Tăng trưởng tín dụng: NH không tự mình tạo ra dòng chảy

Theo ông Hòe, với nền kinh tế vẫn còn nhiều hạn chế, cơ cấu kinh tế chuyển biến chậm, sức cạnh tranh của nền kinh tế vẫn ở mức thấp, năng lực hấp thụ vốn suy giảm như hiện nay thì tốc độ tăng trưởng tín dụng, tính đến ngày 22/4 là 0,62%, đã là nỗ lực của ngành Ngân hàng. Nhưng kết quả này vẫn được đánh giá là chưa đạt như kỳ vọng, dòng tín dụng chưa thực sự thông suốt. Dù vậy, tốc độ tăng trưởng đã có sự cải thiện dần, tăng so với cùng kỳ năm 2012 là 8,9% và năm 2013 là 12%.

Hẹp cửa cho tín dụng

Một lần nữa, đại diện NHNN lại nhấn mạnh về nỗ lực của ngành Ngân hàng và điểm nghẽn của "dòng chảy" tín dụng. Ông Hòe đã phân tích khá cụ thể về những nguyên nhân khiến tăng trưởng tín dụng khó bứt phá.

Nguyên nhân đầu tiên được ông Hòe đưa ra là nhu cầu vốn của khách hàng. Đây là nguyên nhân quan trọng nhất, quyết định tăng nhanh hay chậm của tín dụng.

"Nhìn cụ thể hơn vào khu vực khách hàng cho thấy, các doanh nghiệp nhà nước (DNNN) đang trong quá trình loay hoay tái cơ cấu, cổ phần hóa. Hai ngành ngốn khá nhiều vốn vay là sản xuất thép và xi măng điều chỉnh giảm công suất và sản lượng do cầu trong nước giảm thì cơ hội tăng tín dụng chưa nhiều", ông Hòe bình luận.

Khối DN tư nhân, theo ông Hòe, cơ hội tăng trưởng tín dụng vào nhóm này là rất khó. "Vài năm qua đã có sự ra đi của hơn 60.000 DN do khó khăn hoặc cách thức làm ăn thiếu hợp lý. Những DN còn lại, đa phần là đang co cụm, chống đỡ khó khăn như phải thuê văn phòng chung, nợ xấu vẫn đang tồn tại nên đương nhiên điều kiện để vay vốn càng suy giảm hơn. Còn lại, khối DN nước ngoài (FDI) được xem là khả dĩ nhất, làm ăn có hiệu quả, nhưng họ lại chủ động về vốn từ công ty mẹ ở nước ngoài hoặc vay chủ yếu ngoại tệ ngân hàng ở nước ngoài", ông Hòe phân tích.

Nguyên nhân nữa được ông Hòe đưa ra, đó là cơ hội tạo ra dòng tiền lớn hơn từ vay vốn ngân hàng của DN đều suy giảm. Theo ông Hòe, nguyên do là DN đang bí đầu ra cho sản phẩm của mình.

Nợ xấu chính là nguyên nhân khiến dòng chảy tín dụng bị nghẽn

Ông Hòe trích dẫn báo cáo thường niên DN năm 2013 của VCCI vừa công bố. Cụ thể, đa số DN cho rằng mối lo lớn nhất là tìm đầu ra cho sản phẩm, nhất là khi năng lực tiếp cận thị trường vẫn còn ở mức độ thấp.

Ông Hòe thừa nhận nhiều DN có nhu cầu vay vốn nhưng không tiếp cận được. Nguyên nhân là do DN không đủ điều kiện bởi tình hình tài chính yếu kém, không chứng minh được tính khả thi của dự án, báo cáo tài chính không rõ ràng, minh bạch; hầu hết tài sản đã được thế chấp để đảm bảo nghĩa vụ cho các khoản vay cũ và đến nay chưa trả được nợ, nên không còn tài sản để đảm bảo cho các khoản vay mới. Nhiều DN không trả được nợ do nợ đọng từ ngân sách.

Nợ xấu cản dòng

Ông Hòe cũng thừa nhận, nợ xấu chính là nguyên nhân khiến dòng chảy tín dụng bị nghẽn. Con số nợ xấu mới đây nhất được Cơ quan Thanh tra giám sát NHNN đưa ra: "nếu tính toán cẩn trọng bao gồm cả khoản dư nợ được cơ cấu lại theo Quyết định 780 thì vẫn ở khoảng 9,71%."

"Với yêu cầu về tốc độ và thời gian cần nhanh hơn, quyết liệt hơn nhằm khơi thông dòng tín dụng thì đây cũng là một trong những nguyên nhân cần tập trung giải quyết", ông Hòe bình luận.

Bên cạnh đó, ông Hòe cũng nêu trở ngại thời gian qua là bất cập trong quy định của pháp luật khi chưa thực sự bảo vệ quyền của các chủ nợ; các TCTD đang gặp nhiều khó khăn trong xử lý tài sản đảm bảo do quy định của pháp luật điều chỉnh có nhiều điểm chưa cụ thể, chưa có sự phối hợp đồng bộ giữa các cơ quan thi hành án và các cơ quan liên quan tại địa phương khiến các TCTD khó xử lý nợ xấu, hạn chế cho vay do lo ngại nợ xấu gia tăng.

Trong khi đó, hiện các TCTD đã và đang tập trung hơn cho quản trị rủi ro tín dụng, nên có sự thận trọng hơn khi cho vay. "Các vấn đề trách nhiệm hình sự, rủi ro đạo đức của một số khoản vay lớn ở các ngân hàng đã phần nào tác động đến tâm lý e ngại trong mở rộng cho vay, nhất là cho vay theo dòng tiền (cho vay tín chấp)", ông Hòe nhận định.

Chính bởi những nguyên nhân đó mà các ngân hàng đã lựa chọn con đường an toàn cho dòng vốn đang dư thừa là đầu tư trái phiếu Chính phủ. Số dư trái phiếu Chính phủ và chính quyền địa phương đã không ngừng tăng lên trong thời gian qua, riêng từ đầu năm đến nay, tiền của các TCTD đổ vào trái phiếu đã lên đến gần 60.000 tỷ đồng.

Với tất cả những nguyên nhân trên, theo ông Hòe, để tăng trưởng tín dụng tăng mạnh trở lại, chất lượng tín dụng đảm bảo thì rất cần có sự hợp tác của các bộ, ngành, cấp ủy, chính quyền địa phương cùng quyết liệt.

"Thời gian qua, mặt bằng lãi suất đã từng bước về mức thấp, nhưng tổng cầu không tăng, cơ cấu lại DNNN, nhất là cổ phần hóa còn ì ạch, các chính sách hỗ trợ DNNVV, hay việc quy hoạch cánh đồng mẫu lớn, liên kết chuỗi giá trị trong sản xuất của người nông dân tăng hiệu quả sản xuất vẫn chỉ ở nước thai nghén…", ông Hòe bình luận.

Theo Minh Huệ