Hoa mắt với số liệu xuất nhập khẩu

Bà Phan Thị Diệu Hà, Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu - Bộ Công Thương, cho biết thực tế vào ngày 20 hằng tháng, tổ liên bộ bao gồm Bộ Kế hoạch - Đầu tư (KH-ĐT), Tổng cục Hải quan và Bộ Công Thương đều có số liệu ước tính về con số xuất nhập khẩu cho cả tháng.

Tuy nhiên, khoảng ngày 12 - 14 tháng sau, Tổng cục Hải quan sẽ công bố số liệu thống kê cuối cùng dựa trên đơn hàng xuất nhập khẩu thực tế. Do vậy, con số công bố của Bộ Công Thương chỉ là số liệu ước tính còn con số của Tổng cục Hải quan là số liệu thực tế đã được điều chỉnh.

Nên dựa vào số liệu của hải quan

Giải thích thêm về điều này, Vụ trưởng Vụ Thống kê Thương mại - Tổng cục Thống kê (Bộ KH-ĐT) Lê Thị Minh Thủy cho biết số liệu ước tính là số liệu dựa trên tổng hợp tình hình xuất nhập khẩu có tham khảo từ Tổng cục Hải quan, các hiệp hội của 15 ngày đầu tháng và dùng để ước tính cho xu hướng nửa tháng sau.

“Tuy nhiên, điểm đặc biệt của tháng 1 là nửa cuối tháng rơi vào thời gian nghỉ Tết, do đó các doanh nghiệp (DN) xuất khẩu tập trung xuất để giải phóng đơn hàng trước Tết, trong khi gần như ngừng nhập khẩu nên xu thế xuất nhập khẩu ngược lại so với nửa đầu tháng. Do vậy, cán cân sau khi thống kê số liệu thực tế lại nghiêng về xuất siêu” - bà Thủy nói.

Dưới góc nhìn của chuyên gia, TS Nguyễn Quang A cho rằng con số xuất siêu 1,44 tỉ USD trong tháng 1-2014 là tin tưởng được mặc dù vẫn có thể có những sai sót nhất định, khó tránh khỏi. “Thực tế, tình hình xuất nhập khẩu thời gian gần đây, nhất là trong 2 năm trở lại đây, đã có dấu hiệu cải thiện, cân bằng cán cân thương mại và tiến tới xuất siêu.

Do đó, xuất siêu trong thời điểm này cũng là điều dễ hiểu. Tuy nhiên, cần có sự thống nhất trong công bố số liệu thống kê bởi đây là chỉ số quan trọng phản ánh bức tranh kinh tế vĩ mô nói chung” - ông Nguyễn Quang A lưu ý.

Chuyên gia kinh tế - TS Lê Đăng Doanh cũng khuyến cáo các DN, chuyên gia nên lấy số liệu thống kê từ phía cơ quan “gác cửa” là Tổng cục Hải quan bởi đây là những con số được tổng hợp dựa trên đơn hàng thực tế, có sổ sách ghi chép. “Số liệu của Bộ Công Thương đưa ra chỉ là ước tính, trong khi nhiều trường hợp diễn biến bất ngờ lại rơi vào những ngày cuối tháng.

Qua đó, cũng nên lưu tâm đến việc công bố số liệu của các cơ quan liên quan đến công tác tổng hợp, thống kê sao cho xác thực hoặc chủ động cập nhật thông tin mới nhất chứ không nên công bố con số ước tính quá sớm” - TS Doanh nói.

Chưa phải điểm sáng

Nhìn vào số liệu xuất siêu 1,44 tỉ USD chỉ trong vòng một tháng có thể nhận thấy đây là dấu hiệu đáng lưu tâm trong cán cân xuất nhập khẩu của Việt Nam. Đây cũng được đánh giá là mức tăng trưởng rất đột biến vì cả năm 2013, thặng dư thương mại của Việt Nam chỉ đạt khoảng 863 triệu USD. Còn nếu so sánh với cùng kỳ năm trước thì mức xuất siêu tháng đầu năm nay cũng tăng khá so với mức xuất siêu 950 triệu USD vào tháng đầu năm 2013.

Tuy nhiên, theo Phó Vụ trưởng Vụ Thống kê Thương mại và dịch vụ - Tổng cục Thống kê, bà Phạm Quỳnh Lợi, việc đạt thặng dư thương mại 1,44 tỉ USD trong tháng 1-2014 không phải là điểm sáng bởi qua theo dõi dãy số liệu thì hầu như tháng đầu năm nào cũng xuất siêu. “Nguyên nhân đều do tăng tốc xuất khẩu và ngừng nhập khẩu để nghỉ Tết. Thông thường, đến tháng sau Tết, xu hướng nhập hàng sẽ quay trở lại để phục vụ sản xuất khởi động vì Việt Nam vẫn chủ yếu nhập nguyên liệu để sản xuất” - bà Lợi lý giải.