Sáng 23/10 theo giờ Hà Nội, hai ứng viên Tổng thống Mỹ sẽ tranh luận trực tiếp lần thứ 2 và cũng là lần cuối cùng trong cuộc đua vào Nhà Trắng năm nay. Việc ông Trump mắc Covid-19 nhưng không đồng ý tranh luận trực tuyến khiến 3 buổi tranh luận giảm xuống chỉ còn 2.
Trong cuộc đối đầu cuối cùng với cựu Phó tổng thống Joe Biden, ứng viên tổng thống đảng Dân chủ, Tổng thống Trump chê trách những người tiền nhiệm của mình có một nhiệm kỳ quá kém.
"Joe, tôi tranh cử vì ông đấy. Tôi tranh cử vì Barack Obama. Vì các ông đã làm việc quá kém. Nếu tôi nghĩ các ông đã làm tốt, tôi sẽ không bao giờ chạy đua vào Nhà Trắng", ông Trump nói về quyết định tham gia cuộc đua năm 2016 của mình, một người hoàn toàn không có kinh nghiệm chính trường.
"Tôi tự hỏi sao ông không tranh cử 4 năm trước hay trước đó nữa. Ông là Phó Tổng thống. Ông tiếp tục nói về những điều ông sẽ làm. Tuy nhiên, chỉ một thời gian ngắn trước, các ông đã chẳng làm gì cả", ông Trump chỉ trích.
Tuyên bố của ông Trump được đưa ra khi 2 ứng viên tổng thống tranh luận về một loạt các vấn đề nóng bỏng của nước Mỹ, trong đó có Obamacare, đạo luật chăm sóc sức khỏe giá cả phải chăng của người tiền nhiệm, vấn đề chủng tộc ở Mỹ hay cả các quy định về nhập cư.
Trong cuộc bầu cử năm nay, ông Biden và đảng Dân chủ đã huy động được số tiền vượt trội so với đối thủ. Trong tháng 9, đảng Dân chủ huy được được 383 triệu USD trong khi số tiền của đảng Cộng hòa là 247,8 triệu USD. Các số liệu cũng cho thấy đảng Cộng hòa đã "đốt" hơn nửa số tiền mặt của chiến dịch tranh cử trong tháng 9.
Tuy nhiên ông Trump phản pháo về vấn đề này: "Chúng tôi không cần tiền, chúng tôi có rất nhiều tiền. Tôi có thể đánh bại ông theo cách mà ông không thể tin được". Ông cũng chỉ ra rằng năm 2016 ông đã đánh bại đối thủ Hillary Clinton cho dù chỉ huy động được số tiền rất nhỏ so với bà Hillary.
Tổng thống Trump cho rằng các bang nên tự quyết định, trong khi Joe Biden ủng hộ mức lương tối thiểu là 15 USD/giờ, bao gồm cả những nhân viên cứu trợ tuyến đầu. Ông Biden nói: "Với những nhân viên cứu trợ tuyến đầu, chúng tôi vỗ tay khi họ xuống phố bởi họ đã giúp chúng tôi đứng ở đó. Họ xứng đáng với mức lương tối thiểu là 15 USD."
Ông Trump cho biết mức lương tối thiểu nên là lựa chọn của mỗi bang, bởi Alabama khác với New York, New York khác với Vermont. Ông nói: "Đó nên là lựa chọn của mỗi bang. Chúng ta phải hỗ trợ các doanh nghiệp nhỏ."
Được nhắc nhở rằng ông Trump từng cho biết sẽ cân nhắc tăng mức lương tối thiểu liên bang – hiện là 7,25 USD/giờ, nhưng dường như vấn đề này vẫn chưa được thảo luận một cách rõ ràng.
Sau những cáo buộc của ông Trump về tài chính cá nhân của mình, cựu Phó Tổng thống Mỹ Joe Biden đã phản pháo ông chủ Nhà Trắng bằng việc dẫn câu chuyện gần đây trên tờ New York Times tiết lộ Tổng thống Trump có một tài khoản ngân hàng bí mật ở Trung Quốc.
"Cả cuộc đời mình, tôi chưa từng lấy một xu nào từ nguồn tiền nước ngoài. Chúng tôi được biết rằng vị tổng thống này (ông Trump) đã trả cho Trung Quốc mức thuế lớn gấp 50 lần số tiền mà ông ấy trả ở Mỹ, có tài khoản ngân hàng bí mật ở Trung Quốc, làm ăn với Trung Quốc….", ông Biden chỉ trích.
