Vaccine Covid-19 có thể bảo vệ con người trong bao lâu?

Theo Washington Post, chưa có câu trả lời chính xác cho câu hỏi trên, bởi mặc dù thế giới đã chiến đấu với đại dịch Covid-19 trong hơn một năm, nhưng các loại vaccine mới chỉ được cấp phép sử dụng khẩn cấp gần đây. Vì vậy, các chuyên gia chưa có đủ thời gian để theo dõi hiệu quả lâu dài của vaccine.

Mặc dù vậy, những nghiên cứu về hiệu quả lâu dài của vaccine Covid-19 đang được tiến hành và trong thời gian chờ đợi, các chuyên gia đã đưa ra những dự đoán dựa trên cơ sở kinh nghiệm.

Ảnh minh họa: Reuters

Khả năng miễn dịch của vaccine sẽ kéo dài bao lâu?

Các cơ quan y tế liên bang tại Mỹ chưa thể đưa ra câu trả lời chắc chắn cho câu hỏi này.

Tuy nhiên, dựa trên các thử nghiệm lâm sàng, các chuyên gia cho rằng, khả năng miễn dịch chống lại SARS-CoV-2 do vaccine tạo nên sẽ kéo dài tối thiểu khoảng 3 tháng. Mặc dù vậy, điều đó không có nghĩa là khả năng miễn dịch sẽ kết thúc sau 90 ngày, đây chỉ là khoảng thời gian của những tình nguyện viên đã tham gia thử nghiệm vaccine của Pfizer, Moderna và Johnson & Johnson. Khi các chuyên gia tiếp tục nghiên cứu vaccine, thời gian duy trì miễn dịch sẽ tăng lên.

Các chuyên gia cho biết, trong thực tế, khả năng miễn dịch từ vaccine sẽ kéo dài hơn, dù khoảng thời gian này vẫn cần được xác định với các nghiên cứu sâu hơn.

Theo Washington Post, có một số yếu tố có thể ảnh hưởng đến khả năng miễn dịch của vaccine Covid-19.

Chunhuei Chi, Giám đốc Trung tâm Sức khỏe Toàn cầu tại Đại học bang Oregon (Mỹ) cho biết, các phản ứng miễn dịch với vaccine là khác nhau ở mỗi người. "Những người có phản ứng miễn dịch mạnh hơn với vaccine sẽ tạo ra nhiều kháng thể và tế bào nhớ hơn, do đó có khả năng miễn dịch mạnh hơn", ông Chunhuei Chi nói. Tuy nhiên, hiện chưa có bằng chứng cho thấy phản ứng miễn dịch mạnh hơn sẽ làm tăng thời gian miễn dịch.

Theo một cuộc khảo sát gần đây của Dịch vụ Y tế Quốc gia Anh, điều đó không có nghĩa là những người có phản ứng miễn dịch mạnh hơn sẽ chịu tác dụng phụ nghiêm trọng hơn từ vaccine hoặc ngược lại.

Khả năng miễn dịch từ vaccine cũng có thể phụ thuộc vào các biến thể SARS-CoV-2 trong tương lai. Lana Dbeibo, chuyên gia về bệnh truyền nhiễm tại Trường Y Đại học Indiana (Mỹ) cho biết, nếu một người tiếp xúc với một biến thể có khả năng "né tránh" các kháng thể do vaccine tạo ra thì vaccine có thể không hiệu quả như mong đợi ban đầu.

Mặc dù các chuyên gia vẫn chưa thể đưa ra câu trả lời chính xác về thời hạn miễn dịch của vaccine, nhưng những nghiên cứu về virus SARS-CoV-2 phiên bản đầu tiên và những biến thể mới xuất hiện có thể cung cấp nhiều thông tin.

Sau khi xem xét các nghiên cứu về khả năng miễn dịch tự nhiên của virus SARS-CoV-2, các chuyên gia đưa ra giả thiết rằng, khả năng miễn dịch có được từ vaccine sẽ kéo dài ít nhất từ 6-8 tháng. Nếu khả năng miễn dịch đối với SARS-CoV-2 giống với các virus theo mùa khác như cảm lạnh thông thường thì thậm chí vaccine Covid-19 có thể bảo vệ con người từ 1-2 năm trước khi tiêm mũi tăng cường, các chuyên gia cho biết.

Miễn dịch tự nhiên có kéo dài hơn miễn dịch của vaccine?

Nghiên cứu hiện tại cho thấy, những người mắc Covid-19 vẫn giữ được khả năng miễn dịch mạnh mẽ sau 8 tháng. Điều này mang lại cho các nhà nghiên cứu điểm khởi đầu trong việc dự đoán thời gian miễn dịch có thể kéo dài sau khi tiêm chủng.

