10h30 sáng ngày 27/3, trong phòng họp tầng 9 Tòa nhà VPBank, nơi diễn ra lễ ký kết thỏa thuận chiến lược giữa VPBank và Tập đoàn SMBC (Nhật Bản), ông Ngô Chí Dũng, Chủ tịch HĐQT Ngân hàng Việt Nam Thịnh Vượng (VPBank) đã nhắc lại một kỷ niệm đáng nhớ. 

"Hai năm trước, cũng ngay tại nơi đây đã diễn ra lễ ký kết thỏa thuận chuyển nhượng 49% vốn điều lệ tại Công ty Tài chính Ngân hàng Việt Nam Thịnh Vượng FE CREDIT. Sự kiện đó đã đánh dấu bước đi đầu tiên trong mối quan hệ chiến lược giữa VPBank và Tập đoàn SMBC", ông Dũng mở đầu bài phát biểu.

"Và ngày hôm nay, chúng ta lại tiếp tục thắt chặt mối quan hệ chiến lược đó bằng việc ký kết thỏa thuận bán 15% vốn điều lệ của ngân hàng mẹ VPBank cho SMBC [Sumitomo Mitsui Banking Corporation] – một thành viên của Tập đoàn SMBC và là một trong ba ngân hàng thương mại lớn nhất tại Nhật Bản". 

Phần chia sẻ ngắn gọn, xúc tích của Chủ tịch HĐQT VPBank đã nhắc đến cùng lúc hai kỷ lục lớn nhất của ngành ngân hàng Việt Nam trong hai năm qua.

Tháng 4/2021, Tập đoàn Tài chính Sumitomo Mitsui (SMFG) đã chi 1,37 tỷ USD mua 49% vốn của FE CREDIT qua Công ty Tài chính Tiêu dùng SMBC – công ty thành viên của SMFG. Đây là thương vụ đầu tư có quy mô lớn nhất của ngành ngân hàng tính tới thời điểm ký kết. FE CREDIT – công ty thành viên của VPBank – là công ty tài chính tiêu dùng đứng đầu tại thị trường Việt Nam khi đó với thị phần khoảng 50%. 

Chưa tới hai năm sau, kỷ lục này bị xô đổ, nhưng không ai khác vẫn chính VPBank làm điều đó. SMBC trong tuần cuối tháng 3 đã ký thỏa thuận hợp tác chiến lược mua 15% cổ phần VPBank với giá trị thương vụ lên tới 1,5 tỷ USD – đánh dấu thương vụ M&A lớn nhất ngành ngân hàng Việt từ trước tới nay.

Không phải ngẫu nhiên mà VPBank trở thành đích đến của tập đoàn tài chính đứng thứ hai tại xứ sở hoa anh đào với tổng tài sản hơn 2.100 tỷ USD. 

Đối mặt với triển vọng tăng trưởng yếu trong nước, các ngân hàng hàng đầu của Nhật Bản đã liên tục tìm kiếm các thị trường mới trong vài năm gần đây. SMFG đã tìm cách mở rộng sự hiện diện khắp châu Á, mua lại các ngân hàng thương mại và công ty tài chính tiêu dùng, tập trung vào bốn quốc gia: Indonesia, Ấn Độ, Việt Nam và Philippines. Trong đó, tại Việt Nam, VPBank là cái tên được SMFG "chọn mặt gửi vàng". 

Chủ tịch kiêm CEO của SMFG, ông Jun Ohta cho biết ông cùng đoàn công tác trong chuyến viếng thăm trụ sở của VPBank hồi tháng 9 năm ngoái đã tận mắt chứng kiến các hoạt động thường nhật tại VPBank, chứng kiến sự phát triển vững chắc của VPBank trong mảng bán lẻ và SME tại thị trường nội địa. Đầu tư vào VPBank, theo đó, là lựa chọn lý tưởng cho Tập đoàn SMBC trong chiến lược phát triển tại thị trường Việt Nam nói riêng và châu Á nói chung.

"Mặc dù thế giới hiện nay đang có nhiều bất ổn, song chúng tôi tin tưởng vào sự phát triển của Việt Nam cũng như tin rằng VPBank sẽ trở thành ngân hàng hàng đầu tại Việt Nam trong tương lai, SMBC cam kết sẽ hỗ trợ toàn diện để VPBank hoàn thành mục tiêu này", vị chủ tịch của SMFG nhấn mạnh.

Theo ông Jun Ohta, kế hoạch của tập đoàn tài chính này là nắm bắt nhu cầu về các dịch vụ tài chính cụ thể ở từng giai đoạn phát triển kinh tế, bắt đầu từ các khoản tài chính tiêu dùng như cho vay mua xe máy. 

