Q: Việt Nam đưa ra định hướng phát triển ngành công nghiệp ôtô từ năm nào?

A: Theo ông Đào Phan Long - Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội cơ khí Việt Nam (VAMI), chiến lược phát triển ngành công nghiệp ô tô Việt Nam được phê duyệt lần đầu tiên vào năm 2004.

Đến nay, sau 20 năm đổi mới, Chính phủ tiếp tục đề ra định hướng phát triển ngành công nghiệp ô tô đến năm 2025, tầm nhìn 2035 với quan điểm coi công nghiệp ô tô là ngành tạo động lực quan trọng, thúc đẩy sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa và cần được khuyến khích phát triển bằng những chính sách ổn định, nhất quán và dài hạn.

Q: Định hướng chiến lược phát triển ngành công nghiệp ôtô Việt Nam bao gồm những nội dung gì?

A: Theo chiến lược phát triển ngành công nghiệp ô tô Việt Nam đến năm 2025 tầm nhìn đến năm 2035, định hướng phát triển ngành được xác định như sau:

Thứ nhất, ưu tiên phát triển xe tải và xe khách để phục vụ cho nông nghiệp nông thôn, xe khách tầm trung và tầm ngắn chạy liên tỉnh, huyện, nội đô… phù hợp với điều kiện địa hình, hạ tầng giao thông trong nước với giá thành hợp lý, an toàn và tiện dụng.

Thứ hai, ưu tiên phát triển xe 9 chỗ, tập trung vào các dòng xe cá nhân, kích thước nhỏ, tiêu thụ ít năng lượng, phù hợp với hạ tầng giao thông và thu nhập của người dân.

Thứ ba, ưu tiên phát triển xe chuyên dụng như xe chở bê ram, xi téc và đặc chủng an ninh-quốc phòng, khuyến khích sản xuất xe nông dụng nhỏ đa chức năng (kết hợp vận tải hàng hóa với một hay nhiều tính năng như làm đất, bơm nước, phát điện, phun thuốc sâu…) nhằm đáp ứng yêu cầu của người dân

Thứ tư, ưu tiên phát triển ngành công nghiệp hỗ trợ. Trong đó tập trung tiếp cận và ứng dụng công nghệ để chế tạo được các chi tiết, linh kiện quan trọng như bộ truyền động, hộp số, động cơ, thân vỏ xe… cho một vài chủng loại xe; tăng cường hợp tác với các hãng ôtô lớn để lựa chọn chủng loại phụ tùng, linh kiện mà Việt Nam có thể sản xuất để đảm bảo vai trò mắt xích trong chuỗi sản xuất-cung ứng toàn cầu, trên cơ sở đó đầu tư công nghệ tiên tiến, sản xuất phục vụ xuất khẩu.

Q: Năng lực sản xuất ô tô của Việt Nam hiện nay ra sao?

A: Về hiện trạng, tổng năng lực sản xuất, lắp ráp ô tô Việt Nam hiện nay đạt khoảng 460 nghìn xe/năm, trong đó xe con là 200 nghìn xe/năm; xe tải và xe khách đạt 215 nghìn xe/năm.

Q: Tỷ lệ nội địa hóa của ô tô Việt Nam là bao nhiêu phần trăm?

A: Ngành công nghiệp ôtô Việt Nam hiện nay phần lớn mới dừng lại ở lắp ráp giản đơn.

Về tỷ lệ nội địa hóa đối với xe con: THACO đạt 15-18%; Toyota Việt Nam đạt trên 37% (riêng cho dòng xe Innova).

Về tỷ lệ nội địa hóa đối với xe tải nhẹ: THACO đạt trên 33%; Vinaxuki đạt trên 50%.

Q: Ngành công nghiệp ô tô Việt Nam đang được hưởng những ưu đãi gì?

A: Về chính sách hỗ trợ và ưu đãi: Đối với doanh nghiệp sản xuất 3 dòng xe ưu tiên được hỗ trợ chi phí quảng cáo, xúc tiến thương mại. Được xem xét hỗ trợ nguồn vốn với chi phí chuyển giao công nghệ, mua bán bản quyền thiết kế, mua phần mềm, thuê chuyên gia nước ngoài, đào tạo nguồn nhân lực.

Về thuế nhập khẩu: Lộ trình nhập khẩu xe xe nguyên chiếc từ 2015-2018 sẽ giảm từ 50%-0%. Phụ tùng, linh kiện ô tô được áp dụng mức thuế MFN từ 20,5%.

Về thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế thu nhập doanh nghiệp: Nhà nước tạo điều kiện mở rộng dung lượng thị trường ô tô trong nước nên đối với các dòng xe ưu tiên sản xuất sẽ được hưởng ưu đãi mức thuế thấp hơn so với các dòng xe khác. Hơn nữa, với từng dự án cụ thể sẽ được các ưu đãi khác nhau do Thủ tướng Chính Phủ quyết định.

Q: Nguyên nhân của những tồn tại trong ngành công nghiệp ôtô Việt Nam là gì?

A: Ngành công nghiệp ô tô VN ra đời muộn so với các nước trong khu vực, công nghiệp hỗ trợ và hạ tầng giao thông chưa phát triển đồng bộ. Bên cạnh đó, mức sống của người dân chưa cao nên dung lượng thị trường còn nhỏ.

Q: Ngành công nghiệp ô tô Việt Nam đang ở đâu so với các nước trong khu vực?

A: So với các nước trong khu vực Đông Nam Á, sản xuất ô tô VN đang đứng sau Thái Lan và Indonesia lần lượt là 881 nghìn xe và 1,2 triệu xe.

Năm 2014, trong khi ngành công nghiệp ô tô Thái Lan giảm 34%; Indonesia giảm 2% thì thị trường ô tô Việt Nam tiếp tục đạt mức tăng trưởng ấn tượng trên 35%.

Tình hình sản xuất và tiêu thụ ô tô tại Việt Nam và một số nước trong khu vực (Nguồn: Vụ Công nghiệp nặng, Bộ Công thương)

Q: Những giải pháp nhằm phát triển ngành công nghiệp ôtô Việt Nam trong thời gian tới là gì?

A: Để ngành công nghiệp ô tô phát triển theo chiến lược và quy hoạch Chính phủ đã đề ra, Bộ Công Thương đề xuất các giải pháp như các chính sách hỗ trợ và ưu đãi như chính sách thuế; chính sách khuyến khích các dự án đầu tư sản xuất 3 dòng xe ưu tiên phát triển có công suất tối thiểu 100.000 xe/năm; chính sách phát triển công nghiệp hỗ trợ.

Đồng thời, một số giải pháp khác như tăng cường kiểm soát kê khai giá tính thuế đối với xe nhập khẩu nguyên chiếc và linh kiện nhập khẩu; tăng cường công tác quản lý thị trường, quản lý hoạt động xuất nhập khẩu động cơ, xe ôtô, chống buôn lậu, gian lận thương mại, …

>>>Bất ngờ ô tô nhập khẩu tháng 3!

Thảo Anh