Moody's đưa ra 3 dự báo quan trọng về thị trường trái phiếu doanh nghiệp 2024

Ngày 24/11/2023 tại Hà Nội đã diễn ra lễ ra mắt Công ty xếp hạng tín nhiệm đầu tư Việt Nam (VIS Rating). Đây là công ty thứ 3 được cung cấp dịch vụ xếp hạng tín nhiệm tại Việt Nam và do Moody's sở hữu 49% vốn.

Chia sẻ tại buổi họp báo trong khuôn khổ Hội thảo về thị trường trái phiếu doanh nghiệp ngay trước thềm lễ ra mắt VIS Rating, ông Simon Chen, Giám đốc Khối xếp hạng và nghiên cứu của VIS Rating cho biết, 2022-2023 là thời kỳ thị trường trái phiếu "giảm tốc"/suy thoái và Moody's tin rằng đó là sự điều chỉnh sau giai đoạn phát triển nhanh trong một thời gian dài. Năm ngoái, những gì chúng ta thấy là cú sốc về thanh khoản trong thị trường trái phiếu doanh nghiệp. Điều này đã tạo ra nhiều vấn đề cho các nhà phát hành, dẫn đến xu hướng lãi và gốc trái phiếu không được thanh toán đúng hạn.

Với năm 2024, Moody's đưa ra 3 dự báo chính. Thứ nhất là tốc độ gia tăng các trái phiếu không được thanh toán lãi và gốc sẽ chậm lại. Thứ 2 là Thị trường sẽ phát triển theo hướng kỉ luật và chặt chẽ hơn. Và thứ 3, niềm tin đối với thị trường trái phiếu doanh nghiệp sẽ đần được khôi phục, bên cạnh đó hoạt động phát hành sẽ dần phục hồi.

Với nhận định thứ nhất, tỉ lệ trái phiếu chậm trả gốc lãi phát sinh mới sẽ giảm. Theo ông Simon, xu hướng này chủ yếu đến từ môi trường lãi suất thấp do 4 lần cắt giảm của Ngân hàng Nhà nước giúp việc huy động vốn trở nên dễ dàng hơn. Chính phủ cũng có các biện pháp hỗ trợ, kích thích nền kinh tế trong năm nay. Tuy nhiên, chúng ta cần thời gian để các biện pháp này có tác động tối đã đến thị trường. Vào năm 2024, các biện pháp này sẽ giúp cải thiện điều kiện kinh doanh tại các lĩnh vực có nhu cầu huy động vốn bằng trái phiếu. Sự tổng hòa những yếu tố này sẽ cải thiện điều kiện kinh doanh của nhiều doanh nghiệp. Moody's dự báo rằng dòng tiền sẽ được ổn định, hỗ trợ khả năng thanh toán của nhiều đơn vị phát hành trái phiếu. Tốc độ gia tăng trái phiếu không được thanh toán sẽ giảm xuống trong năm 2024.

Về nhận định thứ hai, khi nói về hoạt động và kỷ luật thị trường, chúng ta thấy rằng Bộ Tài chính đã có những sáng kiến mới, giúp cải thiện cách các nhà đầu tư, đơn vị phát hành trái phiếu và bên trung gian hoạt động trên thị trường trái phiếu doanh nghiệp. Từ năm 2024, các quy định còn lại trong Nghị định 65 sẽ chính thức có hiệu lực. Điều này có nghĩa những bên phát hành trái phiếu sẽ phải công bố nhiều thông tin hơn và thường xuyên hơn. Những thông tin mới này đặc biệt quan trọng đối với nhà đầu tư đưa ra quyết định dựa trên số liệu cụ thể.

Moody's đánh giá năm 2024 sẽ là một thời kỳ thú vị khi các đơn vị phát hành trái phiếu công bố nhiều thông tin một cách đều đặn và kịp thời. Điểm đầu tiên, chúng ta sẽ thấy cách các nhà đầu tư dựa vào thông tin được cung cấp khi ra quyết định. Điểm thứ 2 là yêu cầu đối với các nhà đầu tư cũng sẽ cao hơn khi hoạt động trong thị trường trái phiếu doanh nghiệp. Có rất nhiều cá nhân tại Việt Nam đang đầu tư vào thị trường trái phiếu doanh nghiệp, những quy định đối với hoạt động của họ sẽ được siết chặt hơn trong năm tới. Quy định như thế nào là nhà đầu tư chuyện nghiệp cũng sẽ giúp thị trường phát triển chặt chẽ hơn.

Về nhận định thứ ba, giá trị trái phiếu chậm thanh toán phát sinh mới sẽ giảm dần. Đây là những thay đổi tích cực giúp phục hồi niềm tin của cà nhà đầu tư và đơn vị phát hành vào thị trường trái phiếu. Ngay trong 2-3 tháng qua, chúng ta đã thấy hoạt động phát hành trái phiếu mới dần phục hồi. Có thêm các doanh nghiệp bất động sản trờ lại thị trường trái phiếu. Ông Simon cho rằng đây là những thông tin đáng mừng khi niềm tin với thị trường và tính thanh khoản tăng trở lại. Trong số các lĩnh vực, các ngân hàng sẽ là đầu tàu thúc đẩy hoạt động phát hành trái phiếu.

Khi được hỏi những yếu tố nào sẽ có ảnh hưởng đến thị trường Trái phiếu trong năm 2024, bà Wendy Chong, Tổng giám đốc & Trưởng khu vực châu Á Thái Bình Dương của Moody's cho biết, có 4 nhân tố định hình trạng thái "bình thường mới" vào năm 2024.

Đầu tiên là sự chậm lại trong phát triển kinh tế. Moody's cho rằng các ngân hàng trung ương sẽ giữ lãi suất ở mức cao cho đến khi lạm phát được kiểm soát. Hai yếu tố trên làm ảnh hưởng đến doanh thu và lợi nhuận doanh nghiệp, làm bộc lộ các rủi ro mới.

Ngoài lạm phát và lãi suất ngân hàng, Moody's dự báo năm 2024 sẽ có một số vấn đề lớn bao gồm sự dịch chuyển cấu trúc rủi ro khí hậu, các công nghệ mới và già hóa dân số sẽ tạo ra thách thức cho các doanh nghiệp và mô hình kinh doanh hiện nay.

Nhân tố thứ 3 là các công ty cần phải thay đổi hoạt động để thích ứng những quy định mới, được đưa ra để giải quyết các áp lực kinh tế và xã hội.

Nhân tố cuối cùng là sự chia rẽ giữa các cường quốc trên thế giới. Một số quốc gia sẽ điều chính chính sách công nghiệp và đầu tư. Đối với thị trường Việt Nam, điều này có nghĩa các quy định mới có thể được đưa ra chậm hơn. 

Từ 4 yếu tố trên, Moody's tin rằng rủi ro tái cấp vốn đối với các tổ chức phát hành trái phiếu lãi suất cao sẽ tăng lên; Tỷ lệ vi phạm nghĩa vụ thanh toán trái phiếu sẽ đạt đỉnh ở mức 4,5 – 5% trong năm 2024, cao hơn mức trung bình dài hạn là 4%. Tuy nhiên, khi nhìn toàn cảnh, mức này vẫn thấp hơn con số 7% trong thời kỳ đại dịch Covid-19 hoặc thậm chí là 13,4% trong cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu. Moody's dự kiến các công ty có cấu trúc vốn nợ với lãi suất thả nổi, không phòng ngừa rủi ro, được xếp hạng B2 hoặc thấp hơn, đặc biệt trong các ngành có nhu cầu thấp sẽ bị ảnh hưởng tiêu cực hơn.