Trong năm 2021, ngoài thương vụ mua 49% cổ phần của FE CREDIT, SMFG đã chi gần 2 tỷ USD mua lại Công ty Tài chính Fullerton India Credit của Ấn Độ và gần 5% cổ phần của Ngân hàng thương mại Rizal của Philippines. 

Sau khi đi từ những phân khúc nhỏ, mục tiêu tiếp theo của SMFG là những ngân hàng top đầu thị trường. "Chúng tôi hy vọng sẽ mở rộng hoạt động tại những doanh nghiệp đứng đầu ở các nền kinh tế, chẳng hạn như ngân hàng đầu tư", ông Ohta nói trong một bài phỏng vấn với báo giới hồi cuối năm 2021.

Theo Nikkei, mặc dù các ngân hàng quốc doanh có quy mô lớn hơn, nhưng Sumitomo Mitsui quyết định chọn VPBank bởi ngân hàng này là một đối tác kinh doanh hấp dẫn. Công nghệ, chuyển đổi số, hay dịch vụ kỹ thuật số cho cá nhân là một trong những thế mạnh của VPBank và ưu điểm này tương đồng với một số ngân hàng "ưa thích" của SMBC trong khu vực. 

Đồng thời, VPBank cũng duy trì được tốc độ tăng trưởng cao liên tục thời gian gần đây. Lợi nhuận của ngân hàng tăng 55% trong năm trước. "Hoạt động cho vay của VPBank đang tăng nhanh với biên lợi nhuận cho vay của ngân hàng này cũng cao so với các ngân hàng Việt Nam khác", Nikkei bình luận trong bài viết mới đây.

Khoản đầu tư từ SMBC dự kiến giúp nâng tổng vốn chủ sở hữu của VPBank từ 103.500 tỷ đồng lên xấp xỉ 140.000 tỷ đồng, đứng thứ hai trong ngành ngân hàng, sau Vietcombank. Trong hoạt động ngân hàng, vốn chủ sở hữu càng lớn, lợi thế cạnh tranh về chi phí vốn, hệ số an toàn vốn và khả năng đáp ứng nhu cầu tài chính của khách hàng càng cao. 

Nhóm phân tích từ Công ty Chứng khoán KB Việt Nam (KBSV) đánh giá, việc cải thiện nguồn vốn cấp 1, qua đó nâng tỷ lệ an toàn vốn CAR lên mức cao hơn sẽ giúp VPBank đáp ứng được room tăng trưởng tín dụng lớn. 

Tuy nhiên, lợi ích từ thương vụ hợp tác với SMBC còn nhiều hơn thế. Theo giới phân tích, nền tảng vốn sau thỏa thuận với SMBC có thể giúp VPBank hoàn thiện mảnh ghép còn thiếu trong hoạt động là nhóm các doanh nghiệp lớn, tập đoàn đa quốc gia, doanh nghiệp FDI – những khách hàng lớn đến siêu lớn mà trước nay gần như thị phần thuộc về nhóm các ngân hàng quốc doanh. 

Rào cản lớn nhất trong việc tham gia phân khúc thị trường này là quy mô vốn tự có. Theo quy định trong Luật các tổ chức tín dụng, tổng mức dư nợ cấp tín dụng đối với một khách hàng hiện tại không được vượt quá 15% vốn tự có của ngân hàng. Tổng dư nợ tín dụng đối với một khách hàng và người có liên quan không được vượt quá 25% vốn tự có.

Với những khách hàng là các tập đoàn đa quốc gia, nhóm doanh nghiệp FDI, quy mô vay vốn có thể lên tới hàng trăm triệu USD, tương ứng hàng chục nghìn tỷ đồng, con số này thậm chí vượt qua quy mô vốn của những ngân hàng cỡ nhỏ trên thị trường. Bởi lý do này, lâu nay, miếng bánh lớn hầu hết thuộc về những ngân hàng quốc doanh – những ngân hàng đứng đầu thị trường về cả quy mô vốn tự có cho tới tổng tài sản. 

Tuy nhiên, cục diện thị trường có thể thay đổi khi VPBank, sau thỏa thuận hợp tác với SMBC, vươn lên trở thành ngân hàng có quy mô vốn tự có đứng thứ hai toàn ngành, chỉ sau Vietcombank. 

"Hợp tác chiến lược với SMBC là cơ hội để VPBank có thể tiếp cận các nguồn vốn vay offshore chi phí thấp trong tương lai, qua đó cải thiện NIM của ngân hàng. Đồng thời, VPBank sẽ có thế mạnh khai thác tệp khách hàng FDI có mối quan hệ với SMBC", chuyên viên phân tích Nguyễn Anh Tùng của KBSV đánh giá.

"Với vị thế là một trong ba tập đoàn tài chính ngân hàng lớn nhất Nhật Bản, SMBC sẽ có những đóng góp quan trọng để cải thiện hiệu quả hoạt động kinh doanh của VPBank trong dài hạn".

