Thông tư 74 đã đến hồi… cần sửa

Trên 1.000 NĐT đã vi phạm Thông tư 74

Bản chất của quy định hạn chế giao dịch ngược chiều tại 2 tài khoản khác nhau của NĐT trong từng phiên, theo UBCK, là nhằm ngăn ngừa khả năng thao túng giá chứng khoán. Tuy nhiên, trong hơn 1.000 NĐT đã vi phạm Thông tư 74 tính đến thời điểm này, rất nhiều trường hợp là giao dịch đơn thuần, NĐT hoàn toàn không có động cơ thao túng giá. Việc quản lý thao túng giá theo cách hạn chế giao dịch cùng chiều như Thông tư 74 đang cho thấy tính không hiệu quả và có lẽ, đây không phải là cách chống thao túng giá như dự tính ban đầu của cơ quan quản lý thị trường.

Câu hỏi đặt ra lúc này là UBCK sẽ ứng xử ra sao với 1.000 NĐT đã vi phạm Thông tư 74? Thực tế, nếu không có chế tài thì vi phạm giao dịch tại Thông tư 74 sẽ ngày càng tràn lan (và điều này đồng nghĩa với việc quy định tại Thông tư 74 là vô hiệu), nhưng nếu xử phạt thì tại Nghị định 85/2010/NĐ - CP hiện chưa có quy định xử phạt cho hành vi này, trừ khi hành vi giao dịch cùng 1 mã chứng khoán trên 2 tài khoản khác nhau đó được xác định  có mục đích thao túng giá.

Ứng xử với bất cập

Thông tư 74 không phải là văn bản pháp quy đầu tiên bộc lộ sự bất cập ngay khi có hiệu lực. Trước đó, Quyết định 27/2007/QĐ-UBCK yêu cầu CTCK phải tách bạch tài khoản tiền gửi của NĐT tại ngân hàng cũng đã bộc lộ bất cập ngay khi thực thi khi rất ít CTCK chấp hành quy định này. Quyết định này sau đó đã phải giãn 1 năm sau mới có hiệu lực để các CTCK sắp xếp việc tách bạch tài khoản tiền gửi của NĐT, nhưng đến nay, sau hơn 3 năm đi vào thực thi, vẫn có một số CTCK không tuân thủ hoặc chỉ tuân thủ một phần. Trong Công văn số 3210 gửi các CTCK ngày 4/10/2011, UBCK cho biết, công tác kiểm tra, giám sát của UBCK đã phát hiện ra một số CTCK không tuân thủ yêu cầu tách bạch tiền gửi của NĐT và UBCK tiếp tục yêu cầu các CTCK thực hiện quy định này.

Tuy nhiên, việc CTCK không tuân thủ quy định về tách bạch tài khoản, đó là sự cố tình vi phạm, còn việc NĐT không tuân thủ quy định về giao dịch tại Thông tư 74, phần lớn là do lỗi vô tình. “NĐT có lẽ đã không thấu hiểu quy định tại Thông tư 74 vì khi chúng tôi rà soát danh sách những người đã vi phạm, không thấy có động cơ thao túng giá”, lãnh đạo UBCK cho biết. Chính vì vi phạm vô tình này mà hướng xử lý của UBCK trước mắt là: một mặt yêu cầu các Sở GDCK, để các Sở GDCK yêu cầu các CTCK hướng dẫn rõ cho NĐT hiểu quy định giao dịch tại Thông tư 74; mặt khác, UBCK sẽ xem xét hướng sửa đổi những bất cập để phù hợp hơn với thực tế.

Theo ý kiến nhiều CTCK, quan trọng nhất khi xem xét Thông tư 74 là UBCK cần cân nhắc có cần thiết hay không việc yêu cầu NĐT chỉ được giao dịch ngược chiều với 1 mã chứng khoán trong 1 phiên tại 1 CTCK. Nếu điều này là cần thiết thì rõ ràng, UBCK, Sở GDCK phải có biện pháp kỹ thuật để ngăn chặn các lệnh ngược chiều của cùng 1 NĐT tại các CTCK khác nhau. TTCK hiện có hơn 1 triệu tài khoản được mở và không thể hy vọng tất cả các NĐT đều hiểu và có ý thức rõ ràng về ranh giới vi phạm giao dịch. Tuy nhiên, nếu quy định trên là không cần thiết, việc sửa đổi Thông tư 74 theo hướng cởi trói rào cản giao dịch, tạo thuận lợi nhất cho dòng tiền dịch chuyển, là nên làm, dù Thông tư 74 mới có hiệu lực hơn 3 tháng nay.