Xăng tăng giá – Lý do nào hợp lý?

Tại buổi họp báo thường kỳ tháng 3, trước nhiều câu hỏi của báo giới về quyết định tăng giá xăng dầu của liên bộ Tài chính – Công Thương, Bộ trưởng - Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Vũ Đức Đam đã lý giải: Về lý do phải tăng giá xăng dầu, có hai yếu tố chính, đó là giá xăng dầu của Việt Nam thấp hơn các nước có cùng biên giới, và quan trọng hơn là do giá bán hiện thấp hơn giá cơ sở.

Tuy nhiên phải hiểu giá cơ sở ở đây là như thế nào? Nếu so sánh giá xăng ở nước ta với một số nước trong khu vực ta có thể thấy sự chênh lệch là khá lớn. Hiện tại giá xăng dầu ở Indonesia đang ở mức rẻ không ngờ: Xăng thường dùng (Premium) có giá bán lẻ tại các cây xăng là 4.500 rupi/lit, tương đương với 9.000 VND, giá dầu diezel cũng có giá 4.500 rupi/lit.

Đây là hai loại xăng dầu thông dụng của người dân Indonesia nên chính phủ có trợ giá. Hai loại xăng còn lại là xăng Ron92 và Ron95 không được trợ giá nên giá bán lẻ ở các cây xăng là 10.400 rupi/lit (20.800 đồng) đối với xăng A92 và 10.900 rupi (21.800 đồng) đối với xăng A95. Như vậy ngay cả khi không được trợ giá thì người dân Indonesia cũng chỉ phải trả một mức giá rẻ hơn ở Việt Nam rất nhiều.

Nếu lấy giá tham chiếu là giá xăng dầu ở Campuchia và Lào thì đây là những nước mà chính các công ty xăng dầu của Việt Nam làm đại lý lớn nhất ở đó. Vậy là lấy giá của ta làm tham chiếu cho chính ta. Ở một số nước khác như Philippin và Malaysia thì giá xăng dầu của họ cũng chỉ hơn 1 USD/lít.

Theo lời một chuyên gia kinh tế, việc tăng giá xăng như vậy là “Ỷ Thế độc quyền”. Cũng theo ông, xăng dầu của ta đã không theo cơ chế thị trường thì nó bất bình thường từ ngay cả việc công bố tăng - giảm giá cũng là bình thường...

Hiện thời các cơ quan nhà nước và doanh nghiệp có thể vẫn giữ được cung cách quản lý, kinh doanh xăng dầu như hiện nay nhưng về lâu dài chắc chắn họ sẽ buộc phải thay đổi trước sức ép của người dân, thị trường.

Tại Campuchia, Thái Lan, giá xăng dầu do doanh nghiệp quyết định. Tất cả đều hoạt động theo sự thúc ép của thị trường. Xăng dầu VN phải mở cửa cho nước ngoài vào kinh doanh. Ngay gạo - ảnh hưởng tới quốc kế dân sinh ta còn mở được, tại sao xăng dầu không mở?

Trước băn khoăn của báo giới về hoạt động của quỹ bình ổn giá xăng dầu hiện chưa được công khai minh bạch, đại diện lãnh đạo Bộ Tài chính nói, trong quá trình điều hành giá xăng dầu, liên bộ luôn luôn đảm bảo tính công khai, minh bạch. Tuy nhiên, lãnh đạo Bộ Tài chính cho biết sẽ “ghi nhận” ý kiến này và trong thời gian tới sẽ làm sao công khai minh bạch để các cơ quan báo chí và nhân dân giám sát, đóng góp ý kiến để việc điều hành giá xăng dầu được sát hơn.

Hồng Vân