Petrolimex giã từ lợi thế

Sau hơn 5 năm cổ phần hóa, Petrolimex dự kiến sẽ lên sàn niêm yết lớn nhất VN, HoSE với mã chứng khoán được cấp PLX.

Doanh thu và lợi nhuận 3 năm gần nhất 2014-2016 của Petrolimex – Nguồn: Tổng hợp

Tạo đột biến nhờ lợi thế độc quyền?

Tập đoàn có 41 Cty thành viên, 34 Chi nhánh và Xí nghiệp trực thuộc các Cty thành viên 100% vốn Nhà nước, 23 Cty cổ phần có vốn góp chi phối của Tcty, 3 Cty Liên doanh với nước ngoài và 1 Chi nhánh tại Singapore. Đối tác chiến lược chính là tập đoàn năng lượng Nhật Bản JX Nippon Oil and Energy (JX NOE) với tỷ lệ sở hữu vỏn vẹn 8%.

Lĩnh vực kinh doanh chính của Petrolimex là xuất nhập khẩu và kinh doanh xăng dầu, lọc – hóa dầu, đầu tư vốn vào các DN khác để kinh doanh các ngành nghề mà Petrolimex đang kinh doanh và các ngành nghề kinh doanh khác. Lĩnh vực kinh doanh chính là xăng dầu đóng góp tới 86% doanh thu và 75% lợi nhuận gộp của Petrolimex, với nguồn thu đến từ 43/69 đơn vị thành viên đang trực tiếp kinh doanh xăng dầu trên địa bàn 62/63 tỉnh, thành phố. Mạng lưới bán lẻ với nền tảng mạnh, rộng khắp với hơn 2.300 cửa hàng trong cả nước và hơn 4000 đại lý xăng dầu. Theo số liệu thực tế hơn 50% thị phần đã thuộc về tay Petrolimex. Đây là 1 lợi thế lớn có giá trị xuyên suốt từ lịch sử hình thành của tập đoàn với 60 năm qua, đặc biệt khi Petrolimex dù đã cổ phần hóa vẫn có chủ sở hữu chính là Bộ Công Thương và họ kinh doanh xăng dầu theo quan điểm “giữ vai trò chủ đạo trên thị trường theo đúng chỉ đạo của Chính phủ”.

Tuy nhiên, lợi thế độc quyền này liệu có còn giữ mãi được hay không khi Petrolimex lên sàn, tiến đến giảm tỷ lệ sở hữu của đại diện vốn Nhà nước – đồng nghĩa rời khỏi “vòng tay mẹ” và bắt buộc cạnh tranh thi đấu trên thị trường bán lẻ, phân phối xăng dầu cùng các nhà kinh doanh lớn khác đã, đang đổ bộ vào VN.

Sự tăng trưởng mạnh mẽ của Saigon Petro và PV Oil trong những năm qua trước mắt cũng đã tạo áp lực đe dọa thị phần của Petrolimex. Đối thủ nặng kí khác còn có nhà đầu tư Nhật đã được cấp phép bán lẻ xăng dầu lẫn người Thái, Tập đoàn SCG vừa chi tới 36,1 triệu USD để nâng tỷ lệ sở hữu tại Cty TNHH Hóa dầu Long Sơn (LSP), chủ đầu tư dự án Tổ hợp lọc hóa dầu Long Sơn (Bà Rịa – Vũng Tàu). Chắc chắn, so với sức hấp dẫn của một cổ phiếu lợi thế độc quyền, giá trị của Petrolimex sẽ bị “pha loãng” ít nhiều khi những đối thủ cạnh tranh ngày càng nhiều hơn và các nhà đầu tư chiến lược có kinh doanh cùng ngành nghề có thể sẽ không mặn mà chọn cách qua cửa Petrolimex để tiến đến khai thác chung trên thị trường như trước đây.

Giá dầu hồi phục, nhưng không phải là động lực “đòn bẩy”

Thời điểm Petrolimex lên sàn dự kiến vào tháng 4/2016 , thì giá dầu thế giới vẫn sẽ tiếp tục đà hồi phục tốt. Thị trường đã chứng kiến cú rớt thảm của DN ngành dầu khí, song hành cùng giá dầu lần lượt xuyên thủng các đáy trước đây. Theo lý thuyết giản đơn, như vậy, hễ giá dầu tăng lên, DN ngành dầu khí đều sẽ có cơ hội tăng trưởng kinh doanh, giá cổ phiếu cũng vực dậy.

Song soi xét kỹ thì không đơn thuần như vậy. Năm 2017, theo dự báo của nhiều định chế tài chính, giá dầu thô kì vọng sẽ hồi phục mức 58-60 USD/ thùng, từ mức “ngưỡng tâm lý” 50 USD/ thùng vào cuối năm 2016. Nhưng điều này sẽ chỉ đúng là động lực “đòn bẩy” hồi sinh các DN dầu khí thượng nguồn – những nhà khai thác và cho thuê dịch vụ phục vụ hoạt động sản xuất thượng nguồn.

Ông Bạch An Viễn, Trưởng phòng Nghiên cứu – Phân tích Cty chứng khoán KIS cho rằng, nếu giá dầu tiếp tục khởi sắc, đây vẫn sẽ là yếu tố tích cực nâng đỡ cổ phiếu ngành dầu khí nói chung, đặc biệt là nâng đỡ tâm lý nhà đầu tư trong sự quan tâm nhóm cổ phiếu ngành này. “Nếu thị trường quốc tế không có nhiều biến động, OPEC giữ đúng cam kết cắt giảm sản lượng, giá dầu sẽ tích cực nhưng chưa thể trở lại thời hoàng kim. Dù vậy, các cổ phiếu dầu khí như PVD, PVS đều sẽ tích cực hơn. Với Petrolimex, do họ là DN dầu khí hạ nguồn (tập trung ở khâu kinh doanh phân phối bán lẻ) nên giá dầu lên hay xuống không tác động nhiều. Nhà đầu tư sẽ không xem xét giá dầu lên như một yếu tố lợi thế của Petrolimex”, ông Viễn nói.