Brazil không phát triển, tại sao người dân rất hạnh phúc?
Thực tế cho thấy, tốc độ tăng trưởng kinh tế của Brazil đã chững lại, tại sao người Brazil rất hạnh phúc?
Một thập kỷ sau khi Jim O'Neill - Chủ tịch Công ty quản lý tài sản Goldman Sachs, đặt ra từ viết tắt “BRIC” trong năm 2001, chỉ nhóm 4 quốc gia lớn với tiềm năng tăng trưởng bền vững, “B” là Brazil, thực sự bước lên vũ trường kinh tế quốc tế.
Brazil đã tăng trưởng 2,3%/năm giai đoạn từ 1995 - 2002, tăng 4%/năm trong vòng 8 năm sau. Nhưng ngay sau đó Brazil bị “hụt hơi” với những con số tăng trưởng đáng thất vọng, 2,7% trong năm 2011và 0,9% trong năm 2012. Song, người dân Brazil dường như không quan tâm đến điều đó.
IPEA, một viện nghiên cứu của Brazil, cho hay 2/3 - 3/4 các gia đình ở Brazil nói rằng tình hình tài chính của họ được cải thiện trong năm qua, và họ hy vọng nó sẽ trở nên tốt hơn trong năm tới.
Một cuộc thăm dò dư luận toàn cầu của Viện Gallup vào tháng 12 phát hiện ra rằng những người lạc quan về nền kinh tế nhiều hơn người bi quan với một biên độ rộng hơn ở Brazil hơn bất kỳ nền kinh tế lớn nào khác. Thực tế cho thấy, tốc độ tăng trưởng kinh tế của Brazil đã chững lại, tại sao người Brazil vẫn rất hạnh phúc?
Lý do cơ bản là mặc dù quốc gia này đang gặp khó khăn, song thu nhập của hầu hết các gia đình vẫn tăng nhanh. Tỷ lệ thất nghiệp thấp gần mức kỷ lục và tăng lương vượt xa lạm phát, một phần do mức tăng lớn đối với lương tối thiểu, nhưng cũng vì lý do đó thị trường việc làm rất chặt chẽ. Trong khi đó, sự thay đổi dần dần của một chế độ an sinh xã hội đã giải cứu nhiều người Brazil khỏi cảnh cùng cực. Kết quả là giảm sự bất bình đẳng, mức tăng trưởng của tầng lớp trung lưu và giảm khoảng cách giữa tăng trưởng GDP và kinh nghiệm thực tế của hầu hết người dân Brazil.
Để xem cách phân phối tăng trưởng ảnh hưởng đến thu nhập như thế nào. Hãy tưởng tượng một đất nước chỉ có 10 người, với một người thu nhập 1.000USD/tháng, một người khác thu nhập 2.000 USD/tháng và cứ thế tăng lên người thứ 10 với 10.000 USD/tháng. Kết quả, 10 người kiếm được 55.000 USD/tháng. Giả sử rằng trong 1 năm kinh tế tăng trưởng ở mức khiêm tốn 1,8%, để có dư 1.000USD/tháng. Nếu người giàu nhất nắm tất cả số dư, nó sẽ cho anh ta mức tăng lương 10%.
Tuy nhiên, anh ta khó có thể cảm nhận được việc tăng đó bởi anh ta đã giàu có, và mức tăng lương trung bình trên toàn bộ dân số sẽ chỉ là 1%. Song nếu những người dân nghèo nhất được hưởng tất cả các khoản tiền dư, thu nhập của họ sẽ tăng gấp đôi. Điều đó sẽ ảnh hưởng rất lớn đến cuộc sống của họ và mức tăng lương trung bình trong đất nước nhỏ bé của chúng tôi sẽ có thể trở thành một con số khổng lồ 10%, cao hơn tốc độ tăng trưởng tổng thể ít ỏi. Tóm lại, càng nhiều 1.000USD đến với những người thu nhập thấp hơn, mức tăng lương trung bình sẽ lớn hơn so với thực tế và nó sẽ có tác động tích cực hơn.
Sau nhiều thập kỷ, khi phần lớn “bổng lộc” đến với những người giàu nhất, hiện nay tăng trưởng của Brazil đang hướng tới những tầng lớp người dân thu nhập khiêm tốn. Đó là kết quả lâu dài của một nền kinh tế ổn định và phổ cập giáo dục tiểu học trong những năm 1990, cùng với những chính sách gần đây tập trung đầu tư cho phúc lợi xã hội và tăng mức lương tối thiểu.
Vậy, có vấn đề xảy ra nếu nền kinh tế của Brazil hầu như không phát triển? Câu trả lời là “Có”, mặc dù không phải ngay lập tức. Dù gần đây một số cải cách đã được thực hiện song Brazil vẫn là một đất nước bất bình đẳng nặng nề, và người dân nghèo Brazil vẫn phải chi trả phần lớn thu nhập của họ cho thuế và nhận được rất ít những phúc lợi từ chính phủ.
Việc giảm, hoặc tốt hơn là ngược lại, chính sách công thoái lui sẽ cho phép thu nhập hầu hết các hộ gia đình tăng lên, ngay cả khi nền kinh tế tiếp tục suy thoái. Giáo dục và cơ sở hạ tầng yếu kém, chưa kể đến bệnh quan liêu giết hại doanh nghiệp, trung bình người lao động Brazil chỉ làm bằng ¼ sản lượng của một công nhân Mỹ. Và nếu Brazil gia nhập hàng ngũ của các nước giàu, GDP của nước này sẽ phải lớn hơn nhiều. Nếu chỉ ở mức 11.000USD/người, sẽ không có đủ để quay vòng.
Thủy Tiên
CÙNG CHUYÊN MỤC
