Năm 2023 là một "mốc son" quan trọng đối với nhiều ngân hàng và Ngân hàng TMCP An Bình (ABBank) là 1 trong 10 nhà băng kỷ niệm sinh nhật lần thứ 30. Trong suốt chặng đường qua, ABBank, dù không phải là một ngân hàng quy mô lớn, nhưng luôn phát triển bền vững, an toàn, hiệu quả và ghi đậm nhiều dấu ấn.

Nhân dịp kỷ niệm 30 năm ngày thành lập (13/5/1993-13/5/2023), chúng tôi đã có cuộc trò chuyện với Doanh nhân Vũ Văn Tiền – "Người truyền lửa" trong ABBank, , để hiểu rõ hơn câu chuyện 30 năm phát triển của một ngân hàng và quá trình tâm huyết của một đội ngũ gần 4.000 người.

ABBank có tầm nhìn là một trong những ngân hàng cổ phần hàng đầu, tập trung vào lĩnh vực bán lẻ. Vậy chiến lược để hiện thực hoá điều này như thế nào thưa ông?

Phân khúc bán lẻ, bao gồm khách hàng cá nhân, hộ kinh doanh gia đình và các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME) luôn có sức hấp dẫn với tất cả các ngân hàng, không chỉ bởi dư địa lớn mà còn giúp đảm bảo an toàn về danh mục tài sản cũng như trong cơ cấu doanh thu của tổ chức.

Định hướng phát triển Ngân hàng bán lẻ thân thiện của ABBank được hình thành từ giai đoạn năm 2005 trở đi, và ngày càng rõ nét khi cổ đông của Ngân hàng có các tên tuổi lớn, đặc biệt là các tổ chức tài chính nước ngoài như Maybank, IFC. Kể từ đó, ABBank không ngừng cải thiện sản phẩm dịch vụ, phát triển hệ thống mạng lưới, đầu tư công nghệ, tăng cường chất lượng phục vụ cũng như phát triển văn hóa tổ chức và con người để phù hợp với mục tiêu đã đề ra.

ABBank đã liên tục mở rộng mạng lưới chi nhánh tại khắp các tỉnh, thành nhằm tăng khả năng tiếp cận khách hàng, đạt 165 đơn vị kinh doanh tại 34 tỉnh, thành từ năm 2017.

Bên cạnh đó, theo xu hướng của công nghệ, ABBank đã có sự thay đổi mạnh mẽ, tích cực theo hướng số hoá. Áp dụng các công nghệ tiên tiến như AI, dữ liệu lớn để tạo ra nền tảng dịch vụ cũng như sản phẩm tài chính tiện ích nhằm thu hút khách hàng trên không gian mạng, phát triển kênh số.

Mảng dịch vụ của ABBank cũng có sự mở rộng qua từng năm, nhằm đa dạng hóa các nguồn thu nhập ngoài lãi như dịch vụ thẻ, thanh toán – chuyển tiền quốc tế, các gói bảo lãnh, nộp thuế hải quan điện tử…

Phát triển bán lẻ trên quy mô lớn về khách hàng cũng phải gắn liền với năng lực quản trị rủi ro tốt. Theo đó, ngân hàng đã và đang tiếp tục đầu tư các dự án giúp quản trị rủi ro chủ động trên cơ sở lượng hóa các loại rủi ro, cảnh báo sớm, hướng tới giảm thiểu chi phí rủi ro.

Song song với đó, chúng tôi cũng tiến hành cải tổ lại cơ cấu tổ chức, loại bỏ những yếu tố kém hiệu quả và xây dựng lại giá trị cốt lõi cũng như văn hóa doanh nghiệp, hướng đến phục vụ khách hàng và cổ đông theo mô hình ngân hàng hiện đại.

Trong kế hoạch chiến lược trung hạn 2021 – 2025, ABBank đã đặt ra mục tiêu 70% tổng thu nhập thuần của ngân hàng đến từ mảng bán lẻ. Thị trường và nhu cầu của khách hàng luôn thay đổi, các yếu tố cần thiết để phát triển một ngân hàng bán lẻ cũng phải thay đổi kịp thời, thế nên chúng tôi sẽ không nói đến điểm dừng trong quá trình cải thiện mình.

Phương châm "khách hàng là trọng tâm" đang được ABBank nhấn mạnh hơn trong những năm gần đây. Vậy sự thay đổi này đang diễn ra như thế nào?

