Thủy sản Việt Nam nỗ lực gỡ “thẻ vàng” của EU

Việc bị EU phạt "thẻ vàng" khiến doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản và ngư dân bị tổn thất, ảnh hưởng nặng nề.

Thấm thía "thẻ vàng"

 Chia sẻ trên báo Kinh tế Nông thôn, bà Cao Thị Kim Lan, Giám đốc Công ty cổ phần Thủy sản Bình Ðịnh (Bidifisco) cho biết, đơn vị đã thấm thía thiệt hại khi Việt Nam bị EU phạt "thẻ vàng". Gần 6 tháng bị cảnh báo, ngành thủy sản Việt Nam xuất khẩu vào Liên minh châu Âu (EU) rất khó khăn.

Doanh nghiệp Việt đang nố lực thúc đẩy xuất khẩu thủy sản sang EU. (Ảnh minh họa: KT)

Công ty hàng năm xuất khẩu khoảng 60 triệu USD (75% là sản lượng cá ngừ), trong đó 70% xuất khẩu sang EU. Việc Việt Nam bị rút thẻ vàng khiến doanh nghiệp thiệt hại nặng. Cho đến nay, công ty đã cam kết nói không với mua bán, khai thác thủy sản bất hợp pháp, bà Lan cho hay.

Theo bà Lan, doanh nghiệp rất khó lấy nhật ký khai thác tàu của ngư dân dẫn đến thời gian xác nhận trễ, khó làm hồ sơ xuất khẩu. "Đề nghị cơ quan nhà nước quy định ngư dân phải trình nhật ký khai thác cho cảng cá. Doanh nghiệp thu mua tàu nào thì lấy nhật ký tàu đó," bà Lan đề xuất.

Ông Nguyễn Hoài Nam - Phó Tổng thư ký Hiệp hội VASEP cho rằng, việc này ảnh hưởng không nhỏ đến xuất khẩu. Chương trình giám sát thủy sản xuất khẩu của Mỹ áp dụng cho 13 loài (bào ngư, cá tuyết Đại Tây Dương, ghẹ xanh Đại tây Dương, cá hồng, hải sâm, các loài cá nhám, cá ngừ mắt to, cá ngừ vằn, cá ngừ vây vàng và vây xanh...).

Đặc biệt, năm 2019, chương trình này sẽ áp dụng cho tôm. Từ đây, con tôm Việt sẽ chịu nhiều thách thức, rủi ro lớn, ông Nam nhận định.

Nhiều doanh nghiệp khai thác chế biển thủy sản cũng đồng quan điểm trên và ghi nhận những nỗ lực của các cấp, các hiệp hội trong việc thu hồi "thẻ vàng". Ngành thủy sản Việt Nam đang kỳ vọng "thẻ vàng" sớm được gỡ theo đúng kỳ hạn hoặc thu hồi trong thời gian ngắn.

Nỗ lực thu hồi "thẻ vàng"

Theo Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn (NN&PTNT) Nguyễn Xuân Cường, thời gian qua, Việt Nam đã tập trung triển khai một cách đồng bộ và quyết liệt các hành động theo 9 khuyến nghị của Ủy ban châu Âu, từng bước chủ động trong việc xây dựng nghề cá theo hướng phát triển bền vững, một nghề cá có trách nhiệm và tuân thủ các quy định quốc tế.

Chính phủ đã đồng ý thành lập tổ công tác liên ngành, trong đó giao NN&PTNT làm Tổ trưởng để chỉ đạo, đôn đốc các địa phương, các bên có liên quan thực hiện kế hoạch hành động quốc gia chống khai thác bất hợp pháp, không khai báo và không theo quy định (IUU). Các cơ quan chức năng đã tập trung vào việc tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho các cơ quan quản lý khai thác hải sản, doanh nghiệp, ngư dân... nhằm thay đổi nhận thức cũng như hành vi khai thác, mua bán và sử dụng hải sản khai thác IUU, Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường nhấn mạnh.

Trên thực tế, trong thực hiện các khuyến nghị của EC, gần 6 tháng qua, ngoài từng bước hoàn thiện khung pháp lý hướng tới quản lý nghề khai thác hải sản bền vững, điểm nổi bật có thể kể đến là cơ quan chức năng đã tăng cường việc giám sát tàu cá, tổ chức tuần tra, kiểm soát trên biển từng bước ngăn chặn, giảm thiểu và tiến tới loại bỏ khai thác IUU tại vùng biển nước ngoài.

Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Hà Công Tuấn cho rằng, Việt Nam đang cố gắng nếu không gỡ bỏ được "thẻ vàng" trong 6 tháng thì cũng chỉ thêm một thời gian ngắn. Với những tiến bộ từ phía Việt Nam, thời gian tới, dù chưa gỡ bỏ được "thẻ vàng" cũng không để ảnh hưởng tới quan hệ thương mại Việt nam - EU.

Thứ trưởng Hà Công Tuấn cũng cho biết, tháng 5 này có một đoàn cấp cao của EU đến Việt Nam để đánh giá thực địa. Vì vậy, các cấp cần phải thực hiện các giải pháp thực thi những giải pháp đưa ra và thực hiện đầy đủ các khuyến cáo của EC. Đặc biệt, phải thực hiện tốt việc truy xuất nguồn gốc và nói không với đánh bắt bất hợp pháp.

Ngư dân Việt Nam đang tập trung phát triển thủy sản bền vững. (Ảnh minh họa: KT)

Theo thông tin từ VTV, hiện nay, toàn bộ hải sản mà tàu của ông Vũ Điều Hiển ở xã Lập Lễ, huyện Thủy Nguyên, TP Hải Phòng khai thác được đều tiêu thụ tại thị trường trong nước. Nhưng theo nhận định của ông, nếu thủy sản Việt Nam không xuất khẩu được sang châu Âu, tất cả ngư dân đều bị ảnh hưởng. Bởi khi đó hàng xuất khẩu sẽ quay lại thị trường nội địa và kéo theo giá hải sản giảm mạnh. Chính vì vậy, mọi ngư dân đều có trách nhiệm để khắc phục những hạn chế của việc khai thác hải sản theo khuyến cáo.

Tại tỉnh Thanh Hóa, 3 văn phòng đại diện thanh tra, kiểm tra, kiểm soát nghề cá được lập ra tại cảng cá Hòa Lộc, Lạch Hới và Lạch Bạng. Các văn phòng đại diện này sẽ thực hiện việc kiểm tra, quản lý các tàu khi rời cảng và khi trở về.

Sau mỗi chuyến biển, nhiều chủ tàu khi cập cảng cá Thọ Quang đã ý thức hơn trong việc ghi chép và cung cấp nhật ký khai thác cho các lực lượng chức năng.

Kỳ vọng thoát "thẻ vàng"

Trao đổi với Báo Công Thương, ông Nguyễn Quang Hùng - Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thủy sản - Bộ NN&PTNT cho hay, toàn bộ ngư dân, đặc biệt là ngư dân khai thác trên biển đã nhận thức được phải chấm dứt việc khai thác bất hợp pháp. 

Các địa phương chỉ đạo những cơ sở, cảng cá hoàn thiện thiếu sót mà EC đã khuyến nghị. Trong đó, quan trọng nhất là quản lý tàu cá, tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, xử lý trên biển cũng như tại cảng. Đặc biệt là các hồ sơ truy xuất nguồn gốc, xác nhận, chứng nhận các sản phẩm khai thác thủy sản trên biển, ông Hùng thông tin.

Nói về khó khăn trong công tác kiểm soát và quản lý tàu cá, ông Hùng cho biết, hiện nay, Việt Nam có khoảng 109.000 tàu cá, trong đó, số lượng tàu khai thác xa bờ khoảng 28.000 tàu. Tuy nhiên, hiện mới lắp được thiết bị giám sát hành trình cho khoảng 13.0000 tàu. Khó khăn nhất là kinh phí. Khi có kinh phí và triển khai lắp đặt hết thiết bị giám sát hành trình mới kiểm soát được tàu cá trên biển. Và như vậy, mới hoàn toàn yên tâm với việc quản lý chống khai thác bất hợp pháp./.

Đại sứ Daniel Kritenbrink: Thủy sản Việt Nam vẫn “rộng cửa” vào Mỹ VOV.VN - Đại sứ Mỹ tại Việt Nam Daniel Kritenbrink khẳng định, thị trường Hoa Kỳ vẫn rộng mở cho cá basa và thủy hải Việt Nam.