Lợi nhuận nhiều doanh nghiệp “bốc hơi” hàng trăm tỷ sau kiểm toán, Novaland, Hòa Bình bị nghi ngờ khả năng hoạt động liên tục

Những con số nhảy múa trên BCTC sau kiểm toán vốn không còn xa lạ đối với các doanh nghiệp trong nhóm bất động sản, xây dựng. Mùa soát xét bán niên 2023 chưa kết thúc nhưng đã có nhiều doanh nghiệp ghi nhận lợi nhuận giảm mạnh so với báo cáo tự lập, thậm chí “bốc hơi” hàng trăm tỷ đồng.

Novaland (NVL) là cái tên “tốn nhiều giấy mực” nhất thời gian gần đây với nhiều luồng thông tin trái chiều liên quan đến vấn đề pháp lý dự án, tình hình thanh toán trái phiếu và khoản lỗ khủng. Theo BCTC hợp nhất soát xét bán niên 2023, Novaland lỗ ròng đến 1.094 tỷ đồng trong 6 tháng đầu năm. Con số này trên báo cáo tự lập là 611 tỷ đồng, tương ứng mức giảm 483 tỷ sau soát xét.

Nguyên nhân được giải trình do trích lập dự phòng và điều chỉnh giảm thu nhập theo yêu cầu của kiểm toán. Tuy nhiên, Novaland cũng giải thích thêm “đã có thỏa thuận thống nhất lịch thu tiền, dự kiến trong năm tài chính 2023 sẽ ghi nhận khoản thu nhập 283,8 tỷ đồng trong số 483 tỷ đồng nêu trên” .

Đồng cảnh ngộ với Novaland, lợi nhuận 6 tháng đầu năm 2023 của Hòa Bình Corp (HBC) cũng điều chỉnh giảm 815 tỷ đồng sau kiểm toán. Việc điều chỉnh này khiến doanh nghiệp xây dựng này chuyển từ lãi hơn trăm tỷ trên báo cáo tự lập thành lỗ ròng 711 tỷ đồng trên BCTC soát xét bán niên.

Khoản mục thay đổi lớn nhất của Hòa Bình Corp so với báo cáo tự lập là lợi nhuận khác giảm 99% còn 6 tỷ đồng do điều chỉnh giảm lợi nhuận từ việc bán tài sản của công ty mẹ. Ngoài ra, doanh thu tài chính cũng giảm 76% sau soát xét còn 23,4 tỷ đồng do điều chỉnh khoản doanh thu từ việc chuyển nhượng công ty con. Ngược lại, chi phí quản lý doanh nghiệp tăng thêm 17% so với báo cáo tự lập do phải tăng dự phòng cho khoản phải thu khó đòi.

Cũng mất hàng trăm tỷ lợi nhuận sau kỳ soát xét bán niên là F.I.T Group (FIT) . Theo BCTC soát xét bán niên năm 2023, lợi nhuận sau thuế 6 tháng đầu năm của doanh nghiệp này chỉ còn gần 33 tỷ đồng, giảm 219 tỷ (tương ứng 87%) so với báo cáo tự lập. Khoản mục thay đổi lớn nhất là doanh thu tài chính chỉ còn 94,5 tỷ đồng, giảm 71% sau kiểm toán.

Nguyên nhân khiến lợi nhuận giảm mạnh sau soát xét là do điều chỉnh các bút toán hợp nhất kinh doanh trong nửa đầu năm. Trong đó, tác động lớn nhất là việc hủy các bút toán hợp nhất đánh giá lại khoản đầu tư vào công ty liên kết là CTCP Cap Padaran Mũi Dinh, khiến lợi nhuận giảm gần 225 tỷ đồng. Ngoài ra, đơn vị kiểm toán còn hủy các bút toán phân bổ giá trị tài sản, cùng bút toán hợp nhất liên quan đến loại trừ giao dịch nội bộ.