"Khách hàng là trọng tâm" không phải là ý tưởng mới mẻ của riêng tổ chức nào, mà nó đã được các doanh nghiệp áp dụng từ rất lâu rồi và tiếp tục là xu hướng tất yếu của xã hội ngày nay. Tuy nhiên để thu hút được Khách hàng lựa chọn, trải nghiệm và gắn bó với sản phẩm, dịch vụ của doanh nghiệp thì phải cần hướng đi đúng đắn và tâm huyết cống hiến – Đây cũng là yếu tố thể hiện sức cạnh tranh của mỗi doanh nghiệp ngày nay, bởi việc duy trì sự khác biệt về sản phẩm, về kênh phân phối… là điều vô cùng khó khăn.

Với nhận thức đó ABBank đã nỗ lực thay đổi toàn diện từ kinh doanh đến vận hành, quản trị rủi ro nhằm hướng tới việc am hiểu khách hàng và cung cấp cho khách hàng những sản phẩm dịch vụ phù hợp với nhu cầu và với những trải nghiệm tốt nhất.

Nhiều dự án trọng điểm đã được thực hiện trong những năm qua như cải tiến cơ cấu tổ chức, chuyển đổi mô hình kinh doanh, đầu tư công nghệ để tăng cường trải nghiệm của khách hàng trên các kênh bán hàng với nền tảng kinh doanh số, các dự án nâng cao năng lực quản trị rủi ro, tin học hóa các quy trình nội bộ, tập trung hóa hoạt động vận hành, và đặc biệt là việc xây dựng văn hóa và tư duy phục vụ khách hàng trên toàn hệ thống.  

Với mỗi một doanh nghiệp hay ngân hàng, yếu tố con người luôn nằm trong ưu tiên hàng đầu để vượt qua các giai đoạn khó khăn, thử thách cũng như tận dụng các cơ hội để phát triển. Ông cảm thấy tự hào điều gì nhất về người An Bình, về văn hoá doanh nghiệp mà ngân hàng xây dựng được?

Mọi người hay đùa ABBank nổi tiếng là một ngân hàng "An Bình" như đúng cái tên của nó, và "Người An Bình" cảm nhận rõ nét nhất tinh thần này. Trên thực tế, trong gần 4.000 nhân sự làm việc tại đây, có rất nhiều người gắn bó trong nhiều năm và cũng có nhiều người khác chọn quay lại làm việc sau khi đã xin nghỉ một thời gian. Điều này cho thấy môi trường làm việc của ABBank luôn tạo điều kiện cho cán bộ nhân viên (CBNV) được phát triển và cống hiến.

Năm vừa rồi, ABBank cũng được vinh danh lần thứ 3 liên tiếp cho danh hiệu "Nơi làm việc tốt nhất Châu Á" từ tạp chí HR Asia; Lọt Top 10 Ngân hàng tư doanh có sức khỏe thương hiệu mạnh nhất theo nghiên cứu của Mibrand và Top 10 về tăng trưởng thương hiệu trong ngành Tài chính – Ngân hàng, công bố bởi YOUgov. Chính những Người An Bình đã chung tay làm nên những thành quả này. Và đó cũng là yếu tố khiến tôi tự hào về tổ chức mà mình đã tâm huyết gây dựng trong nhiều năm.

Năm 2023 là năm thứ 3 trong lộ trình chuyển đổi ngân hàng giai đoạn 2021-2025. Ông đánh giá thế nào về những gì ngân hàng đã đạt được, và chưa đạt được trong chuyển đổi số nói riêng và hoạt động ngân hàng nói chung?

Năm 2021, bối cảnh thị trường tài chính thế giới và Việt Nam chịu ảnh hưởng nặng nề của dịch Covid. Tuy nhiên, tình hình kinh doanh của ABBank trong năm này khá tốt, lợi nhuận trước thuế tăng trưởng 45% so với năm 2020, đạt 100% kế hoạch đề ra, các chỉ số chính tăng trưởng dương.

Sang đến năm 2022, ABBank đặt ra mục tiêu lợi nhuận rất thách thức, cộng thêm các yếu tố khách quan như: Tín dụng thắt chặt, lãi suất huy động tăng cao, hàng loạt các sự kiện liên quan đến thị trường trái phiếu hay những diễn biến khó lường của thị trường chứng khoán… những yếu tố này là nguyên nhân chủ yếu khiến lợi nhuận trước thuế 2022 của ABBank không đạt kế hoạch đề ra. 

