Quyết định khó hiểu của SCIC

Tại Đại hội cổ đông năm 2013 của Vinamilk-VNM vừa diễn ra hôm 25/4, Tổng Cty đầu tư và kinh doanh vốn Nhà nước (SCIC) - cổ đông lớn Nhà nước đang nắm 45% vốn điều lệ Vinamilk, đã không đồng ý với phương án phát hành cổ phiếu cho cán bộ công nhân viên (ESOP).

Đây là năm thứ 2 liên tiếp tại ĐHCĐ, SCIC nói không với ESOP, dẫn tới kế hoạch này không thực hiện được. Các cán bộ của Vinamilk thêm 1 lần thất vọng, còn nhiều cổ đông khác thì không hài lòng, thậm chí là lo lắng. Năm ngoái, SCIC không đưa ra lý do rõ ràng vì sao không tán thành ESOP mà chỉ âm thầm phủ quyết bằng lá phiếu. Còn năm nay, khó né tránh trước câu hỏi trực tiếp của 1 cổ đông, đại diện SCIC đã buộc phải nói lý do.

Ông Lê Song Lai, đại diện của SCIC tại Vinamilk nói SCIC không muốn phát hành ESOP vì sợ tỷ lệ cổ phần của SCIC bị pha loãng. "Khoảng 1,2%" ông Lai nói.

Cổ đông phản ứng

Ngay lập tức cổ đông phản ứng. Tại đại hội, cổ đông đã đứng lên phát biểu rằng ESOP là chương trình quan trọng để giữ chân người tài cho Vinamilk, trong bối cảnh cạnh tranh trong ngành sữa gay gắt như hiện nay, Vinamilk cần phải giữ được lực lượng nhân sự giỏi nhiều kinh nghiệm đang bị lôi kéo bởi các DN khác, đặc biệt từ các DN mới gia nhập thị trường. ESOP là công cụ hiệu quả để giữ chân nhân sự, đảm bảo được tốc độ tăng trưởng và thị phần chi phối của Vinamilk.

1 góc nhìn khác, đại diện 1 quỹ đầu tư của Mỹ đứng lên phát biểu hiện nay thu nhập bình quân của CBCNV Vinamilk chưa tương xứng với quy mô, tầm cỡ khi so sánh với các DN tương đương. Một doanh nghiệp có market cap 5 tỷ USD mà thu nhập bình quân của CBCNV chỉ khoảng 11 triệu/tháng là quá thấp, ESOP có thể coi như 1 khoản thưởng bù đắp thêm cho thu nhập, qua đó giữ chân người giỏi.

Vị này nói thêm, nhờ kinh doanh tốt giá trị cổ phiếu Vinamilk tăng liên tục, tỷ lệ bị pha loãng 1,2% kia có đáng kể hay không? Cần phải cân nhắc lợi ích.

Bà Mai Kiều Liên, chủ tịch HĐQT kiêm TGĐ Vinamilk, cũng mạnh mẽ nói, từ khi cổ phần hoá tới nay Vinamilk đã tăng trưởng tới 60 lần, tương đương 6000% thì tỷ lệ pha loãng 1,2% mà SCIC lo lắng kia là quá nhỏ, liệu có đáng kể so với giá trị mà lực lượng nhân sự của Vinamilk mang lại.

Trong tiếng vỗ tay tán thưởng của gần như toàn bộ các cổ đông có mặt trong khán phòng (khoảng 400 người tham dự), đại diện SCIC - ông Lê Song Lai chỉ im lặng.

Nhiều cổ đông đã không chấp nhận lý lẽ của SCIC, khi nhìn vào tốc độ tăng trưởng và tăng giá bình quân hàng năm của cổ phiếu Vinamilk với con số 1,2% "sợ bị pha loãng" kia của SCIC. Trao đổi tại hành lang khán phòng, 1 số cổ đông nói thậm chí họ thấy việc bác ESOP của SCIC là vô lý, gây cản trở sự phát triển của DN, và có thể ẩn chứa đằng sau đó động cơ khác. (?)

Các số liệu thực tế cho thấy tốc độ tăng trưởng bình quân của Vinamilk là 30% trong 5 năm gần đây. Trong 7 năm từ khi lên sàn đến nay, giá cổ phiếu của Vinamilk đã tăng gần 7 lần (giá đã điều chỉnh), là 1 trong những cổ phiếu tăng giá mạnh và bền vững nhất thị trường chứng khoán Việt Nam.

Phương án ESOP khá hợp lý

Nhìn vào phương án phát hành ESOP được đưa ra trình đại hội cho giai đoạn 2012-2016, thì nhiều người thấy đây là phương án dựa trên hiệu quả, chứ không phát hành khơi khơi để tự thưởng cho nhau. Cụ thể: nếu tốc độ tăng trưởng kép bình quân của LNTT là 21% tính từ 2011: thì phát hành 0,4% vốn điều lệ / năm cho giai đoạn này. Nếu tốc độ này từ 16% đến dưới 21% phát hành 0,2% vốn điều lệ / năm. Còn nếu tốc độ này dưới 16% thì không phát hành ESOP.

Nghĩa là cán bộ, nhân viên của Vinamilk sẽ chỉ nhận được cổ phiếu ESOP nếu sự cống hiến của họ mang lại kết quả đo đếm được cho doanh nghiệp. Theo phương án này thì giá mua cổ phiếu ESOP bằng với giá trị sổ sách (gần 19.000 đồng/cp), hạn chế chuyển nhượng trong 3 năm, mỗi năm chỉ giải toả 1/3 lượng cổ phiếu đã mua.

Sự khó hiểu của SCIC

Cổ phiếu Vinamilk quan trọng như thế nào với SCIC đã được công chúng và giới đầu tư biết từ lâu. Nếu "SCIC không Vinamilk" thì lợi nhuận của SCIC sẽ mất đi 1 khoản cổ tức tới 1.000 tỷ, chiếm 25% toàn bộ lợi nhuận của SCIC. Và quan trọng hơn, giá trị thị trường danh mục đầu tư của SCIC sẽ mất đi 2/3 chỉ còn 17.000 tỷ thay vì 50.000 tỷ, kéo theo giá trị tăng thêm của danh mục đầu tư so với giá trị đầu tư ban đầu sẽ chỉ bằng 1/8 so với hiện tại. Nói cách khác, nếu không nhờ vào cổ phiếu Vinamilk, thành tích hoành tráng của SCIC công bố hồi đầu năm sẽ bị "thổi bay". SCIC hiện nắm giữ tới 45% cổ phần tại Vinamilk.

Vì vậy, nhiều người đã không hiểu tại sao SCIC lại không bỏ phiếu cho ESOP 2 năm liên tiếp. Nếu nói SCIC sợ pha loãng quyền lực thì không hợp lý vì tỷ lệ pha loãng rất nhỏ không ảnh hưởng gì tới quyền lực biểu quyết của SCIC tại Vinamilk. Nếu nói sợ bị pha loãng giá trị thì cũng không hợp lý vì năm nào cổ phiếu Vinamilk cũng tăng giá cỡ 50%.

Vậy động cơ dẫn tới quyết định không bỏ phiếu cho ESOP của SCIC là gì? Nhất là nhìn sang FPT, 1 DN lớn mà SCIC cũng có cổ phần, thì ESOP tại đó lại được SCIC đồng ý, không thấy nói gì tới "nỗi sợ bị pha loãng".

Sông Hương