Tuy nhiên, nghiên cứu cũng cho thấy, những người mắc các trường hợp nghiêm trọng hơn đã phát triển phản ứng miễn dịch mạnh hơn so với những người mắc bệnh nhẹ. Điều này do khả năng miễn dịch vaccine tạo ra giống với khả năng miễn dịch tự nhiên có nguồn gốc từ nhiễm SARS-CoV-2 nghiêm trọng. Các nhà nghiên cứu cho biết, họ tin rằng những người tiêm vaccine Covid-19 sẽ được bảo vệ tốt hơn hầu hết những người có miễn dịch tự nhiên.

Theo Washington Post, kháng thể chống lại virus SARS-CoV-2 sẽ suy yếu theo thời gian. Mặc dù đó là một quá trình diễn ra từ từ nhưng khi các kháng thể suy giảm đến mức không còn khả năng bảo vệ, khả năng tái nhiễm SARS-CoV-2 là hoàn toàn có thể xảy ra. Tuy nhiên, trong trường hợp tái nhiễm, bệnh nhân sẽ mắc bệnh nhẹ hơn, các chuyên gia cho biết.

Topham, Giám đốc sáng lập của Viện bệnh truyền nhiễm và miễn dịch của Đại học Rochester (Mỹ), đã nghiên cứu về SARS-CoV-2 và vai trò của tế bào nhớ B, những tế bào miễn dịch tồn tại suốt đời và tạo ra kháng thể khi tiếp xúc lại với một mầm bệnh mà cơ thể đã nhiễm. Ông Topham cho biết, một số người nhập viện vì mắc Covid-19 nghiêm trọng vẫn có lượng tế bào nhớ B cao, cũng như vẫn có kháng thể, cho đến 9 tháng sau khi nhiễm virus.

Theo ông Topham, các tế bào bộ nhớ B thậm chí có thể thích ứng nhanh chóng với một biến thể mới, thường trong vòng vài ngày.

"Ngay cả khi mức độ kháng thể suy giảm và bạn bị tái nhiễm hoặc nhiễm một biến thể, các tế bào nhớ B sẽ phản ứng rất nhanh và ngăn ngừa mắc bệnh nghiêm trọng", ông Topham nói.

Các chuyên gia cũng đang dự đoán về khả năng miễn dịch đối với SARS-CoV-2 có kéo dài như với các virus gây bệnh theo mùa mà con người thường mắc phải trong suốt cuộc đời hay không. Các chuyên gia ước tính rằng, khả năng miễn dịch chống lại các virus gây bệnh theo mùa có thể kéo dài vài năm.

"Tôi nghĩ virus SARS-CoV-2 có thể sẽ giống các loại virus gây bệnh theo mùa ở chỗ bạn sẽ được tiêm chủng hoặc mắc bệnh khi còn nhỏ, bị bệnh nhẹ và sau đó khi trưởng thành, bạn sẽ có khả năng miễn dịch, mặc dù nó sẽ không thể bảo vệ bạn khỏi mắc bệnh một lần nữa", ông Topham nói.

Tuy nhiên, ông Topham cho biết, hiện tại dịch Covid-19 đang rất nghiêm trọng vì "người trưởng thành là đối tượng nhiễm virus đầu tiên và họ không có khả năng miễn dịch từ trước".

Hiệu quả của các loại vaccine Covid-19 hiện tại

Các chuyên gia vẫn đang cố gắng xác định xem sẽ mất bao lâu để các kháng thể giảm đến mức không còn khả năng bảo vệ con người khỏi nhiễm SARS-CoV-2. Nhưng khi điều đó xảy ra, con người sẽ cần vaccine tăng cường để "nhắc nhở" hệ thống miễn dịch tạo ra nhiều kháng thể chống lại căn bệnh này.

Ông Chunhuei Chi cho biết, Pfizer, Moderna và những công ty sản xuất khác đang tiến hành các thử nghiệm lâm sàng nhằm xác định thời gian tiêm vaccine tăng cường để kéo dài khả năng miễn dịch và xem xét liệu vaccine của họ có thể được điều chỉnh để chống lại các biến thể mới hay không. Theo Washington Post, Johnson & Johnson đang thử nghiệm vaccine Covid-19 hai liều.

Cho đến nay, các loại vaccine hiện tại vẫn có hiệu quả chống lại hầu hết các biến thể, nhưng điều này có thể thay đổi nếu virus tiếp tục đột biến. Ông Chunhuei Chi giải thích rằng, virus càng phổ biến và thời gian tiêm chủng của con người càng lâu thì nguy cơ phát triển các đột biến càng cao, điều này sẽ làm vaccine kém hiệu quả. "Đó là lý do tại sao cần tiêm chủng cho càng nhiều người trong thời gian sớm càng tốt", ông Chunhuei Chi nói./.