Số phận kinh tế toàn cầu đang phụ thuộc vào Trung Quốc như thế nào?

Đối với nhiều người nước ngoài sống Bắc Kinh, chợ Sanyuanli giúp họ phần nào vơi bớt nỗi nhớ nhà. Chợ này có tất cả các loại thực phẩm nhập khẩu, như phô mai Pháp, kẹo dẻo Maghreb, và các loại rau được các gia đình phương Tây ưa chuộng.

Khu chợ này ngày càng sầm uất, chủ yếu nhờ vào sự mở cửa của Trung Quốc trong những thập kỷ gần đây. Thương mại giữa Trung Quốc và phần còn lại của thế giới đã không chỉ thay đổi đáng kể lối sống của người dân mà còn thúc đẩy nền kinh tế toàn cầu tăng trưởng nhanh hơn rất nhiều.

Trước khi trở về quê hương Toulouse ở Pháp, 2 năm trước, Estelle Garneau đã sống ở Bắc Kinh. Nhớ lại cuộc sống ở Trung Quốc, Garneau cho biết hầu như hàng tuần cô đều đi chợ Sanyuanli, và đây là một trong những kỷ niệm thú vị nhất của cô trong thời gian ở Trung Quốc.

Một bức ảnh điện thoại di động được chụp vào ngày 14/7/2020 - một khách hàng đang đi ngang qua một gian hàng tại chợ Sanyuanli ở Bắc Kinh, thủ đô của Trung Quốc. (Tân Hoa Xã / Yang Jun)

"Đó là một khu chợ để bạn có thể tìm thấy các nguyên liệu từ khắp nơi trên thế giới", cô nói thêm rằng chợ cho phép cô tìm về hương vị quê nhà cũng như khám phá thêm các nền ẩm thực khác.

Khu chợ này, nằm ở một trong những quận đa dạng văn hóa nhất của Bắc Kinh, gần khu vực đại sứ quán, mở cửa vào đầu những năm 1990.

Yuan Meirong, 45 tuổi, là một trong những doanh nhân lâu đời nhất của khu chợ. Đến từ tỉnh Thiểm Tây, Tây Bắc Trung Quốc. Bà Yuan có một cửa hàng tạp hóa 20 năm tuổi, chuyên kinh doanh các sản phẩm sữa nhập khẩu. Bà Yuan cho biết: "Một nửa khách hàng của chúng tôi là người nước ngoài. Họ đến từ hàng chục quốc gia khác nhau và một số đã trở thành bạn bè của chúng tôi".

Theo Văn phòng Đối ngoại của Chính quyền Nhân dân Thành phố Bắc Kinh, tính đến cuối năm 2018, số lượng cơ sở giáo dục ở nước ngoài tại Bắc Kinh đã lên tới 37.000, với tổng số 142.000 cư dân nước ngoài. 

Ảnh chụp ngày 4/6/2020 - quang cảnh một khu chợ đêm ở Thành Đô, tỉnh Tứ Xuyên phía tây nam Trung Quốc. (Tân Hoa Xã / Li Mengxin)

Song, sự bùng phát Covid-19 bất ngờ đã làm gián đoạn hoạt động của nhiều người bán ở khu chợ. Công việc làm ăn của bà Zhang Mei - một người bán cá từ năm 1998 - ngày càng khó khăn.

Vào tháng 6, một số trường hợp dương tính Covid-19 được xác nhận có liên quan đến thủy sản nhập khẩu đã buộc quầy hàng của bà Zhang phải đóng cửa trong một tuần. So với năm ngoái, doanh thu từ hoạt động kinh doanh của bà Zhang đã giảm hơn 50% trong nửa đầu năm 2020.

Tuy nhiên, kể từ giữa tháng 7, hoạt động kinh doanh ở chợ Sanyuanli bắt đầu được mở trở lại, mang lại hy vọng cho Zhang. Bà nói: "Nhờ nỗ lực của mọi người, dịch bệnh đã được kiểm soát và chúng tôi có thể quay trở lại với công việc kinh doanh của mình. Nhiều khách hàng nước ngoài của chúng tôi đã quay trở lại Bắc Kinh sau khi biên giới mở cửa trở lại và hoạt động kinh doanh của chúng tôi đã khởi sắc, mặc dù mùa hè thường ít khách so với thời điểm khác".

Sự hồi sinh này là hình ảnh thu nhỏ của sự phục hồi kinh tế của Trung Quốc khỏi những tác động tiêu cực của đại dịch. Theo Cục Thống kê Quốc gia Trung Quốc (NBS), GDP của nước này đã tăng 3,2% so với cùng kỳ năm ngoái trong quý 2/2020.

Giá trị gia tăng sản lượng công nghiệp của Trung Quốc, một chỉ số kinh tế quan trọng, đã tăng 4,4% so với cùng kỳ năm ngoái trong quý 2 do các nhà máy tăng cường sản xuất sau khi Covid-19 về cơ bản được đẩy lùi.

Đầu tư vào phát triển bất động sản tăng 1,9% so với cùng kỳ năm ngoái trong nửa đầu năm 2020, so với mức giảm 7,7% trong quý 1. Chỉ số sản xuất dịch vụ của Trung Quốc tăng 2,3% so với cùng kỳ vào tháng 6 do các hoạt động kinh tế tiếp tục bình phục.