Về phần mình, ông Biden cũng lên tiếng bảo vệ việc làm ăn của con trai, Hunter Biden ở nước ngoài. Vị cựu Phó tổng thống Mỹ nói rằng việc làm ăn của con mình không có gì trái đạo đức. Tuy nhiên, ông tiếp tục phủ nhận những thông tin bất lợi cho mình.
Tuy nhiên, ông Trump cũng không chịu lép vế. Vị Tổng thống Mỹ nói rằng ông đã trả trước hàng chục triệu USD tiền thuế, đáp lại báo cáo cho rằng ông chỉ nộp 750 USD thuế liên bang/năm. Sau đó, ông Trump mỉa mai. "Tôi không kiếm tiền từ Trung Quốc mà là ông. Tôi không kiếm tiền từ Ukraine mà là ông". Ông Trump tiếp tục nhắc tới "the Big Man" trong bức thư điện tử mà Hunter Biden, con trai ông Biden, gửi tới đối tác để lấy 10% trong một thỏa thuận.
Sau nhiều lần phản pháo lẫn nhau về vấn đề thuế, Joe Biden chuyển chủ đề sang ai sẽ là nhà lãnh đạo phù hợp, mang lại lợi ích cho các gia đình Mỹ đang gặp khó khăn vì đại dịch. Ông nói: "Có một lý do khiến ông ấy khiến mọi thứ tồi tệ này đang xảy ra. Đó không phải là về gia đình ông ấy hay gia đình tôi. Đó chính là gia đình bạn đang chịu tổn hại nặng nề. Nếu là một gia đình trung lưu, bạn đang đối diện với thiệt hại lớn. Chúng ta không thể thay đổi ngay lập tức, nhưng có thể đợi thêm 1 tháng nữa."
Biden cho biết thêm: "Những gia đình trung lưu là những gì gắn liền với tôi. Chúng ta nên nói về vấn đề này nhưng đây lại là điều ông Trump không muốn nhắc đến."
Ông Trump nhanh chóng đáp trả, thậm chí còn chế giễu cách ông Biden nhìn về phía máy quay: "Đó là một lời nói chính trị điển hình. Tôi không phải là một chính trị gia điển hình, và đó là lý do tôi đắc cử."
Những thương vụ làm ăn của con trai ông Biden - Hunter Biden - tiếp tục trở thành chủ đề để ông Trump công kích đối thủ. Gần đây một loạt email tiết lộ chi tiết các vụ làm ăn của Hunter tại Ukraine và Trung Quốc đã được tờ New York Post công bố, qua đó buộc tội ông Biden tham nhũng khi còn là phó Tổng thống. Tuy nhiên đây cũng là một phần trong cuộc điều tra mà FBI đang thực hiện về việc Nga sử dụng những thông tin sai lệch để tấn công cựu phó Tổng thống Biden.
Ông Biden và con trai.
Ông Trump liên tiếp đưa ra những lời buộc tội rằng gia đình Biden đã tham nhũng và kiếm được nhiều tiền từ Trung Quốc, Nga và Ukraine. "Con trai ông ấy đã không có việc làm trong 1 thời gian dài", ông Trump nói. Đáp lại, ông Biden cho rằng "người gặp rắc rối ở Ukraine chính là ông Trump, người cố gắng đút lót cho chính phủ Ukraine để họ tung ra những thông tin tiêu cực về tôi".
Trả lời câu hỏi về những phi vụ kinh doanh của Hunter ở Ukraine, ông Biden cho biết không có bằng chứng nào cho thấy con trai ông đã làm gì sai trái ở Ukraine. Sau đó ông nhắc đến những thông tin gần đây về tài khoản bí mật của ông Trump ở Trung Quốc. Đáp lại, Tổng thống Trump cho biết "tôi có rất nhiều tài khoản ngân hàng và chúng đều công khai" và đã đóng tài khoản tại Trung Quốc từ cả trước khi tranh cử Tổng thống. "Tôi chỉ nghĩ đến việc làm ăn với Trung Quốc như hàng triệu người khác mà thôi", ông nói.
Hứng chịu chỉ trích từ phía ông Joe Biden về việc đóng mức thuế thấp, ông Trump một lần nữa cho biết sẽ công bố danh sách đóng thuế khi hoạt động kiểm toán liên bang hoàn thành.
