Làm rõ nguồn vốn 23.000 tỷ đồng giải toả đất dự án sân bay Long Thành

Việc làm này nhằm đẩy nhanh tiến độ thực hiện dự án mà theo nhận xét của Chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế (UBKT) Vũ Hồng Thanh là một cơ chế đặc thù của dự án và thuộc thẩm quyền quyết định của Quốc hội.

Cũng theo ông Vũ Hồng Thanh, sau quá trình thẩm tra, cơ bản các ý kiến nhất trí về việc tách nội dung thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ tái định cư thành dự án thành phần để đảm bảo được tiến độ của dự án theo Nghị quyết 94 của Quốc hội.

“Đặc thù công tác giải phóng mặt bằng thường phát sinh khó khăn, vướng mắc, phức tạp trong quá trình thực hiện và mất nhiều thời gian, tăng chi phí nếu quá trình thực hiện kéo dài”, Chủ nhiệm UBKT cho biết.

Do đó, nếu chờ đến khi Quốc hội thông qua báo cáo nghiên cứu khả thi của dự án (dự kiến năm 2019), Thủ tướng Chính phủ quyết định đầu tư dự án, sau đó mới thực hiện công tác giải phóng mặt bằng thì nhiều khả năng sẽ chậm tiến độ so với ghị quyết của Quốc hội đề ra khoảng 2-3 năm.

Tuy nhiên, báo cáo thẩm tra cũng phản ánh có ý kiến băn khoăn việc triển khai trước công tác giải phóng mặt bằng sẽ gây ra những hệ lụy nếu trường hợp Quốc hội không thông qua báo cáo nghiên cứu khả thi của dự án.

Chủ nhiệm UBKT nói, từ những kinh nghiệm rút ra qua những dự án quan trọng quốc gia đã được thực hiện, UBKT đề nghị Chính phủ cần quan tâm bảo đảm công tác tái định cư, ổn định đời sống, sản xuất của nhân dân vùng chịu ảnh hưởng; bảo đảm người dân có nơi ở mới tốt hơn nơi ở cũ và an ninh, chính trị, trật tự an toàn xã hội. Bên cạnh đó, cần có chính sách, giải pháp chuyển đổi việc làm, đào tạo nghề cho người dân trong vùng thu hồi đất để có thể tham gia vào việc phục vụ trong quá trình khai thác cảng hàng không Long Thành.

Về hình thức quyết định của Quốc hội, UBKT cho rằng, mặc dù là dự án thành phần, tuy nhiên, đây là nội dung rất quan trọng, liên quan đến công tác an sinh xã hội, bảo đảm ổn định đời sống, sản xuất của nhân dân, tổng mức đầu tư lớn nên cần thiết phải có các quy định cụ thể về cơ chế, chính sách để thực hiện đồng bộ, thuận lợi hơn trong quá trình thực hiện cũng như theo dõi, giám sát.

Do vậy, đa số ý kiến UBKT đề nghị Quốc hội ban hành nghị quyết riêng và tiếp tục giao Chính phủ lập báo cáo nghiên cứu khả thi dự án thành phần trình Quốc hội xem xét, thông qua tại kỳ họp thứ 4 sẽ diễn ra vào tháng 10/2017.

Bên cạnh đó, UBKT cũng cho biết nhiều ý kiến tại cơ quan thẩm tra băn khoăn về việc nguồn vốn thực hiện công tác giải phóng mặt bằng cũng như việc bố trí vốn để thực hiện thu hồi đất một lần cho toàn bộ dự án gômg 5.000 ha theo Nghị quyết 94 của Quốc hội.

Cụ thể, tờ trình của Chính phủ đưa ra con số khoảng 23.000 tỷ đồng, là kinh phí dự kiến để hoàn thành công tác thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư cần. Tuy nhiên, vốn để thực hiện công tác giải phóng mặt bằng cho dự án trong kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2016-2020 mới chỉ bố trí được 5.000 tỷ đồng, tương ứng 21,7% yêu cầu.

UBKT thấy rằng việc thu hồi đất 1 lần cho dự án là để đồng bộ, hạn chế việc tăng chi phí bồi thường, tránh tình trạng lấn chiếm dự án, khiếu kiện liên quan đền bù đất đai. Phần diện tích chưa sử dụng của dự án giao Chính phủ để quản lý khai thác hiệu quả.

UBKT cũng cho biết, qua khảo sát, ghi nhận rằng người dân mong muốn thu hồi đất 1 lần vì hiện nay việc sử dụng đất bị hạn chế. Tuy nhiên trong bối cảnh ngân sách còn rất khó khăn, công tác giải phóng mặt bằng rất quan trọng, phải thực hiện trước và cần nguồn kinh phí rất lớn, Ủy ban Kinh tế đề nghị Chính phủ cần tiếp tục làm rõ hơn các phương án huy động nguồn lực để thực hiện.

“Trong đó, lưu ý tính khả thi của các nguồn thu từ việc đấu giá quyền sử dụng đất để xây dựng các công trình thương mại và dịch vụ, khấu trừ tiền sử dụng đất khi giao đất tái định cư, phương án khai thác, tạo nguồn thu từ quỹ đất chưa sử dụng của dự án, rà soát các nguồn lực cho đầu tư công, kể cả từ nguồn dự phòng đầu tư trung hạn 2016-2020”, Chủ nhiệm UBKT Vũ Hồng Thanh nhấn mạnh.