Casino: “Máy đẻ tiền” hay mầm mống tội phạm?

Có cho phép người Việt được chơi casino ngay tại các điểm kinh doanh casino trong nước hay không vẫn là câu hỏi khó. Căn nguyên bởi hai lẽ: Mở rộng casino, nguồn doanh thu được coi như “máy đẻ tiền”; ngược lại các hệ lụy xã hội, tội phạm và tệ nạn từ cỗ máy đó cũng không thể lường hết.

Khó khăn cho sự ra đời một nghị định

Dự thảo Nghị định về hoạt động kinh doanh casino được Chính phủ giao Bộ Tài chính chủ trì soạn thảo và bộ này đã bắt tay nghiên cứu từ gần 10 năm trước. Năm 2009, bản dự thảo được công bố và xin ý kiến các cơ quan chức năng, tuy nhiên còn rất nhiều vấn đề vướng mắc khiến dự thảo phải... tạm nghỉ.

Đến 2012, 2013, 2014, dự thảo tiếp tục được điều chỉnh và trình UBTV Quốc hội tại phiên họp hồi tháng 4/2014. Tờ trình mới bổ sung báo cáo đánh giá việc ban hành Nghị định về hoạt động kinh doanh casino tác động đến tình hình văn hóa, xã hội, an ninh trật tự của đất nước. Đồng thời, tiếp thu, giải trình một số nội dung liên quan đến phạm vi điều chỉnh của nghị định; hành vi bị nghiêm cấm; cơ chế giám sát, đối tượng và điều kiện chơi tại casino mở tại Việt Nam; điều kiện hoạt động kinh doanh...

Kết luận cuộc họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân đã thống nhất chủ trương ban hành Nghị định về hoạt động kinh doanh casino của Chính phủ. Bộ Tài chính tiếp thu ý kiến của các Ủy viên Thường vụ Quốc hội để hoàn thiện nội dung, hình thức văn bản trình Chính phủ trong thời gian tới. Mới đây, tại phiên họp báo thường kỳ Chính phủ ngày 28/8, Thứ trưởng Bộ Tài chính Trần Văn Hiếu cho biết, dù UBTV Quốc hội đã đồng ý giao Chính phủ ban hành nghị định về hoạt động casino, song với tinh thần thận trọng, cơ quan điều hành sẽ tiếp tục xin ý kiến Bộ Chính trị.

Các bản dự thảo Nghị định qua các lần trình Chính phủ đều quán triệt nguyên tắc thận trọng trong mở kinh doanh casino. Theo đó, đối tượng được phép chơi tại các điểm kinh doanh chỉ bao gồm người nước ngoài và người Việt Nam định cư ở nước ngoài có hộ chiếu, giấy tờ tuỳ thân do cơ quan có thẩm quyền ở nước ngoài cấp, giấy thông hành còn giá trị và nhập cảnh hợp pháp vào Việt Nam. Các đối tượng nói trên phải là người có năng lực hành vi dân sự đầy đủ theo quy định của pháp luật Việt Nam và tự nguyện chấp hành thể lệ trò chơi và các quy định tại Nghị định này.

Đối tượng được ra vào điểm kinh doanh bao gồm: Các đối tượng được phép chơi quy định nói trên; các nhân viên, người lao động của doanh nghiệp được phép vào điểm kinh doanh để làm việc theo sự phân công của doanh nghiệp. Doanh nghiệp phải lập và công bố danh sách cập nhật các nhân viên, người lao động của doanh nghiệp được phép ra, vào để làm việc tại điểm kinh doanh. Cán bộ, công chức của cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền được giao nhiệm vụ thực thi việc kiểm tra, thanh tra đối với doanh nghiệp theo quy định của pháp luật.

Doanh nghiệp phải mở sổ theo dõi hoặc cấp thẻ điện tử để kiểm soát tất cả các đối tượng ra vào điểm kinh doanh. Sổ theo dõi, thông tin điện tử phải được lưu trữ theo quy định và đáp ứng được yêu cầu phục vụ công tác kiểm tra, thanh tra của các cơ quan quản lý nhà nước...

Hai mặt của việc nới rộng đối tượng được chơi

Qua các lần thảo luận, vấn đề quan trọng nhất là có nên mở cửa cho phép người Việt ở trong nước được chơi casino tại các điểm kinh doanh? Các bản dự thảo do Bộ Tài chính trình đều chỉ giới hạn người chơi là người nước ngoài và người Việt định cư ở nước ngoài.

Các ý kiến tại UBTV Quốc hội, ý kiến chuyên gia, ý kiến người dân cho thấy, đây là vấn đề nhạy cảm, chưa dễ quyết định nới rộng hay không. Luồng ý kiến đề nghị mở rộng cho rằng, casino đem lại doanh thu lớn, nếu đóng cửa thì họ vẫn ra nước ngoài chơi kéo theo dòng tiền chảy ra ngoài biên giới, Nhà nước thất thu khoản thuế quan trọng, đồng thời nguồn lợi từ du lịch cũng sụt giảm.

