn chế rủi ro. Tuy nhiên, vào năm ngoái, Endeavour chỉ phòng hộ khoảng 25% sản lượng của mình, một thương vụ đặt cược vào giá dầu tăng đã mang lại lợi nhuận lớn. Nhưng đây lại là một mối rủi ro khá lớn. Nếu giá dầu sụt giảm, Endeavour lại chịu ảnh hưởng không hề nhỏ dù họ không còn nợ nần nhiều như trước đây.

Ông Stephens bày tỏ quan điểm hoài nghi về những dự đoán cho rằng giá dầu sẽ tiếp tục leo thang. Sau khi chứng kiến những đợt trồi sụt lớn trong suốt sự nghiệp của mình, ông nhận định giá dầu sẽ lại đi xuống. Ông nói: "Thế giới có đủ dầu và khi đốt, nhu cầu sẽ suy giảm nhanh chóng. Khoảng thời gian này sẽ không kéo dài lâu."

Tham khảo WSJ