Okinawa – Thiên đường của tuổi thọ

Chiếc máy bay của Hãng Hàng không ANA chở chúng tôi cùng gần 100 người già Nhật Bản từ Nagoya (Thành phố miền Nam Nhật Bản), sau gần hai giờ bay đã đáp xuống sân bay Naha (Okinawa). Đang là mùa du lịch, song sân bay Naha vắng lặng, hầu như chỉ có khách du lịch trong nước và chủ yếu là người lớn tuổi, khác hẳn với hai năm trước, tôi đã chứng kiến khách du lịch trên thế giới đổ về đây đông như thế nào. Có lẽ thảm họa động đất và sóng thần đã làm cho các tour du lịch đến đất nước hoa anh đào bị hủy bỏ. Hôm tôi bay từ Hà Nội sang Nagoya, hơn một nửa số ghế trên máy bay trống khách. Thậm chí nhiều người ngồi trên máy bay vẫn nơp nớp lo sợ bị nhiễm xạ hạt nhân hoặc động đất tiếp tục xảy ra. Tám năm sống ở Nhật, con trai tôi bảo rằng: Người Nhật luôn sống chung với động đất bởi động đất xảy ra như cơm bữa và hầu như không có thiệt hại về người. Sóng thần là thủ phạm chính gây thiệt hại lớn về người và của vừa qua ở Nhật Bản.

Nếu như đảo Hốc Kai đô ở phía Bắc quanh năm giá rét thì Okinawa ở phía Nam lại nắng chan hòa 4 mùa, hao hao giống đảo Phú Quốc của ta. Trên bản đồ thế giới, Okinawa chỉ là một chấm nhỏ ở Thái Bình Dương, nhưng trên thực tế nó là một vương quốc độc lập có tên là Ryukyus. Vương quốc nhỏ này từng rất thịnh vượng và có nhiều hoạt động giao thương với nhiều nước như Trung Quốc, Hàn Quốc, các nước Đông Nam Á. Qua quá trình trao đổi thương mại, người Okinawa đã bước chân ra thế giới và mang theo về đây những ảnh hưởng từ các nước bên ngoài và để lại một di sản quý giá cho thế hệ sau. Nhiều người Okinawa vẫn xem ngôi nhà của họ chính là “Các hòn đảo mở cửa ra với thế giới”. 

Chỉ với 1,3 triệu dân, song Okinawa có hạ tầng cơ sở và mạng lưới giao thông phát triển đồng bộ không khác gì các thành phố lớn. Sân bay Naha có đường bay đến tất cả các tỉnh, thành phố trong nước. Tàu điện nổi, tàu điện ngầm, tàu điện trên cao hoạt động ngày đêm. Hơn một nửa diện tích của hòn đảo này là căn cứ quân sự của Mỹ. Điều đó một phần lý giải vì sao hòn đảo này lại phát triển như vậy. 

Du lịch là ngành lớn nhất ở Okinawa với 7,5 triệu du khách hàng năm, mang lại doanh thu gần 7 tỉ USD. Okinawa được xem như là một điểm đến nghỉ dưỡng hàng đầu của Nhật Bản. Tại đây du khách có thể tận hưởng một nền văn hóa lâu đời với 9 kỳ quan thiên nhiên thế giới; tìm hiểu các nghề thủ công truyền thống phát triển đa dạng như gốm, dệt, thủy tinh và biểu diễn nghệ thuật đương đại; nghỉ ngơi tại các bãi biển tuyệt đẹp và mua sắm tại các khu chợ đông đúc…Đã hơn 30 năm làm hướng dẫn viên du lịch, bà Yokoda như thuộc lầu lịch sử và các địa danh trên đảo. Bà không chỉ có giọng nói truyền cảm, thuyết phục mà thỉnh thoảng lại hát vang một vài bài dân ca của đảo khiến du khách rất thích thú. Cô con gái Sakura xinh đẹp của bà cũng nối nghiệp mẹ, mới làm nghề được 3 năm, song đã khá chuyên nghiệp. Điều làm chúng tôi ngạc nhiên là lái xe du lịch trên đảo hầu hết là phụ nữ. Cô Kinzorisa bảo: Cẩn thận, chu đáo và thân thiên đã giúp cô lái xe du lịch 12 năm, song chưa bao giờ xảy ra sự cố. Sự khác biệt rất nhận thấy là người Nhật rất chú trọng truyền thống và lịch sử. Họ chăm chú lắng nghe hướng dẫn viên du lịch và ghi chép đầy đủ trong suốt chuyến du lịch cho dù đó là hang động hay, công viên hay di tích lịch sử. Ngoài các kỳ quan thiên nhiên thế giới, các thắng cảnh, đến Okinawa, du khách không thể bỏ qua công viên thủy Churaumi mang tầm cỡ thế giới. Nơi đây có bể lớn nhất trên thế giới chứa cá voi, cá mập, cá đuối và hàng ngàn các sinh vật biển cùng xiếc cá voi, hải cẩu.

