Triển vọng nâng hạng của TTCK Việt Nam lên thị trường mới nổi còn nhiều vấn đề

Theo đánh giá của MSCI, TTCK Việt Nam hiện đang được xếp hạng ở nhóm các thị trường sơ khai (Frontier market) cùng với các nước như Argentina, Sri Lanka và Bangladesh... Các TTCK toàn cầu được MSCI xếp hạng theo 4 nhóm gồm thị trường phát triển (developed market), thị trường mới nổi (emerging market), thị trường sơ khai (frontier market) và thị trường đơn lập (standalone market). Việc thay đổi thứ hạng có thể khiến thị trường chứng khoán các nước có biến động mạnh do tác động trực tiếp đến dòng vốn của nhà đầu tư ngoại chảy vào thị trường.

Việt Nam vẫn ở top dưới với khoảng cách khá xa so với các thị trường khác. So sánh tương quan với thị trường của 7 nước khác gồm 3 nước thuộc nhóm thị trường sơ khai là Bangladesh, Argentina và Pakistan (sẽ chính thức được nâng hạng vào tháng 6/2017) cùng 4 nước trong khu vực Phillippines, Thailand và Indonesia và Singapore.

Có thể nhận thấy số tiêu chí được đánh giá ++ và + của Việt Nam là thấp nhất trong khi số tiêu chí bị đánh giá -/? là nhiều nhất trong nhóm này. Không chỉ thua kém thị trường thuộc top trên, ngay cả khi so sánh với các thị trường cùng top, Việt Nam vẫn còn khoảng cách khá xa với 10 tiêu chí đang bị ở mức -/? . Điều này đồng nghĩa với việc thị trường Việt Nam còn khá yếu để được xem xét nâng hạng và còn nhiều vấn đề cần được khắc phục.

Công ty Chứng khoán Bảo Việt (BVSC) cho rằng các tiêu chí mà Thị trường Việt Nam có thể cải thiện và đạt mức yêu cầu của MSCI gồm: “giới hạn sở hữu nước ngoài”, “ảnh hưởng của giới hạn room ngoại”, “quyền công bằng đối với nhà đầu tư nước ngoài”, “thanh toán bù trừ”, “phát triển thị trường chứng khoán phái sinh” và “luồng thông tin”.

Mặc dù Nghị định 60 liên quan đến vấn đề mở room được công bố gần 1 năm, tuy nhiên còn nhiều chi tiết còn chưa được làm rõ. Đặc biệt liên quan đến danh sách ngành nghề kinh doanh có điều kiện, ngành nghề nhạy cảm. Điều này khiến MSCI giữ nguyên đánh giá đối với Việt Nam ở vấn đề “giới hạn sở hữu nước ngoài” và “cấp ảnh hưởng của giới hạn room ngoại”. BVSC kỳ vọng trong thời gian tới các văn bản pháp lý sẽ sớm được công bố đầy đủ, chi tiết và số doanh nghiệp thực sự mở room lên 100% tăng lên. Qua đó MSCI sẽ có đánh giá tích cực hơn về vấn đề này.

MSCI khá coi trọng việc phổ biến các tin tức, thông tin, báo cáo và văn bản pháp luật bằng tiếng Anh một cách chi tiết, đầy đủ giúp NĐT ngoại dễ dàng tiếp cận thông tin một cách nhanh nhất tương đương với NĐT trong nước. Mặc dù đã đạt được các tiến bộ nhất định, tuy nhiên UBCK cùng các thành viên thị trường vẫn cần nỗ lực hơn nữa về vấn đề này, vốn không phải vấn đề quá khó khắc phục nhưng lại thường bị trì hoãn.

Trong khi đó, các tiêu chí khó được khắc phục theo chuẩn của MSCI gồm: “mức độ tự do trên thị trường ngoại hối”, “cho vay chứng khoán” và “bán khống”... là những vấn đề khó vượt qua của thị trường Việt Nam. Mặc dù vậy, đây chưa phải là các yếu tố bắt buộc cần có để được nâng hạng. Có thể thấy đánh giá của MSCI đối với 1 số thị trường mới nổi trong khu vực như Indonesia và Philippines về các vấn đề trên vẫn ở mức -/? (cần phải cải thiện).

Như vậy, nếu nhìn vào những đánh giá ở trên với đa số các vấn đề tồn tại có thể khắc phục được, BVSC cho rằng triển vọng nâng hạng của TTCK Việt Nam lên thị trường mới nổi là khá rõ nét. Tuy nhiên quá trình xem xét nâng hạng khả năng sẽ kéo dài và còn khá nhiều vấn đề TTCK Việt Nam cần nỗ lực khắc phục để được MSCI chấp thuận. Đây được coi là yếu tố tạo kỳ vọng cho thị trường trong dài hạn.

Trước mắt (2-3 năm tới), nếu đạt được các bước tiến cụ thể, có thể kỳ vọng MSCI sẽ đưa Việt Nam vào review list tương tự như trường hợp của Argentina trong năm nay. Kịch bản này nếu xảy ra sẽ kích hoạt dòng vốn FII tăng cường giải ngân vào TTCK Việt Nam và đẩy mặt bằng giá (P/E) của thị trường Việt Nam ngang bằng với thị trường các nước mới nổi trong khu vực (hiện đang bị chiết khấu khá sâu).