Điểm sáng là tỷ trọng thu nhập ngoài lãi của ABBank tăng đều qua các năm trong giai đoạn 2021-2022, cụ thể, là từ 8,3% năm 2020, lên 10,1% năm 2021 và đạt 13% năm 2022. Đây là kết quả của việc liên tục đầu tư phát triển các sản phẩm, giải pháp nhằm giữ chân, thu hút và nâng cao trải nghiệm khách hàng của ABBank trong những năm vừa qua (sản phẩm thẻ, đa dạng hóa các sản phẩm dịch vụ trên app ABB Ditizen, thu/nộp thuế điện tử, kết nối hệ thống ERP của các tập đoàn nhằm giúp họ quản lý hiệu quả dòng tiền…) 

Lợi nhuận trước thuế năm 2023 được kỳ vọng tăng trưởng 68% so với năm 2022 nhằm bù vào "gap" chỉ tiêu tăng trưởng của kế hoạch 5 năm 2021-2025. ABBank sẽ chú trọng gia tăng doanh thu từ các hoạt động lõi, song song với việc quản lý tối ưu chi phí và quản lý tốt chất lượng các khoản nợ nhằm giảm tối đa chi phí dự phòng. Các chỉ số sinh lợi ROE, ROA theo đó mà sẽ được cải thiện dần qua các năm, và sẽ đạt mức 25,1% đối với ROE và 2,9% đối với ROA vào năm 2025.

Về công tác chuyển đổi số, nhờ sự cải thiện không ngừng các tiện ích, mở rộng sản phẩm dịch vụ trên kênh số, mảng bán lẻ cũng ghi nhận sự tăng trưởng đáng kể. Số lượng KHCN sử dụng dịch vụ Ngân hàng số của ABBank tăng gấp 3 lần và số lượng hoạt động giao dịch trên các kênh số tăng gấp 2,5 lần so với năm 2021. Với khách hàng SMEs, hoạt động giao dịch sử dụng kênh số cũng tăng gấp 1,5 lần. Cũng trong năm 2022, kênh AB Ditizen đóng góp 230 tỷ đồng cho doanh số của ABBank.

Trong năm 2023, ABBank sẽ tiếp tục tập trung phát triển ngân hàng số thông qua việc mở rộng và cá nhân hóa các tính năng trực tuyến, nâng cao tính tiện dụng để đáp ứng nhu cầu tài chính hàng ngày của người dùng; Tích cực triển khai các dự án công nghệ trọng tâm để phát triển ngân hàng số toàn diện trên nền tảng hợp kênh (Omni channels), phát triển kiến trúc micro service... 

Chúng tôi cũng đặt mục tiêu tiếp tục tăng trưởng về tỷ trọng giao dịch thực hiện qua các kênh số nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động cho hệ thống, hoàn thiện chính sách giá và mang lại lợi ích khi sử dụng các sản phẩm, dịch vụ số cho khách hàng. 

Mục tiêu dài hạn của ABBank trong 5-10 năm tới là gì? ABBank có những chiến lược gì để thực hiện các mục tiêu đề ra? 

Trước mắt, ABBank vẫn sẽ tiếp tục thực hiện các mục tiêu chiến lược 5 năm giai đoạn 2021 – 2025 mà ngân hàng và các cổ đông đã thống nhất như: (1) Nằm trong top 8 các ngân hàng tư nhân có tỷ suất sinh lời trên vốn (ROE) tốt nhất; (2) Thu nhập từ bán lẻ là trọng tâm với phân khúc khách hàng cá nhân và doanh nghiệp vừa và nhỏ; (3) Thu hút 3 triệu khách hàng bán lẻ và (4) mỗi khách hàng sử dụng tối thiểu 3 sản phẩm, dịch vụ. (5) Xây dựng Bộ máy quản trị ngân hàng hiện đại, năng lực điều hành được nâng cao, đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế. 

Cục diện thị trường đã thay đổi rất nhiều dưới tác động của sự phát triển công nghệ 4.0, chuyển đổi số là thách thức tất yếu mà ngân hàng nào cũng phải đối mặt để giữ chân khách hàng cũ và thu hút khách hàng mới. Trong công tác chuyển đổi số, với sự tư vấn của McKinsey và hỗ trợ kinh nghiệm của Maybank, ABBANK đang triển khai các sáng kiến, cải tiến hệ thống công nghệ nhằm phục vụ hiệu quả, nhanh chóng cho vận hành nội bộ. 