Ông Biden nói: "Tôi đã công bố toàn bộ tờ khai thuế trong 22 năm, hãy xem lại nó. Ông thậm chí còn không đưa ra bất kỳ bản khai thuế 1 năm nào. Ông đang che giấu điều gì? Tại sao không sẵn sàng công bố. Các quốc gia khác đã trả ông rất nhiều tiền, trong đó có Nga và Trung Quốc. Chuỗi khách sạn, hoạt động kinh doanh của ông trên cả nước Mỹ và thế giới cũng vậy."
Tổng thống Trump đáp trả: "Đầu tiên, tôi đã gọi cho kế toán chịu trách nhiệm cho hoạt động kiểm toán của mình. Tôi sẽ công khai bản khai thuế. Và nó sẽ cho thấy quốc gia này vĩ đại như thế nào." Tuy nhiên, ông không đưa ra thời gian cụ thể.
Trong phần tranh luận về Covid-19, Tổng thống Trump và ông Biden đã nói nhiều về nguy cơ của Covid-19 với nước Mỹ trong thời gian tới. Ông Trump nói rằng vắc xin sắp được sản xuất. Ông Biden thì tuyên bố cần hoàn toàn minh bạch về quy trình sản xuất vắc xin khi ông dự đoán về "một mùa đông đen tối" ở phía trước.
Tuy nhiên, đương kim Tổng thống Mỹ nói rằng nước Mỹ đang mở cửa trở lại và ông phủ nhận cái gọi là "mùa đông đen tối". Phản pháo lại ông Biden, Tổng thống Trump nói rằng 700.000 có thể đã chết nếu cúm gia cầm gây chết người nhiều như Covid-19.
Ông Trump nói rằng "chúng ta không thể nhốt mình trong tầng hầm như Joe làm". Đáp lại, ông Biden nói rằng nhiều người sẽ sống được nhờ việc ở trong tầng hầm đó. Ông Trump thì nói rằng mình không thể sống trong hầm bởi ông có nhiều việc phải làm không thể trì hoãn.
Ông Biden nói rằng: Ông Trump nói chúng ta phải học cách sống chung với Covid-19 nhưng mọi người đang "học cách chết với nó". Ông Biden cũng cáo buộc ông Trump chối bỏ trách nhiệm. Tổng thống nói rằng ông ấy nhận trách nhiệm nhưng đó là lỗi của Trung Quốc.
Câu hỏi đầu tiên mà điều phối chương trình dành cho các ứng viên là về đại dịch Covid-19, đang hoành hành trên khắp toàn cầu với Mỹ là ổ dịch lớn nhất. Đây được xem là vấn đề nhạy cảm với ông Trump, nhất là khi nước Mỹ vẫn là ổ dịch lớn nhất thế giới với hơn 200.000 người thiệt mạng.
Để bảo vệ mình, Tổng thống Trump tiếp tục đổ lỗi cho virus tới từ Trung Quốc và nói rằng vắc xin sắp ra đời. Trong khi đó, ông Biden lại khẳng định rằng Chính quyền của ông Trump "không có kế hoạch" chống lại đại dịch toàn cầu này.
Cuộc tranh luận cuối cùng giữa các ứng viên diễn ra trong trật tự và không có hiện tượng hỗn loạn như sự kiện đầu tiên.
Trong những tháng gần đây, Tổng thống Trump liên tiếp chỉ trích Trung Quốc về đại dịch Covid-19. Với hơn 2,2 triệu người chết, ông Trump gọi đây là một đại dịch toàn cầu nhưng tỷ lệ tử vong trên số ca mắc đang giảm. Ông Trump cũng ghi nhận sự gia tăng đột biến của dịch bệnh ở châu Âu cũng như những đợt bùng phát tại Arizona và Texas nhưng chúng đã biến mất. Ông Trump cũng nói rằng chính quyền của mình đã làm được nhiều điều tốt.
Phản pháo, ông Biden hỏi rằng bất cứ ai chịu trách nhiệm cho 200.000 ca tử vong vì Covid-19 thì nên từ chức. Ông Biden nói 100.000 người có thể đã không chết nếu mọi người đeo khẩu trang.
Như thường lệ, cựu Phó tổng thống Mỹ Joe Biden xuất hiện với chiếc khẩu trong trong khi ông Trump, người mới được điều trị khỏi Covid-19, vẫn không muốn sử dụng loại đồ bảo hộ này. Tuy nhiên, ông Biden đã bỏ khẩu trang trong vòng đối đầu cuối cùng với ông Trump.