Hai thỏa thuận chiến lược trong hai năm, theo VNDirect, sẽ giúp VPBank thắt chặt và cải thiện hơn nữa quan hệ hợp tác của ngân hàng với SMFG. "Qua đó, tập đoàn tài chính Nhật có thể giúp VPBank cải thiện các quy trình, quy chế trong quản trị ngân hàng cũng như giúp cung cấp các nguồn vốn có giá rẻ từ nước ngoài", chuyên viên phân tích Vũ Thế Quân của VNDirect đánh giá.

Với một "hậu phương" như SMFG - xếp hạng 12 trên 100 ngân hàng lớn nhất toàn cầu về tổng tài sản, cùng với quy mô vốn được nâng cao, VPBank giờ đây được giới phân tích xếp "ngang tầm" với nhóm bốn ngân hàng quốc doanh, hay còn gọi là nhóm Big 4. 

"Có lẽ thị trường nên nghĩ đến những khái niệm mới về nhóm ngân hàng top đầu thị trường, chẳng hạn Big 4+1", trưởng phòng tư vấn một công ty chứng khoán tại Hà Nội bình luận.

Ngoài nền tảng vốn được nâng, việc gia tăng nguồn lực để mở rộng hoạt động kinh doanh cũng là điều được giới phân tích chú ý. 

"Với việc tiếp nhận một lượng vốn lớn, chúng tôi cũng kỳ vọng VPBank sẽ có thể tiếp tục đầu tư mạnh hơn vào các sản phẩm và năng lực mới, ví dụ như VPBank Securities ở mảng chứng khoán hay OPES ở mảng Bảo hiểm phi nhân thọ", báo cáo của VNDirect viết. 

Hoàn thiện hệ sinh thái với các sản phẩm tài chính đa dạng hơn, người hưởng lợi đầu tiên chính là những khách hàng của ngân hàng này. Nhưng lợi ích không chỉ dừng ở những tiện ích được mở rộng.

Tại phiên họp thường niên năm trước, Tổng giám đốc VPBank Nguyễn Đức Vinh cho biết 2022 là sự khởi đầu cho tham vọng trở thành ngân hàng tư nhân hàng đầu Việt Nam, cam kết hiện thực hóa sứ mệnh "Vì một Việt Nam thịnh vượng" được ngân hàng công bố khi tái định vị thương hiệu. 

Sau tuyên bố tái định vị thương hiệu vào đầu năm 2022, VPBank đã có những hành động đầu tiên để hiện thực hóa sứ mệnh. Trong đó, VPBank đã nghiên cứu và lựa chọn ra bốn giá trị thịnh vượng: Tài chính - Cộng đồng - Thể chất - Tinh thần, dựa trên những tiêu chí đánh giá thịnh vượng mới chuẩn quốc tế bao gồm: tăng trưởng kinh tế, môi trường, giáo dục, sức khỏe, hạnh phúc cá nhân và chất lượng cuộc sống. 

VPBank đặt mục tiêu "Thịnh vượng tài chính" là trọng tâm tăng trưởng kinh tế. Trong đó, ngân hàng đã không ngừng nghiên cứu đầu tư phát triển để có thể liên tục đưa ra hàng loạt các giải pháp công nghệ nhằm nâng cao trải nghiệm của khách hàng. Thành công trong cuộc chạy đua số hóa và càng phát huy hơn nữa trong thời gian giãn cách xã hội bằng năng lực tiếp cận và cung cấp dịch vụ không tiếp xúc cho khách hàng đã giúp "ngân hàng mẹ" nâng cao tốt năng lực cạnh tranh, cải thiện tốt chi phí hoạt động. Còn với khách hàng, các giải pháp tài chính, các gói hỗ trợ linh hoạt, hiệu quả giúp tối ưu hóa doanh thu, lợi nhuận và giá trị cho mỗi đồng vốn bỏ ra.

Với giá trị thịnh vượng thể chất, VPBank duy trì tổ chức các giải chạy phong trào thường niên với thương hiệu VPBank Marathon góp phần đẩy mạnh phong trào thể dục thể thao cũng như quảng bá du lịch. Đầu năm 2022, để lan tỏa giá trị "Thịnh vượng tinh thần", VPBank đã triển khai chiến dịch "Light up Viet Nam" nhằm cổ vũ cho tinh thần và ý chí vững vàng của người Việt sau đại dịch.

"VPBank đã sẵn sàng vươn tới mục tiêu lớn mạnh hơn, hiện thực hóa những hoài bão đã gửi gắm từ 10 năm trước vào tên gọi "Ngân hàng TMCP Việt Nam Thịnh vượng"", CEO VPBank nói trước các cổ đông.