Song song đó, để hiện thực hoá tầm nhìn trở thành một Ngân hàng bán lẻ hiệu quả với giá trị vốn hóa tăng nhiều lần so với hiện tại, ABBANK cần có sự chuẩn bị sẵn sàng về các nền tảng cốt lõi như tài chính; quản trị rủi ro tích cực, chủ động, đặc biệt là bảo đảm an toàn thanh khoản và kiểm soát, nâng cao chất lượng tín dụng; thực hiện tốt công tác thu hồi và xử lý nợ xấu…

Chúng tôi cũng cần sự cam kết, đồng hành từ HĐQT và từ các Cổ đông, đồng thời cần có sự tích lũy từ lợi nhuận hàng năm trong vòng 3 - 5 năm tới để tăng vốn chủ sở hữu, cũng như phát hành cổ phiếu tăng vốn mới khi cần thiết để đạt qui mô mong muốn. Đích đến chính là việc đưa ABBANK trở thành một tổ chức thực sự tạo giá trị cho xã hội, mang lại sự Tiện lợi và An toàn cho Khách hàng, lợi ích cho cổ đông.

Là người dẫn dắt An Bình trong chặng đường vừa qua, điều ông thấy tự hào nhất về ABBank sau 30 năm hình thành và phát triển là gì?

Tôi muốn mọi người nhớ đến ABBank là một định chế tài chính phát triển an toàn, bền vững. Sau 30 năm phát triển, ABBank đã nâng vốn điều lệ đạt gần 10.000 tỷ đồng từ con số 1 tỷ đồng khi mới thành lập và tiếp tục tăng lên trên 10.000 tỷ đồng vào cuối tháng 5 này. Một điều cũng khiến tôi rất tự hào đó là sự ủng hộ, tin tưởng của các cổ đông trong suốt những năm qua, vừa tạo động lực nhưng cũng thôi thúc HĐQT và đội ngũ CBNV Ngân hàng nỗ lực cống hiến để đóng góp hiệu quả hơn cho sự phát triển của Ngân hàng.

Ông có thể chia sẻ với độc giả về những cột mốc đáng chú ý trong chặng đường 30 năm qua của An Bình?

Cách đây 30 năm, ABBank khởi đầu với 01 tỷ đồng Vốn điều lệ. Cho đến nay, con số Vốn điều lệ gần 10.000 tỷ đồng, Tổng tài sản đạt hơn 130.000 tỷ đồng (tính đến hết ngày 31/12/2022), cùng mạng lưới 165 điểm giao dịch rộng khắp và đội ngũ gần 4.000 cán bộ nhân viên. 

Trong suốt hành trình trưởng thành ấy, chúng tôi đã trải qua rất nhiều cột mốc tăng trưởng quan trọng:

Năm 2004, Tập đoàn Geleximco đầu tư vào ABBank cùng với tập đoàn Vinamilk. Năm 2005, chúng tôi kêu gọi tập đoàn EVN, đây là những doanh nghiệp hàng đầu của Việt Nam, là doanh nghiệp nhà nước với quy mô lớn và mạng lưới rộng. Vào năm 2004, chúng tôi xin chuyển từ ngân hàng cổ phần nông thôn lên ngân hàng cổ phần đô thị, và đã được NHNN chấp thuận. Với vốn điều lệ tại thời điểm này tăng từ 15 tỷ đồng lên 70 tỷ đồng. Lúc bấy giờ, vốn điều lệ như vậy là lớn, sau đó thống đốc ngân hàng có yêu cầu là không những tăng 70 tỷ đồng mà phải tăng lên 150 tỷ đồng, tương đương với các ngân hàng như Techcombank, Sacombank, Eximbank lúc đó.

Năm 2007, chúng tôi thay đổi về công nghệ, cụ thể là triển khai hệ thống ngân hàng lõi (Core Banking – T24), tạo chuyển biến rất lớn. Các bạn có thể hình dung, trước đó nhân viên làm việc 1 ngày chỉ giải quyết được vài nghìn bút toán, nhưng hệ thống T24 đã giải quyết được mấy trăm nghìn bút toán. Công nghệ liên tục thay đổi, đến giờ, thậm chí giải quyết được cả triệu thông tin và dịch vụ trong hệ thống Ngân hàng. 

