Những chuyện chưa kể trong vụ hack sàn tiền số lớn nhất trong lịch sử

Trong thế giới tài chính vốn rất tẻ nhạt của đất nước Nhật Bản, doanh nhân trẻ tuổi Koichiro Wada lại muốn làm được điều gì đó thật ồn ào náo nhiệt. Người đi mua sắm ở trung tâm thương mại Roppongi Hills nằm ngay tại trung tâm Tokyo có thể dễ dàng nhìn thấy những tấm biển cỡ lớn quảng cáo về sàn giao dịch tiền số Coincheck của Wada. Từ tháng 12 năm ngoái, Coincheck cũng bắt đầu chạy quảng cáo trên kênh truyền hình quốc gia với sự góp mặt của 1 nghệ sĩ hài tự thú nhận rằng mình không biết tại sao Coincheck lại ưu việt hơn so với các sàn khác.

Đoạn quảng cáo đó cũng không đưa ra câu trả lời cho vấn đề đó, nhưng Wada thực sự tự hào về Coincheck. Trên Facebook, anh viết rằng đó là 1 điểm nhấn khiến mẩu quảng cáo đáng nhớ hơn.

Nhưng niềm vui chẳng kéo dài được lâu. Thứ Sáu tuần trước (26/1), Coincheck thông báo 530 triệu USD tài sản của khách hàng đã mất đi sau khi một lượng lớn đồng tiền số NEM bị đánh cắp. Đây có thể trở thành vụ hack lớn nhất trong lịch sử thị trường tiền số.

Ngày 29/1, giới chức Nhật Bản yêu cầu Coincheck tăng cường đảm bảo an toàn và giải thích điều gì đã xảy ra. Trước đó Coincheck đã tuyên bố kế hoạch chi khoảng 426 triệu USD để hoàn tiền cho khách hàng. Mỗi đồng NEM mất đi được bồi thường số yên Nhật tương đương 0,85 USD.

Một số người từng làm việc cho Wada (27 tuổi) cho rằng Coincheck bị hack là điều khó tránh khỏi khi nó vội vã mở rộng hoạt động mà lại không liên tục cập nhật những giải pháp an ninh mới nhất. Coincheck giữ các đồng NEM của khách hàng trong những "ví nóng", tức là các tài khoản được kết nối với internet và hacker sẽ dễ dàng xâm nhập, chứ không phải "ví lạnh" như thông thường.

Coincheck là một trong số rất nhiều startup đầy tham vọng nổi lên sau vụ sàn giao dịch bitcoin lớn nhất thế giới Mt. Gox sụp đổ năm 2014. Mt. Gox từng bị hacker tấn công và mất đi số bitcoin trị giá khoảng 450 triệu USD tính theo giá lúc đó.

Wada – người đã tốt nghiệp Học viện công nghệ Tokyo danh giá – từng thành công với dự án website cho phép người dùng đăng lên những hồi ký, tự truyện ngắn. Một trong những câu chuyện đã tạo được hiệu ứng lan tỏa trong công chúng, sau đó được xuất bản thành sách và cả chuyển thể thành phim.

Wada từng được cảnh báo hãy tránh xa tiền số bởi bài học nhãn tiền Mt. Gox vẫn còn đó. Tuy nhiên anh không tin là như vậy mà luôn tin tưởng rằng các đồng tiền số sẽ sớm được sử dụng rộng rãi như 1 công cụ tài chính. Năm 2014 Coincheck ra đời.

NIềm tin đó phần nào đã trở thành hiện thực. Giá bitcoin đã tăng chóng mặt khi nó trở thành cơn sốt đầu tư, và có thể coi Nhật Bản là một trong những nước có thái độ cởi mở nhất với tiền số. Nhiều doanh nghiệp ở Nhật đã bắt đầu chấp nhận bitcoin như 1 phương tiện thanh toán.

Wall Street Journal dẫn lời 1 người thân thiết với Wada gọi anh là một "lập trình viên thông minh có thể nhanh chóng biến ý tưởng thành phần mềm". Wada được cho là đã tự mình phát triển phần mềm của Coincheck, website mà nhiều người nhận xét là dễ sử dụng.

Trong cuộc phỏng vấn với tờ Wired Nhật Bản năm 2016, khi vừa nhận giải thưởng sáng tạo do tờ báo này bình chọn, Wada chia sẻ cộng đồng bitcoin làm anh nhớ đến những ngày đầu của Internet.

Năm ngoái, Coincheck tự nhận mình là sàn tiền số lớn nhất ở Nhật Bản tính theo khối lượng giao dịch khi nhà đầu tư đổ xô mở tài khoản để kiếm lời từ đà tăng giá của bitcoin và các đồng tiền số khác. Một trong những lợi thế của Coincheck là nó có tới 13 đồng tiền, nhiều hơn đáng kể so với các sàn khác ở Nhật.

Wada và đối tác Yusuke Otsuka (37 tuổi) tự tin mình đã thấm nhuần những bài học từ Mt. Gox. Năm 2014, Otsuka phát biểu rằng Mt. Gox không có đủ biện pháp bảo vệ trước các cuộc tấn công mạng và dự báo vụ này sẽ không thể lặp lại. Tháng 9 năm ngoái Otsuka còn có bài giảng về những thách thức an ninh đối với tiền số ở Sở cảnh sát Tokyo.

Nhưng nhiều kỹ sư phần mềm từng làm việc ở Coincheck cho biết công ty tập trung vào mở rộng hoạt động kinh doanh hơn là củng cố an ninh. Một số đồng tiền mới mà Coincheck cung cấp dịch vụ không đủ an toàn và do đó không phù hợp với những nhà đầu tư nghiệp dư đổ xô mở tài khoản ở Coincheck.

Tháng 5 năm ngoái, giá của một số đồng tiền số trên Coincheck bắt đầu biến động mạnh và còn cao hơn các nơi khác. Sàn phải đóng cửa vài giờ và ngừng một số loại giao dịch.

Trong 1 cuộc phỏng vấn với Nikkei, Otsuka nửa đùa nửa thật nói rằng "nếu vụ này lặp lại một lần nữa thì tôi sẽ bị bắt giam". Cuộc phỏng vấn được thực hiện ngày 25/1, và ngay hôm sau Wada cùng Otsuka đã phải mặc vest đen, cà vạt đen cúi đầu trước ống kính truyền hình xin lỗi khách hàng và thông báo về vụ hack.