Văn hóa Okinawa bị tác động bởi những đối tác giao thương trong quá khứ. Vì thế đến dây có thể bắt gặp những ảnh hưởng từ Trung Quốc, Thái và Australia trong cuộc sống trên đảo. Có lẽ sự xuất khẩu văn hóa nổi tiếng nhất của Okinawa chính là môn võ karate, gần gũi và chịu ảnh hưởng văn hóa Trung Quốc. Karate được xem như là sự kết hợp giữa võ học Trung Hoa và nghệ thuật chiến đấu truyền thống Okinawa. 

Người dân Okinawa vẫn duy trì các nghề truyền thống về gốm, dệt, làm thủy tinh. Điểm nổi bật trong văn hóa Okinawa là đàn ba dây Sanshin, có liên hệ rất mật thiết với sanxian của Trung Quốc, và đàn Shamisen Nhật Bản-tương tự như banjo. Phần thân của nó thường được đai bằng da trăn (từ những con trăn được nhập khẩu từ các nước Châu Á, hoặc là loài Trimeresurus flavoviridis có độc của Okinawa). Văn hóa Okinawa còn được thể hiện qua những nét độc đáo của điệu nhảy eisa truyền thống với trống. Sản phẩm lụa truyền thống bingata nổi tiếng được làm từ trong các xưởng trên đảo hay từ bất cứ nơi đâu tại Okinawa.

Ngày nay, Okinawa vẫn còn giữ lại nhiều lâu đài mang phong cách độc đáo hay nhưng pháo đài có tên gọi Gusuku. Chúng được coi là những hình mẫu đầu tiên của lâu đài Nhật Bản. Những ngôi nhà ở truyền thống Nhật Bạn được lưu thông tự do để chống ẩm. Nhà ở theo kiểu hiện đại điển hình ở Okinawa được làm từ bê tông cốt thép để chống chọi lại những cơn bão. Nhiều mái nhà mang biểu tượng của sư tử và rồng, được gọi là Shisa, với niềm tin rằng điều đó sẽ bảo vệ ngôi nhà khỏi nguy hiểm. 

Người Okinawa ăn những thức ăn ít béo, ít muối như cá, đậu phụ và tảo biển, nổi tiếng là những người tuổi thọ lâu. Nhiều người sống trên hòn đảo này có tuổi thọ cao nhất hơn bất cứ nơi đâu trên thế giới. Người Okinawa có tuổi thọ hơn 100, cao gấp 1,5 lần các nơi khác trên đất nước Nhật Bản và người Nhật cũng là người có tuổi thọ cao nhất thế giới. Khảo sát trên 100.000 dân thì có 34,7 người sống trên 100 tuổi. Đây là một tỉ lệ cao nhất thế giới. Lý giải cho điều này, cụ Suzuki đang sống ở tuổi 103 cho biết: Chăm chỉ lao động, ăn kiêng, cuộc sống ít áp lực, chăm sóc cộng đồng, đời sống tâm linh chính là bí quyết để họ sống lâu.  

                                                                     

Theo Trần Thị Sánh