Những phiên thanh khoản hàng nghìn tỷ đồng và vai trò của đội lái

Thị trường chứng khoán đã có bước tăng trưởng khá bền vững trong giai đoạn vừa qua với thanh khoản liên tục được đẩy lên cao, giá trị giao dịch lên đến hàng nghìn tỷ đồng mỗi phiên. Ở đó không thể không phủ nhận những mặt tích cực của đội lái trong việc tạo ra thanh khoản ở một vài cổ phiếu, tạo ra không khí giao dịch sôi động và góp phần không nhỏ trong việc tạo thanh khoản cho thị trường .

Và ở đó, sức mạnh của các đội lái đã thể hiện rõ rệt hơn lúc nào hết. Những chuyên gia phân tích hoặc các môi giới chuyên nghiệp, có kinh nghiệm lâu năm luôn phải nghe ngóng và tìm hiểu về đội lái, lái mã nào để có những tư vấn cho khách hàng của mình ở giai đoạn này, bởi lẽ trong giai thị trường tăng trưởng mạnh các cổ phiếu có đội lái bao giờ cũng mang lại mức lợi nhuận cao hơn phần còn lại.

Đa phần trong giai đoạn này nhà đầu tư lên sàn chủ yếu là những nhà đầu tư lướt sóng và muốn có mức lợi nhuận tốt thì việc “đu bám” vào những cố phiếu có “lái” sẽ mang đến mức lợi nhuận siêu khủng, có nhiều cổ phiếu nhân vài lần tài khoản. Tuy nhiên, kèm với đó những nhà đầu tư thiếu thông tin, thiếu kinh nghiệm dẫn đến việc mua cổ phiếu này vào thời điểm “đội lái buông” hoặc giao dịch ở vùng đỉnh, đó là khi đội lái đang bắt đầu xu hướng bán ra cổ phiếu.

Đội lái đã hoạt động ra sao?

Để đơn giản hiểu đội lái là đội làm giá cổ phiếu, là sự thao túng là theo chiều hướng có lợi nhất. Thông thường đội lái sẽ gom cổ phiếu trong giai đoạn tích lũy của thị trường hoặc khi giá cổ phiếu xuống một mức thấp nhất định cho đến khi gom đủ hàng để kiểm soát cung – cầu. Phần lớn những cổ phiếu có đội lái có lượng cổ phiếu trôi nổi không nhiều hoặc có sự cam kết của “bên thứ ba” là không bán ra cổ phiếu khi giá được đẩy lên cao.

Như vậy “bên thứ ba” là những cổ đông lớn hoặc các lãnh đạo doanh nghiệp có sở hữu cổ phiếu, hoặc là các nhóm cùng nhau gom cổ phiếu để đánh lên. Với các cổ phiếu có bàn tay của đội lái, hầu hết đều có sự hậu thuẫn của lãnh đạo doanh nghiệp hoặc chủ doanh nghiệp. Từ đó, những thông tin thuận lợi của doanh nghiệp như doanh thu, lợi nhuận và các triển vọng, đối tác…sẽ được đưa ra theo từng thời kỳ nhất định trong quá trình làm giá.

“Đội lái” giai đoạn thị trường phát triển và có sự giám sát chặt chẽ của cơ quan quản lý thường hoạt động kín đáo nhưng không vì thế mà không nhận ra. Tuy nhiên, vì lợi nhuận thu được trên thị trường khi thao túng giá của các đội lái thường rất lớn, nên việc bị phát hiện hoặc phạt cũng không làm mất đi nhân tố này trên thị trường. Mặt khác, các đội lái cũng là nhân tố tích cực, góp phần thúc đẩy các giao dịch sôi động, tăng thanh khoản và tạo hưng phấn cho toàn thị trường.

Nhưng nhà đầu tư thường say men chiến thắng mà quên đi rủi ro

Với các cổ phiếu có “đội lái”, ở giai đoạn đang đánh lên, thị giá của cổ phiếu liên tục được đẩy lên cao với thanh khoản được tạo ra là rất lớn. Ở đó, tạo cho nhà đầu tư tâm lý mua vào chỉ có thắng, tức là ở giai đoạn đầu của quá trình tăng giá nhà đầu tư có thể có mức lợi nhuận gấp đôi, gấp ba thậm chí nhiều lần số vốn bỏ ra ban đầu. Chính vì vậy, lòng tham của nhà đầu tư luôn được đẩy lên cao khiến cho họ quên rằng, một lúc nào đó đội lái đang đưa họ mua vào cổ phiếu ở vùng mức giá cao hơn giá trị thật của doanh nghiệp.

Mua cổ phiếu làm giá, nhà đầu tư quên hết các yếu tố nội tại của doanh nghiệp và với họ chỉ cần quan tâm giá tăng là đủ. Nhưng với những nhà đầu tư kinh nghiệm, lão luyện thì họ nhận biết được đâu là điểm dừng và chính vì thế sự mất mát lớn nhất là khi cổ phiếu của đội lái “đổ đèo”. Khi giăng bẫy thành công với nhiều nhà đầu tư, đội lái bắt đầu xả hàng và không chỉ những người mua ở vùng giá cao, nhiều trường hợp ngay cả các đội lái cũng bị “kẹt” cổ phiếu lại khi giá giảm thê thảm.

Đơn cử, có cổ phiếu X từ đầu năm thị giá chỉ trên dưới 2.000 đồng, chỉ sau giai đoạn đoạn ngắn nhất là trong tháng 5 và nửa đầu tháng 6 cổ phiếu này có sự nhảy vọt “thần kỳ” với mức tăng lên đến hơn 9 lần so với thị giá đầu năm. Với những nhà đầu tư “đu mua” được ở các vùng giá tốt thì họ đã có mức lợi nhuận bằng lần đối với cổ phiếu này.

Nhưng sau đó, kịch bản quen thuộc thường là cổ phiếu giảm sàn liên tục.

Như vậy, có thể thấy với doanh nghiệp kinh doanh thua lỗ, hay triển vọng kém “đội lái” vẫn hoạt động bình thường mà không bị chi phối hay phụ thuộc vào các yếu tố đó, miễn là lãnh đạo doanh nghiệp có cổ phiếu làm giá đưa ra các thông tin có lợi nhất cho họ.

Lời kết

Có thể coi các đội lái là một bộ phận không thể thiếu của thị trường kể cả lúc sơ khai cho đến giai đoạn phát triển. Sự hoạt động mạnh của đội lái có thể coi như là một nhân tố tạo lập, song thị trường thì đón nhận sự hiện diện của nhóm này còn các cơ quan quản lý thì không thể chấp nhận được bởi chính đội lái cũng là nhân tố tạo ra sự méo mó, làm sai lệch bản chất của thị trường chứng khoán.

Ngoài ra, sự hoạt động của “đội lái” không chỉ gây thiệt hại lớn cho nhà đầu tư nhỏ lẻ, thiếu kinh nghiệm mà còn tạo ra sự thiệt hại lớn cho doanh nghiệp, có thể bị thao túng một cách thụ động, phá sản…

Tuy nhiên, để loại bỏ đội lại hoặc hành vi thao túng giá trên thị trường là nhiệm vụ bất khả thi, song các cơ quan quản lý cần có những chế tài nghiêm khắc để hạn chế các hành vi này nhằm răn đe, tránh làm xáo trộn hoặc méo mó, sai lệch bản chất của thị trường đem lại sự minh bạch cũng như công bằng trên thị trường.