Năm 2008, bước vào chu kì khủng hoảng kinh tế, ABBank vẫn giữ được nhịp phát triển ổn định, uy tín và hiệu quả nên có nhiều tổ chức tín dụng quốc tế đàm phán để tham gia cổ phần. Đặc biệt, tháng 8/2008, Maybank chính thức tham gia góp vốn 20%. Từ đó, ABBank nguồn lực tốt, vốn điều lệ tăng lên. Cùng với sự hỗ trợ của Maybank, chúng tôi phát triển mạnh mạng lưới trong chu kì 2008 – 2010. Chúng tôi vừa giữ vững sự phát triển của ABBank và vừa đào tạo đội ngũ cán bộ phát triển, có kỹ năng tốt lên đến hàng nghìn CBNV.

Đến 2010, Tổ chức Tài chính Quốc tế (IFC) thuộc Worldbank đã đề xuất mua 10% cổ phần của ABBank, lấp đầy tỷ lệ cổ phần 30% mà nhà đầu tư nước ngoài được phép nắm giữ tại các tổ chức tín dụng trong nước. Bằng giao dịch thành công, IFC chính thức trở thành cổ đông lớn của ABBank. 

Đến nay, ABBank đã phát triển bền vững cả về quy mô và hiệu quả, vốn chủ sở hữu gần 13.000 tỷ đồng, vốn điều lệ gần 10.000 tỷ đồng. Đây là kết quả từ sự cố gắng của hệ thống và các cổ đông.

Tham gia đa lĩnh vực và ở lĩnh vực nào cũng thành công, ông thấy quản trị ngân hàng khác gì với các lĩnh vực khác? 

Quan điểm kinh doanh bền vững, mang lại những giá trị thiết thực cho khách hàng và đối tác được tôi chủ trương thực hiện trong tất cả các lĩnh vực. So với các lĩnh vực sản xuất, kinh doanh thương mại, bất động sản hay giáo dục mà tôi đã đầu tư, lĩnh vực tài chính, ngân hàng có nhiều điểm khác biệt: 

Thứ nhất, đối tượng kinh doanh ngân hàng là một loại hàng hóa đặc biệt – tiền tệ. Ngân hàng huy động tiền nhàn rỗi từ khách hàng để cho vay khách hàng có nhu cầu (đưa tiền tệ từ nơi thừa đến nơi thiếu). Bởi vậy kinh doanh ngân hàng phụ thuộc rất lớn vào niềm tin, tín nhiệm của khách hàng. Ngành ngân hàng lại rất nhạy cảm với các quy luật phản ứng đám đông. Vì vậy, khi đánh mất niềm tin từ khách hàng, ngân hàng có thể rơi vào rủi ro bất cứ lúc nào. Lịch sử ngân hàng thế giới cũng đã cho thấy điều này, một ngân hàng cỡ lớn, có lịch sử phát triển hàng trăm năm vẫn có thể sụp đổ trong vài ngày khi bị khách hàng rút tiền ồ ạt, mất thanh khoản. Vì vậy trong quản trị, điều hành ngân hàng, giữ chữ tín của khách hàng phải luôn đặt lên hàng đầu. 

Thứ hai, Ngân hàng được ví là mạch máu của nền kinh tế, bất cứ điều gì diễn ra trong nền kinh tế đều tác động trực tiếp, nhanh và mạnh đến hoạt động ngân hàng. Nếu như các lĩnh vực khác chịu tác động chi phối bởi các yếu tố vi mô thì ngân hàng vừa chịu tác động bởi kinh tế vi mô và kinh tế vĩ mô. Do đó, điều hành ngân hàng đòi hỏi khả năng phân tích, dự báo cao cũng như sự nhanh nhạy, kịp thời và phải hết sức linh hoạt. 

Thứ ba, hoạt động ngân hàng là hoạt động kinh doanh có điều kiện, trong đó phải kể đến điều kiện về vốn lớn hơn rất nhiều so với các ngành, lĩnh vực khác. Bên cạnh đó, do phải tuân thủ rất nhiều các tiêu chuẩn, quy định, dữ liệu hoat động ngân hàng có tính phức tạp, yêu cầu bảo mật cao, nên việc tổ chức bộ máy cũng như trang bị các hệ thống, công cụ phục vụ cho công tác quản lý, điều hành đòi hỏi rất chặt chẽ, khắt khe.

Thứ tư, hoạt động kinh doanh ngân hàng mang tính hệ thống, chịu ảnh hưởng lẫn nhau, rủi ro cao. Do đó kinh doanh ngân hàng còn được xem là "kinh doanh rủi ro". Vì vậy dể phát triển bền vững, ngân hàng cũng phải xây dựng và thực thi chiến lược quản trị rủi ro chủ động.

Xin cảm ơn những chia sẻ của ông!

Bài: An An

Thiết kế: Hương Xuân