Gói kích cầu của Mỹ có lợi cho … Trung Quốc

Chính phủ Mỹ không nên tiếp tục đưa ra thêm gói kích cầu.

Ông Andy Xie, cựu chuyên gia kinh tế trưởng tại khu vực châu Á – Thái Bình Dương của Morgan Stanley, cho rằng chính phủ Mỹ nên ngừng hỗ trợ cho kinh tế Trung Quốc và gây hại cho chính kinh tế Mỹ.

Ông nói: “Cũng giống như nước chảy xuống dưới, gói kích cầu ảnh hưởng đến các nước có chi phí lao động thấp, dù nước có từ nguồn nào đi nữa.”

Ông đưa ra lý giải đơn giản: các công ty sản xuất sẽ nhận tiền từ kế hoạch kích cầu và sau đó lấy nguồn hàng từ nhóm nước đang phát triển nơi chi phí thấp hơn. Ông Xie cho rằng công ty Mỹ như General Electric hay Siemens của Đức sẽ quyết định khi nào tiền từ kế hoạch kích cầu được chi tiêu, đó không phải là Washington hay Berlin.

Theo ông Xie, người phương Tây sẽ rót tiền vào kinh tế toàn cầu và tiền sẽ tìm đường đến với nhóm nước đang phát triển nơi thanh khoản đã quá dồi dào.

Lạm phát sau đó sẽ trở lại nhóm nước phát triển thông qua giá hàng hóa cao hơn. Người lao động tại các nền kinh tế phát triển tất yếu đòi lương cao hơn để bù lại cho việc giá cả tăng cao, ở cả hiện tại và trong tương lai.

FED cuối cùng phải nâng lãi suất cơ bản để ứng phó với tình trạng thanh khoản thừa thãi và hành vi thắt chặt này sẽ châm ngòi cho cuộc khủng hoảng toàn cầu khi bong bóng tài sản vỡ.

Hậu quả, các nước phương Tây sẽ phải gánh chịu tình trạng lạm phát, ngập chìm trong nợ và kinh tế có thể đi xuống thêm lần nữa. Gói kích cầu mà chính phủ các nước phương Tây đưa ra cuối cùng có thể gây hại cho chính họ.

Ông Xie có nói đúng không?

Ông Xie nhiều khả năng đã đúng trên phương diện tiền. Chính phủ Mỹ chịu hạn chế trong việc sử dụng sức mua để làm lợi cho các công ty nội địa. Ví dụ, nước Mỹ chịu ràng buộc từ điều khoản theo quy định của WTO, chính phủ Mỹ phải đối xử với các công ty nội địa cũng như công ty nước ngoài giống nhau khi chính phủ mua hàng hóa và dịch vụ.

Quan trọng hơn, nước Mỹ đã cam kết duy trì thị trường mở. Khi chính quyền Tổng thống Obam muốn thúc đẩy sản xuất năng lượng sạch, chính doanh nghiệp Trung Quốc đã giành được quyền xây dựng nhà máy sản xuất năng lượng từ gió tại West Texas.

Tương tự như vậy khi Caltrans muốn thay đổi phần lớn cầu Bay Bridge ở San Francisco bằng tiền quỹ từ liên bang, cơ quan quản lý giao thông California đã thuê công ty thép Trung Quốc Zhenhua Port Machinery. Tương tự như vậy, đường biên giới với Mêhicô được xây dựng bằng thép từ Trung Quốc.

Chính phủ Mỹ có thể đóng cửa tất cả các công ty Trung Quốc nếu họ muốn, tại sao? Trung Quốc không nằm trong nhóm 40 nước ký thỏa thuận đặc biệt với chính phủ Mỹ. chính phủ Mỹ có thể chống lại công ty Trung Quốc nhưng đã không làm vậy.

Về phía Trung Quốc, họ cũng có quyền chống lại các công ty Mỹ và nhưng họ không bỏ qua cơ hội. Chính phủ Trung Quốc, không có gì đáng ngạc nhiên khi họ đảm bảo phần lớn tiền từ kế hoạch kích cầu được rót vào doanh nghiệp nhà nước.

Tuy nhiên không thể khẳng định công ty nước ngoài không nhận được gì từ kế hoạch chi tiêu mạnh tay chưa từng có của Trung Quốc. Công ty nào hẳn cũng được hưởng lợi ít nhiều từ hơn 1,1 nghìn tỷ USD tín dụng năm 2009 tại Trung Quốc. Nhiều công ty Mỹ như Caterpillar, Alcoa, United Technologies và Cummins coi Trung Quốc như yếu tố tích cực trong kết quả kinh doanh năm 2009 tuy nhiên họ không làm tốt như đã định trước đó.

Hiện nay, Trung Quốc đang cố gắng sử dụng sức mua để lấy được công nghệ từ công ty nước ngoài muốn nhận được công việc kinh doanh từ chính phủ Trung Quốc. Thị trường Trung Quốc sẽ bị giới hạn chỉ dành cho các công ty nội địa. Chính phủ Trung Quốc đang cố gắng xây dựng các công ty Trung Quốc và dùng tiền nhà nước để làm được việc này.

Hiện chưa thể biết liệu mọi giả thuyết mà ông Andy Xie nói ra có đúng hay không thế nhưng ở thời điểm hiện nay, tất cả những gì chúng ta có thể nói là rất nhiều tiền từ gói kích cầu của Mỹ đang chảy sang Trung Quốc trong khi điều ngược lại ít xảy ra.

Ngọc Diệp

Theo Forbes