“Đại gia” FDI: Có tiếng phải có miếng!

Trên tổng kim ngạch xuất khẩu 121 tỷ USD của Việt Nam trong 11 tháng đầu năm, kim ngạch xuất khẩu nhóm ĐTDĐ và linh kiện lên tới 20,2 tỷ USD, trong đó, phần lớn được đóng góp bởi SEV và SEVT chiếm khoảng 17% kim ngạch xuất khẩu của cả nước. Hết năm 2013, SEV đạt kim ngạch xuất khẩu khoảng 23,5 tỷ USD, vượt xa kế hoạch hồi đầu năm là 16,5 tỷ USD.

Được xếp vị trí thứ 2 chỉ sau Tập đoàn Dầu khí quốc gia Việt Nam (PVN) trong 500 DN lớn nhất mà Vietnam Report vừa công bố, có đóng góp lớn cho thành tích xuất khẩu của Việt Nam. Tuy nhiên, số thuế mà SEV nộp bị khá nhiều người cho là “khá bèo”, bởi SEV được xếp vào dạng DN công nghệ cao, hưởng mức ưu đãi cao nhất. Một đánh giá của Cục Thuế tỉnh Bắc Ninh cho thấy, trong năm 2013, việc SEV chuyển sang mô hình DN công nghệ cao sẽ làm giảm toàn bộ số thuế VAT từ các DN của Samsung.

Tháng 4/2008, sau khi trở thành DN 100% vốn nước ngoài, Công ty Robert Bosch Việt Nam (thành viên của Tập đoàn Bosch, Đức) là nhà cung cấp các sản phẩm và giải pháp công nghệ gồm: Linh kiện ôtô, dụng cụ và thiết bị chẩn đoán, công nghệ truyền lực và kiểm soát, dụng cụ cầm tay, hệ thống an ninh…

Năm 2012, trong tổng số 912,6 triệu USD mà Bosch đạt được tại khu vực Đông Nam Á thì doanh số tại Việt Nam chiếm 31,3%, tăng 40% so với cùng kỳ. Theo ông Võ Quang Huệ - Tổng giám đốc Bosch Việt Nam, doanh thu chủ yếu từ việc xuất khẩu sản phẩm sang các công ty con khác của tập đoàn và do nhà máy chuyên sản xuất dây truyền lực dùng cho hộp số tự động biến đổi liên tục trong ôtô ở Đồng Nai tiếp tục nhận được các đơn hàng lớn.

Nhà máy này hiện có hơn 1.000 kỹ sư, công nhân viên lành nghề, trong đó gần 600 người là dân bản địa; xuất khẩu 100% linh kiện qua Nhật Bản, Thái Lan và các thị trường khác. Ông Huệ cũng cho biết, để tăng năng suất, Bosch đã đầu tư thêm 208 triệu USD đến năm 2016, nâng tống vốn đầu tư lên 340 triệu USD. Đồng thời chi 1 triệu USD thực hiện chương trình đào tạo kỹ thuật công nghiệp theo tiêu chuẩn Đức. Khoản đầu tư mới này cho phép Bosch nội địa hóa toàn bộ quy trình sản xuất dây truyền lực và tuyển dụng thêm khoảng 500 kỹ sư lành nghề đến năm 2015.

Thành lập năm 2001, Công ty TNHH Canon Việt Nam là DN chế xuất 100% vốn đầu tư Nhật Bản, chuyên sản xuất các loại máy in xuất khẩu, đã có 3 nhà máy ở phía Bắc. Ông Taniguchi Keisuke - Giám đốc Trung tâm Kế hoạch Canon Việt Nam- nhấn mạnh, do tình hình suy thoái kinh tế toàn cầu nên Canon Việt Nam phải đối mặt với nhiều khó khăn về chính sách và thị trường, doanh thu 2013 của hãng này tại Việt Nam không đạt kế hoạch nhưng vẫn cao hơn cùng kỳ.

Theo ông Võ Quang Huệ, vai trò các DN “đại gia” FDI trong xuất khẩu có ý nghĩa lớn trong việc sử dụng nguồn nhân lực tay nghề cao ở Việt Nam. Cùng quan điểm trên, ông Taniguchi Keisuke cũng cho rằng: Các DN FDI rất quan trọng khi đã và đang sản xuất sản phẩm “Made in Vietnam” chất lượng tốt, xuất khẩu khắp thế giới nên sản phẩm mang thương hiệu Việt Nam sẽ ngày càng được người tiêu dùng ưa chuộng và tin tưởng. Đồng thời, các DN này còn góp phần giúp Việt Nam thực hiện mục tiêu công nghiệp hóa nhanh hơn.

Tuy tình hình xuất khẩu từ các “đại gia” FDI khá lớn nhưng một chuyên gia trong lĩnh vực công nghệ cho rằng, cần quan tâm đến phần giá trị gia tăng mà Việt Nam nhận lại được. Bởi trên thực tế, ngành công nghiệp hỗ trợ của Việt Nam chưa đủ sức cung cấp linh kiện và nguyên vật liệu cho các nhà sản xuất lớn này.