Ở chiều ngược lại, vẫn có một số doanh nghiệp có thêm lợi nhuận sau kiểm toán, đáng chú ý nhất là Kinh Bắc City (KBC) . Theo BCTC bán niên 2023 soát xét, lợi nhuận sau thuế của doanh nghiệp này tăng thêm đến 265 tỷ đồng (tương ứng 14,7%) so với báo cáo tự lập, lên 2.068 tỷ đồng. Nguyên nhân lợi nhuận tăng thêm hậu kiêm toán chủ yếu do điều chỉnh tăng doanh thu từ hoạt động kinh doanh khu công nghiệp trong khi chi phí quản lý lại giảm so với báo cáo tự lập.

Kiểm toán nghi ngờ khả năng hoạt động liên tục

Không chỉ “bốc hơi” hàng trăm tỷ lợi nhuận sau soát xét, một số doanh nghiệp "đình đám" trong nhóm bất động sản, xây dựng còn bị kiểm toán lưu ý về khả năng hoạt động liên tục vì những nguyên nhân khác nhau.

Điển hình như với Novaland , kiểm toán PwC (Việt Nam) dù không đưa ra ý kiến ngoại trừ nhưng nhấn mạnh về sự tồn tại của yếu tố không chắc chắn trọng yếu có thể dẫn tới nghi ngờ đáng kể về khả năng hoạt động liên tục của tập đoàn. Giả định Novaland hoạt động liên tục phụ thuộc vào các yếu tố chính gồm khả năng thanh toán hoặc tái cấu trúc các khoản nợ vay và trái phiếu sắp đáo hạn, thực hiện các giải pháp khác tạo ra dòng tiền để tài trợ cho hoạt động kinh doanh.

Về điều này, Novaland đã cập nhật và chia sẻ minh bạch các khó khăn hiện nay như tình hình kinh tế thế giới, khu vực với nhiều biến động, lãi suất tăng cao và ảnh hưởng hậu covid khiến nền kinh tế chưa kịp phục hồi, cộng với các khó khăn, chậm trễ pháp lý đã ảnh hưởng lớn đến tình hình hoạt động, kinh doanh và thanh khoản của công ty.

Trước đó tại ĐHĐCĐ thường niên 2023, ông Dennis Ng Teck Yow - Tổng Giám đốc Novaland cũng cho biết tập đoàn “đang tiến hành tái cấu trúc toàn diện với sự tư vấn của các công ty tư vấn chuyên nghiệp hàng đầu thế giới, nhằm giúp công ty cải thiện tình hình tài chính và tập trung hơn vào hoạt động kinh doanh cốt lõi” .

Tương tự, Ernst & Young Việt Nam cũng nhấn mạnh về sự tồn tại yếu tố không chắc chắn trọng yếu có thể dẫn đến nghi ngờ đáng kể về khả năng hoạt động liên tục của Hòa Bình Corp . Theo đó, doanh nghiệp phát sinh khoản lỗ 711 tỷ đồng trong nửa đầu năm 2023, nâng lỗ luỹ kế đến thời điểm cuối quý 2 lên hơn 2.800 tỷ.

Ngoài ra, Hòa Bình Corp còn có các khoản nợ vay đã quá hạn, trong đó có một số khoản vay đã được các ngân hàng đồng ý gia hạn. Đối với các khoản vay còn lại đã quá hạn hoặc sắp đến hạn, doanh nghiệp đang trong quá trình thương thảo xin gia hạn.

Trong phần thuyết minh trên BCTC hợp nhất kiểm toán năm 2022 công bố đầu tháng 7, ban lãnh đạo Hòa Bình Corp đã nêu ra một số giả định về kế hoạch chuẩn bị dòng tiền trong tương lai gần, trong đó đáng chú ý có phương án phát hành thêm cổ phiếu. Trước đó, ĐHĐCĐ thường niên 2023 cũng đã chấp thuận kế hoạch tăng vốn điều lệ thông qua việc phát hành 274 triệu cổ phiếu cho nhà đầu tư chiến lược và/hoặc nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp, với giá không thấp hơn 12.000 đồng/cp và không thấp hơn thị giá tại thời điểm ký hợp đồng nguyên tắc với nhà đầu tư.