Cổ phiếu thép - “Lưỡng long” tranh phần

Theo Hiệp hội Thép Việt Nam (VSA), 6 tháng đầu năm 2014, sản lượng sản xuất thép xây dựng của các thành viên đạt 2,44 triệu tấn (tăng 8,1%), trong khi sản lượng tiêu thụ đạt 2,46 triệu tấn (tăng 8,4%). Dù tăng trưởng về doanh thu nhưng lợi nhuận chưa tăng tương ứng. Nguyên nhân chính là do các doanh nghiệp vẫn đang gồng gánh chi phí lãi vay và giá xăng dầu, giá cước vận tải tăng đã góp phần làm giảm lợi nhuận ròng của các công ty thép.

Đa phần doanh nghiệp vẫn đang trong tình trạng thua lỗ hoặc tăng trưởng âm, trong khi số doanh nghiệp có tăng trưởng lớn chỉ đếm trên đầu ngón tay. Thực ra phần lớn thị phần và lợi nhuận của ngành đang nằm trong tay 2 đại gia của ngành là HPG và HSG nhờ tận dụng được lợi thế về thương hiệu, quy mô và giá thành sản xuất.

HPG có sự tăng trưởng mạnh mẽ về thị phần thép xây dựng khi doanh nghiệp này đưa vào vận hành khu liên hợp gang thép gồm 2 lò cao khép kín từ quặng sắt đến thép thành phẩm, hay còn gọi là sản xuất thép từ thượng nguồn. Hiện 75% doanh nghiệp thép trên thế giới đang sử dụng công nghệ này do lợi thế về sản lượng và chi phí thấp. Do vậy thị phần thép xây dựng của HPG có sự tăng trưởng mạnh mẽ từ mốc 13,3% vào năm 2011 đã tăng lên đến 18%.

HPG hiện đã vượt CTCP Thép Pomina (POM) để vươn lên dẫn đầu về thị phần. 6 tháng đầu năm 2014, HPG đã tiêu thụ được được 445.000 tấn thép xây dựng (chiếm 18% sản lượng tiêu thụ của toàn VSA), trong đó sản lượng tiêu thụ tại miền Bắc, Trung, Nam lần lượt đạt 79%, 10%, 11%.

Theo BCTC quý II-2014 của HPG, lũy kế 6 tháng đầu năm doanh thu của HPG ước đạt 13.339 tỷ đồng (tăng 58% và hoàn thành 58% kế hoạch năm), lợi nhuận sau thuế đạt 1.874 tỷ đồng (tăng 85% và hoàn thành 85% kế hoạch năm). Biên lợi nhuận gộp và ròng của HPG cao hơn hẳn so với các công ty niêm yết khác trong ngành do tỷ lệ nợ vay trên vốn chủ sở hữu ở mức thấp. So với các doanh nghiệp trong ngành, hệ số nợ/tổng tài sản của HPG tương đối thấp và ổn định, duy trì quanh mức 50%.

Đối với mảng ống thép, HPG bị mất thị phần dẫn đầu từ tháng 3-2014 về tay HSG nhờ mở rộng quy mô sản xuất ống thép đã vươn lên dẫn đầu với 20,2% thị phần. Việc HSG giành lại thị phần ống thép từ HPG được cho là kết quả từ chiến lược đầu tư nhanh nhằm tận dụng lợi thế kinh tế theo quy mô.

So với các doanh nghiệp trong ngành, HSG khá thành công trong việc xây dựng thương hiệu và uy tín, đồng thời công nghệ cán thép của công ty cũng thuộc loại hiện đại nhất. Việc kết hợp những yếu tố trên cùng hệ thống phân phối mạnh, HSG có thể thành công trong việc nâng cao sản lượng bán hàng và doanh số. Theo phân tích của CTCK Rồng Việt (VDSC), việc mở rộng quy mô sản xuất và thị trường tiêu thụ cũng mang đến cho HSG không ít thách thức.

Điển hình là việc chấp nhận hy sinh biên lợi nhuận để đẩy nhanh tiến độ tiêu thụ sản phẩm trong bối cảnh biến động giá nguyên liệu đầu vào không như kỳ vọng. Trong niên độ 2013-2014, dự báo sản lượng tiêu thụ của công ty sẽ tiếp tục tăng trưởng mạnh với doanh thu ước tính đạt 15.415 tỷ đồng (tăng 31%), lợi nhuận sau thuế dự kiến đạt 399 tỷ đồng (tương đương EPS dự phóng 4.140 đồng/CP).

Không chỉ giành lợi thế trong lĩnh vực kinh doanh, 2 đại gia này còn chiếm được lợi thế trên sàn CK về thanh khoản và mức tăng. Theo thống kê, kể từ đầu năm 2014, nhóm CP thép chỉ tăng trung bình 5% (thấp hơn nhiều so với mức tăng chung của thị trường), trong khi HPG ghi nhận mức tăng xấp xỉ 50%, còn HSG tăng hơn 10%.

Theo CTCK Ngân hàng Việt Nam Thịnh vượng (VPBS), ngoài yếu tố đầu ngành và hiệu quả kinh doanh, một trong những lý do quan trọng HPG và HSG thu hút được nhiều NĐT chính là việc chủ động tiếp xúc với NĐT và để lại được dấu ấn trên TTCK. HPG là một trong những công ty sẵn sàng chia sẻ thông tin với các CTCK hay quỹ đầu tư vào loại sớm nhất trên sàn. Trong khi đó, HSG luôn chủ động công bố các thông tin liên quan đến hoạt động thông qua việc gửi email trực tiếp đến các NĐT.