Một công nhân giám sát việc chuyển thép tấm tại cảng đất liền quốc tế Hàm Đan ở tỉnh Hà Bắc, phía bắc Trung Quốc, ngày 16/7/2020. (Tân Hoa xã / Li Hao)

Martin Raiser, Giám đốc quốc gia của Ngân hàng Thế giới tại Trung Quốc, cho biết sự phục hồi kinh tế của nước này tốt hơn dự kiến ​​trong quý 2, do đại dịch.

Raiser cho biết: "Sự phục hồi thực sự cao hơn những gì chúng tôi đã dự đoán vào tháng 6 khi chúng tôi công bố báo cáo Triển vọng Kinh tế Toàn cầu và chúng tôi đã nâng cấp dự báo của mình cho phù hợp".

Cho dù đại dịch đã làm suy giảm niềm tin kinh doanh ở Trung Quốc trước đây, bà Alicia Garcia Herero, Kinh tế trưởng khu vực châu Á tại ngân hàng đầu tư NATIXIS có trụ sở tại Paris vẫn cho rằng khả năng phục hồi của nền kinh tế Trung Quốc là rất lớn. Bà cho biết: "Trung Quốc đã cho thấy khả năng phục hồi tuyệt vời trước đợt bùng phát coronavirus và là một trong những nền kinh tế lớn đầu tiên phục hồi".

Sylwester Szafarz, cựu Tổng lãnh sự Ba Lan tại Thượng Hải, cho biết sự phục hồi kinh tế của Trung Quốc đã mang lại niềm tin cho sự phục hồi của nền kinh tế thế giới trong bối cảnh đại dịch và suy thoái kinh tế toàn cầu khó khăn.

Bất chấp việc đại dịch đã làm dấy lên tâm lý chống toàn cầu hóa và thúc đẩy chủ nghĩa bảo hộ trên toàn thế giới, Trung Quốc chưa bao giờ lung lay quyết tâm xây dựng một nền kinh tế mở.

"Theo tôi, phần quan trọng nhất của chính sách kinh tế Trung Quốc ngày nay là cam kết của chính phủ trong việc mở rộng cánh cửa ra thế giới, bất chấp khó khăn phát sinh từ cuộc khủng hoảng coronavirus", Rudolf Minsch, chuyên gia kinh tế cho biết.

Một nhân viên làm việc tại dây chuyền lắp ráp xe tải hạng nặng của Công ty TNHH Tập đoàn Ô tô Thiểm Tây ở Tây An, thủ phủ của tỉnh Thiểm Tây, Tây Bắc Trung Quốc, ngày 23/4/2020 (Tân Hoa xã / Zhang Bowen)

Theo dữ liệu chính thức, thương mại nước ngoài của Trung Quốc đã tăng trưởng 5,1% so với cùng kỳ năm ngoái, trong đó xuất khẩu và nhập khẩu lần lượt tăng 4,3% và 6,2%. Ngoài việc giúp chính Trung Quốc đạt được sự phục hồi kinh tế nhanh chóng, cam kết của Trung Quốc đối với một nền kinh tế mở cũng đã tạo động lực mới cho nền kinh tế toàn cầu.

Trong giai đoạn từ tháng 1 đến tháng 6, ASEAN vẫn là đối tác thương mại lớn nhất của Trung Quốc, với thương mại tăng 5,6% so với cùng kỳ năm ngoái, chiếm 14,7% tổng ngoại thương của Trung Quốc.

Wellian Wiranto, Chuyên gia kinh tế tại Ngân hàng OCBC, cho biết tăng trưởng kinh tế của Trung Quốc có khả năng mang lại lợi ích cho các quốc gia Đông Nam Á khi quốc gia này chiếm "thị phần lớn" trong xuất khẩu trong khu vực. Wiranto nói: "Sự tăng trưởng sẽ làm dấy lên hy vọng rằng nền kinh tế Trung Quốc có thể giúp kéo những người khác theo cùng".

Tuy nhiên, bối cảnh kinh tế toàn cầu vẫn còn ảm đạm. Nền kinh tế Mỹ thu hẹp với tốc độ hàng năm là 32,9% trong quý 2, mức giảm sâu nhất kể từ năm 1947. Mỹ Latinh và khu vực Caribe dự kiến ​​sẽ đối mặt với mức tăng trưởng khu vực giảm 9,1% vào năm 2020, trong khi tăng trưởng kinh tế của châu Phi trong năm nay sẽ giảm, từ ước tính ban đầu là 3,2% đến từ âm 2,8% đến 0%.

Lời kêu gọi về một nền kinh tế toàn cầu mở chưa bao giờ cấp thiết đến thế, khi thế giới đang phải đối mặt với cuộc khủng hoảng kép là suy thoái kinh tế và y tế.

Phát biểu tại lễ khai mạc cuộc họp thường niên lần thứ năm của Ngân hàng Đầu tư Cơ sở hạ tầng Châu Á thông qua liên kết video vào tháng 7, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình nhấn mạnh tinh thần cởi mở và hợp tác. Ông Tập nói: Trung Quốc luôn ủng hộ và tuân thủ chủ nghĩa đa phương, đồng thời theo đuổi sự phát triển với phần còn lại của thế giới trên tinh thần cởi mở và hợp tác cùng có lợi.

Theo quan điểm của Minsch, điều "cực kỳ quan trọng là Trung Quốc đang phản đối bất kỳ xu hướng đảo ngược toàn cầu hóa nào'. "Thị trường mở là chìa khóa cho sự tăng trưởng dài hạn của Trung Quốc và cả phần còn lại của thế giới", nhà kinh tế cho biết.