Tiến độ giải ngân 113.000 tỷ đồng đầu tư công trong chương trình phục hồi kinh tế ra sao?

Thông tin đại chúng vừa qua cho thấy, các đại biểu Quốc hội tại phiên họp thứ 3 rất quan tâm đến chương trình này. Trong phiên giải trình về kinh tế xã hội, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng và Phó Thủ tướng Lê Minh Khái đã phát biểu làm rõ nhiều nội dung chi tiết về tiến độ giải ngân chương trình phục hồi để phục vụ các đại biểu Quốc hội cũng như cử tri cả nước.

Thứ trưởng Bộ KH&ĐT Trần Quốc Phương báo cáo: chương trình phục hồi phát triển kinh tế là chương trình tổng thể có 5 nhiệm vụ chính, có nhiều nhiệm vụ tiếp nối các nghị quyết trước đây đã được Quốc hội và Chính phủ ban hành như Nghị quyết 30, Nghị quyết 105. Chương trình phục hồi thực chất được thực hiện ngay sau khi Quốc hội ban hành Nghị quyết 43 cũng như Chính phủ ban hành Nghị quyết 11 vào tháng 1/2022. Tổng thể chương trình 347 nghìn tỷ thuộc tất cả các chương trình, hoạt động khác nhau, không bao gồm 46 nghìn tỷ chương trình vaccine chưa phải dùng đến vì Chương trình vaccine chúng ta có nhiều thành công.

Như vậy, số tiền còn lại là 301 nghìn tỷ, đã giải ngân được 22 nghìn tỷ thuộc tất cả các hoạt động khác nhau. Tôi xin điểm lại 4 chương trình.

Chương trình thứ nhất là cho vay thông qua ngân hàng chính sách xã hội đối với đối tượng chính sách thuê mua nhà ở xã hội. Theo báo cáo của NHCSXH, hiện nay NHCSXH đã giải ngân hơn 4,5 nghìn tỷ đồng trên tổng số tiền được giao kế hoạch năm nay là 19 nghìn tỷ cho hơn 100.000 khách hàng vay vốn. Như vậy chương trình cho vay chính sách nhà ở xã hội thực hiện đáng kể, ngân hàng đã tích cực triển khai mạnh mẽ.

Nhóm chương trình thứ hai là hỗ trợ công nhân thuê nhà theo Quyết định 08 của Thủ tướng Chính phủ, thực hiện giải ngân đến ngày 20/5 đã đạt 1,7 tỷ đồng.

Về nhóm hoạt động thứ ba liên quan đến miễn giảm thuế thu nhập đặc biệt, có tác động đến chính sách tài khóa. Đã hỗ trợ khoảng 11.800 tỷ đồng trên 60 nghìn tỷ đồng. Chính sách miễn giảm thuế này được thực hiện ngay từ tháng 2/2022.

Thứ tư là hỗ trợ chi phí cơ hội thông qua gia hạn nộp thuế và tiền thuê đất. Trong quy trình này, theo Nghị quyết 43, khoản tương đương chi phí cơ hội là khoảng 135 nghìn tỷ với việc giãn hoãn như thế này, tác động đến ngân sách nhà nước tương đương 6 nghìn tỷ đồng.

Tổng hợp lại, kết quả giải ngân cho đến nay là 22 nghìn tỷ đồng.

Về vấn đề nhà báo quan tâm, một số văn bản quy phạm pháp luật hướng dẫn còn hiện nay còn đang trong quá trình hoàn thiện và chờ cấp có thẩm quyền ban hành. Về cơ bản, các văn bản đã được ban hành. Ví dụ như Nghị định hướng dẫn hỗ trợ 2% lãi suất cho đến nay đã sẵn sàng triển khai gấp rút. Còn lại 3 văn bản liên quan cấp nghị định và thông tư hướng dẫn, các cơ quan đang đẩy nhanh tiến độ hướng dẫn về chỉ định thầu trong chương trình phục hồi. Đây là quy định mang tính cởi mở, tác động thêm để rút ngắn các quá trình trong đấu thầu thi công.

Đến thời điểm này, Bộ KH&ĐT, đơn vị chủ trì đã trình Thủ tướng, Phó Thủ tướng. Sau khi có chỉ đạo, sẽ tiếp tục hoàn thiện trong thời gian sớm nhất. Văn bản hướng dẫn các bộ liên quan cũng đang gấp rút hoàn thành.

Số 113 nghìn tỷ thuộc phần đầu tư công được thực hiện tương tự kế hoạch đầu tư công, thực hiện nghiêm túc theo đúng quy định của pháp luật, qua từng bước một. Hiện nay đã thực hiện xong bước đầu tiên là Thủ tướng Chính phủ thông báo với các bộ, ngành, địa phương liên quan danh mục dự án với số tiền cụ thể để làm căn cứ phê duyệt chủ trương đầu tư. Bộ KH&ĐT đã có công văn hướng dẫn đề nghị các bộ, ngành, địa phương khẩn trương hoàn thành các thủ tục phê duyệt các chủ trương đầu tư này trong thời gian sớm nhất để Bộ KH&ĐT tổng hợp.

Sau bước này, bước hai là tổng hợp danh mục các dự án đã được phê duyệt chủ trương đầu tư trình Chính phủ xem xét, sau đó trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến trước khi phê duyệt. Đây là quy định theo Luật Đầu tư công, Nghị quyết 43 của Quốc hội. Bước này chúng tôi thực hiện rơi vào quý III.

Do vậy, sau khi phân bổ kế hoạch xong, tức là sau khi Quốc hội phê duyệt xong, Thủ tướng sẽ làm bước thứ ba là giao cụ thể kế hoạch danh mục dự án, số vốn cho các bộ, ngành địa phương liên quan. Trên cơ sở đó, bước bốn là các bộ, ngành, địa phương phải phê duyệt quyết định đầu tư các chương trình dự án trong chương trình phục hồi. Sau khi phê duyệt kế hoạch đầu tư, có vốn mới có thể bắt đầu triển khai các hoạt động, các biện pháp giải ngân là giải phóng mặt bằng, đấu thầu thi công.

"Đó là tiến độ cũng như các bước triển khai trong thời gian tới. Chúng tôi đã cố gắng giải trình chi tiết để các nhà báo có thể hiểu quy trình trong đầu tư công phải làm từng bước, không thể làm tắt được, nếu không sẽ vi phạm quy định pháp luật, hết sức cấm kỵ trong Luật Đầu tư công. Rất mong các nhà báo cùng các bộ, ngành theo dõi giám sát hết sức chặt chẽ tiến bộ chương trình, từng bước, xong bước nào đến bước tiếp theo, không nên quá sốt ruột" - Thứ trưởng cho hay.