Gạo nay đã thành vàng

Vài tháng trước, Booncherd Leekasem không bao giờ nghĩ tới có lúc phải quay lại công việc đồng áng. Là một người đứng đầu Khao Ngam ở miền trung Thái Lan, ông có nhiều việc quan trọng hơn để làm như tổ chức hội làng, điều hành nhà hàng nơi vợ ông phục vụ khách món đặc sản cá của địa phương. Tuy nhiên lợi nhuận thu được từ gạo đã khiến ông nghĩ khác.

Booncherd từng cho họ hàng nghèo của mình thuê 14ha đất, để họ gieo trồng, làm đất và thu hoạch lúa gạo. Năm nay, mọi thứ đã thay đổi, Booncherd đang lao động cả ngày trên các cánh đồng, dưới cái nắng nóng miền nhiệt đới. Ông nói: “Trước đây, khi trẻ con đi học, được hỏi bố chúng làm nghề gì, chúng thường xấu hổ khi trả lời ’’bố cháu là nông dân, nhưng bây giờ, là một người nông dân không có gì đáng xấu hổ cả, chúng tôi tự hào vì những gì chúng tôi làm’’.

Trên khắp đất nước, người Thái đang trở lại với lúa gạo giống như những người đi tìm vàng. Giá lương thực toàn cầu tăng vọt, nghề nông vốn rất mệt mỏi, tiêu phí công sức lại trở nên nghề hấp dẫn vì lợi nhuận cao.

Các cơ hội kinh tế tuy nhiên cũng mang lại rủi ro cho người nông dân như phụ thuộc sâu hơn vào các khoản vay nợ, vật lộn để đảm bảo nguồn nước tưới tiêu. Ngoài ra họ buộc phải có biện pháp bảo vệ ruộng đồng, mùa màng khỏi những kẻ trộm lúa gạo mới xuất hiện.

20 triệu nông dân Thái Lan đã tìm thấy chính họ ở vị trí trung tâm trong cơn bão giá không ngờ trên toàn cầu và đe dọa đẩy hàng triệu người vào cảnh đói nghèo.

Có rất nhiều nguyên nhân cho điều này. Tầng lớp trung lưu mới nổi ở nhiều quốc gia như Trung Quốc và Ấn Độ ngày càng gia tăng nhu cầu lương thực vào đúng thời điểm ngày càng nhiều diện tích gieo trồng mùa màng được sử dụng cho việc sản xuất nhiên liệu sinh học. Hàng loạt thảm họa tự nhiên, từ khô hạn ở Australia đến lụt lội tại CHDCND Triều Tiên và lốc xoáy tại Bangladesh, đã phá hủy mùa màng và giảm trữ lượng lương thực.

Khi giá lương thực leo thang, đã xảy ra nhiều vụ bạo động và biểu tình tại 33 quốc gia, từ Haiti đến Philippines. Nhằm bình ổn giá lương thực địa phương, nhiều nước xuất khẩu gạo lớn như Ấn Độ và Việt Nam đã buộc phải hạn chế lương thực xuất khẩu, lại càng đẩy giá cao hơn.

Tại Thái Lan, nước xuất khẩu gạo lớn nhất thế giới, gạo đã trở thành vàng.

Một năm trước, 1 tấn gạo loại B của Thái bán có giá 325 USD (tương đương 164 bảng Anh); Tuần trước, con số này là 960 USD và tiếp tục tăng lên. Nghề nông trở thành nghề sinh lời gấp ba so với trước, và nông dân trồng lúa nhanh chóng thu lợi nhuận trong tay.

Người nông dân lại quay trở lại những cánh đồng bị bỏ hoang, lao động để tìm kiếm lợi nhuận. Trước đây, một năm bình thường họ chỉ trồng khoảng 1, 2 vụ thì nay họ trồng 3 thậm chí 4 vụ một năm.

Sự bùng nổ của ngành nông nghiệp không hẳn mang tới mọi điều vui vẻ, hạnh phúc. Ông Booncherd đã tranh cãi với hàng xóm về nguồn nước tưới tiêu. Vấn đề cuối cùng chỉ được giải quyết khi họ quyết định đầu tư những máy bơm mới đắt tiền để bơm nước từ một kênh đào cách xa.

Giá gạo đắt đỏ hơn, giá phân bón và thuốc trừ sâu cũng thay đổi theo chiều hướng tương tự. Gạo trong mọi trường hợp để đến tay người tiêu dùng đều qua nhiều đối tượng trung gian như: thương nhân, chủ cối xay và nhà xuất khẩu. Những người này ít nhiều đều đã thu lợi nhuận trước khi bán gạo ra thị trường quốc tế.

Lợi nhuận cao từ gạo cũng đang gây ra tình trạng tội phạm tăng cao. Nhiều người dân đã phải lập các đội tuần tra và tiến hành canh gạo cả buổi đêm. Cảnh sát và chính quyền cũng phải tiến hành can thiệp bằng việc tuần tra đêm.

Giá gạo càng tăng, càng nhiều người đổ xô vào lĩnh vực nông nghiệp. Nếu Thái Lan quyết định hạn chế lượng gạo xuất khẩu, giá gạo địa phương sẽ giảm xuống, người dân sẽ lâm vào cảnh nợ nần chồng chất.

Tình hình thị trường gạo thế giới qua những con số:

40%: mức tăng về lượng tiêu thụ gạo trong 30 năm qua, mức tiêu thụ gạo tính theo đầu người đã tăng từ 62kg/người/năm lên mức hiện nay là 86kg/người/năm.

225 triệu người/năm: số lượng người không có gạo để ăn do tình trạng chuột phá hoại mùa màng.

Năm 2000: sản lượng gạo của Việt Nam gấp đôi sản lượng gạo của Thái Lan.

200kg/năm: mức tiêu thụ gạo của người Miến Điện, đây là mức tiêu thụ gạo cao nhất trên thế giới.

Ngọc Diệp
Theo TimesOnline