Ngược lại, quan điểm giới hạn đối tượng chơi khẳng định không thể cho phép người Việt vào chơi casino tại các điểm kinh doanh trong nước bởi nó sẽ kéo theo hàng loạt hệ lụy như rửa tiền, các loại tội phạm chiếm đoạt tài sản do thua lỗ từ casino, các tệ nạn xã hội phát sinh. Ông Nguyễn Đức Hải, Giám đốc Công ty Du lịch Hòn Ngọc Viễn Đông cho hay, nhiều năm quan sát thực tế ở Campuchia thấy rằng dù dân họ không được phép vào chơi casino nhưng hệ lụy gây ra cho cộng đồng dân cư xung quanh đó rất nặng nề, an ninh xã hội bất ổn, nhiều gia đình phải trả giá đắt vì sự xuất hiện của các casino. Các dạng tội phạm phát sinh từ casino cũng rất phức tạp.

Casino ở Việt Nam: Không dễ thành “máy đẻ tiền”

Nhìn ra thế giới, casino là trò chơi đã thịnh hành ở nhiều nước nhưng không phải có tính đại trà. Nhiều nước thu lợi lớn từ casino như Hàn Quốc, doanh thu từ các casino cách đây 10 năm đạt khoảng 260 triệu USD và đến nay đã lên đến khoảng 2 tỉ USD. Để cạnh tranh với các quốc gia khác, mới đây một khu phức hợp casino với tổng đầu tư 3,6 tỉ USD được hình thành trên đảo Cheju.

Với dự án này, Hàn Quốc tham vọng sẽ trở thành một Macau thứ hai châu Á. Tại Malaysia, khu phức hợp Casino Genting Resorts World từ doanh thu 800 triệu USD, đã lên đến hơn 2 tỉ USD/năm. Tại Campuchia, theo đánh giá của các chuyên gia, hiện mỗi năm các doanh nghiệp kinh doanh casino đạt trên 250 triệu USD, trong đó tỷ lệ người chơi là công dân Việt Nam khá lớn. Tại Singapore, hai khu nghỉ dưỡng casino tạo việc làm cho trên 30.000 lao động địa phương, Macau là 250.000 lao động (tương đương khoảng ½ dân số). Doanh thu casino của Macau năm 1999 mới chỉ ở mức 2 tỷ USD, nhưng đến năm 2013 đã đạt 45 tỷ USD. Với con số gấp 7 lần doanh thu casino ở Las Vegas, Hoa Kỳ, trở thành trung tâm giải trí casino lớn nhất thế giới.

Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa casino dễ dàng là “máy đẻ tiền” thu lợi lớn. Nhiều nước cũng lâm cảnh nợ nần chồng chất và tội phạm, tệ nạn khiến việc dọn dẹp hậu casino rất khó khăn.

Đối với nước ta, theo số liệu thống kê từ Bộ Tài chính, hiện cả nước có 7 doanh nghiệp được cấp phép kinh doanh casino, doanh thu trong năm 2012 của 5 doanh nghiệp kinh doanh casino cỡ nhỏ đạt khoảng 950 tỷ đồng (tương đương 45 triệu USD), nộp thuế Nhà nước 254 tỉ đồng. Casino Đồ Sơn, Hải Phòng là sòng bài thí điểm đầu tiên của Việt Nam đã hoạt động hơn 20 năm.

Tại cuộc họp với Ban Kinh tế Trung ương hồi tháng 4/2014, UBND TP Hải Phòng cho biết, casino này đang lỗ nặng (luỹ kế từ 2008 đến 2012, casino Đồ Sơn lỗ 169 tỷ đồng trong khi giai đoạn 1998-2008, casino Đồ Sơn vẫn kinh doanh thuận lợi). Casino có quy mô lớn nhất Việt Nam theo tiêu chuẩn quốc tế là Hồ Tràm (Bà Rịa - Vũng Tàu) của nhà đầu tư Canada với tổng vốn cam kết 4,2 tỷ USD, tổng số bàn chơi dự kiến là 180 bàn và có 2.000 máy chơi, casino này lớn gấp cả trăm lần so với casino Đồ Sơn, dựa theo mô hình các sòng bài Las Vegas (Mỹ). Tuy nhiên, lợi nhuận thế nào đến nay vẫn bỏ ngỏ.

Như vậy, mặc dù phát triển casino đã làm nên thương hiệu của nhiều nước, vùng lãnh thổ nhưng loại hình kinh doanh này không dễ để áp dụng với mọi nơi. Thực tiễn ở Việt Nam, nó cũng không phải “máy đẻ tiền” như nhiều người nghĩ. Trong khi đó, hệ lụy tội phạm và tệ nạn là điều thấy rõ, không chỉ với người chơi mà cả cư dân xung quanh khu vực có casino cũng bị ảnh hưởng không nhỏ. Đó là lý do khiến bản dự thảo Nghị định này cần sự thận trọng và có thời gian “ngâm cứu” kéo dài như vậy.