Tham dự buổi lễ còn có gia đình của ông Trump và gia đình ông Biden. Bước vào hội trường, Đệ nhất phu nhân Melania đeo khẩu trang. Bà cũng bị nhiễm Covid-19.
Cuộc tranh luận cuối cùng giữa ông Trump và ông Biden diễn ra lúc 21h-22h30 giờ ET tại Đại học Belmont ở Nashville, Tennessee (tức 8h đến 9h30 ngày 23/10 theo giờ Hà Nội). Đây sẽ trở thành chiến trường để hai ứng viên tổng thống chứng tỏ mình là người xứng đáng lãnh đạo Nhà Trắng. Giống như sự kiện đầu tiên, cuộc tranh luận này sẽ kéo dài 90 phút. Do ông Trump mắc Covid-19 và từ chối tranh luận trực tuyến nên 1 trong 3 cuộc tranh luận đã bị hủy bỏ.
Hiện tại, ông Trump vẫn bị ông Biden dẫn trước ở một số bang chiến trường nhưng cách biệt được cho là không lớn.
Bước vào cuộc tranh luận trực tiếp thứ 2 cũng là cơ hội cuối cùng để ông Trump giành lại sự ủng hộ của cử tri Mỹ, những người vẫn còn lưỡng lự chưa biết bỏ phiếu cho ai. Đây cũng là cuộc đối đầu trực diện cuối cùng, nơi ông Trump và ông Biden sẽ phải tận dụng mọi cơ hội truyền trực tiếp thông điệp của mình tới đông đảo người dân Mỹ.
Trước những hỗn loạn trong vòng đối đầu đầu tiên, người ta kỳ vọng sự kiện ngày 23/10 sẽ diễn ra quy củ hơn. Một công cụ được bộ máy tranh cử của cả 2 đảng chấp thuận sẽ cho phép ngắt microphone của các ứng viên khi không phải lượt trình bày của họ. Điều này giúp ông Trump và ông Biden có thể thể hiện trọn vẹn quan điểm của mình thay vì bị cướp lời như lần đầu tiên.
Liên tiếp "chặn họng" đối thủ, thậm chí là tranh luận với cả người dân chương trình, ông Trump tiếp tục duy trì những chiến thuật từng sử dụng khi đối đầu với bà Hillary Clinton trong cuộc đua 4 năm trước. Tuy nhiên, kết quả thăm dò sau cuộc tranh luận ngày 29/9 cho thấy ông Biden được ủng hộ hơn ở một số bang chiến trường quan trọng như Florida và Pennsylvania.
Ông Trump và đội ngũ tranh cử của mình cũng từng lên tiếng về cái họ gọi là sự bất công bằng trong cuộc tranh luận nhưng cam kết sẽ tham gia. Trong 6 chủ đề được tranh luận lần này, có 3 vấn đề cực nhạy cảm với ông Trump là Covid-19, Vấn đề chủng tộc ở Mỹ và biến đổi khí hậu. An ninh quốc gia, sự lãnh đạo và Các gia đình Mỹ là những chủ đề còn lại.
Bill Stepien, người phụ trách chiến dịch tranh cử của ông Trump, cũng đã gửi thư kiến nghị lên Ủy ban Bầu cử Mỹ khi cho rằng các cuộc tranh luận này đáng lẽ phải liên quan đến chính sách đối ngoại và lãnh thổ thay vì các chủ đề kia. Đây đều là những điểm mà ông Trump có ưu thế, đặc biệt là sau các thỏa thuận hòa bình đột phá ở Trung Đông gần đây.
Những thách thức với ông Trump là không nhỏ. Theo công bố chính thức, ông Biden còn số tiền nhiều gấp 3 lần ông Trump trong những ngày cuối cùng của cuộc đua vào Nhà Trắng. Lợi thế của ông Biden tiếp tục được duy trì ở một số bang. Không những vậy, cựu Tổng thống Mỹ Barack Obama cũng đã đăng đàn để giành sự ủng hộ cho cựu cấp phó. Ông Obama đã đến Philadelphia vào thứ Tư để kêu gọi cử tri Mỹ gốc Phi bỏ phiếu.
Khi cuộc đua vào Nhà Trắng bước tới giai đoạn nước rút, cuộc chiến của các ứng viên chỉ tập trung tại các bang chiến trường, nơi lá phiếu của người dân sẽ quyết định kết quả cuộc đua vào Nhà Trắng nhiệm kỳ tiếp theo.
Trí Thức Trẻ