- Đây không phải là lần đầu tiên PNJ được xướng tên cho Giải thưởng cao quý JWA – được ví như Oscar của ngành trang sức thế giới. Ông có suy nghĩ và cảm nhận gì khi biết tin này? 

TGĐ Lê Trí Thông: Đây đúng không phải lần đầu tiên PNJ nhận được giải thưởng JWA. Nhưng năm nay, giải thưởng này tiến hóa lên một cấp độ cao hơn khi mở rộng quy mô toàn cầu với sự góp mặt của cả thị trường Âu – Mỹ chứ không chỉ riêng châu Á. 

Giải thưởng gợi nhắc chúng tôi về chặng đường dài đã bước. 10 năm trước, PNJ chỉ dám ước mơ về vị trí số một tại Việt Nam. Rồi sau đó, chúng tôi vươn lên nhóm hàng đầu châu Á và vươn tầm thế giới. 4 năm qua, PNJ đã trưởng thành nhanh hơn mong đợi của chính mình và chinh phục những sân chơi lớn hơn để cạnh tranh cùng những công ty với bề dày truyền thống hàng trăm năm tuổi.

- “Kỳ tích” đó phải chăng đến từ cách PNJ chú trọng hơn vào công nghệ, kỹ thuật để tạo nên dấu ấn riêng của nhà chế tác PNJ khi cạnh tranh với các tên tuổi lâu đời? 

TGĐ Lê Trí Thông: Ba chữ nhà chế tác không chỉ thuần túy nói về công nghệ, kỹ thuật hay sản xuất, mà ở đó có sự kết hợp của công nghệ - nghệ nhân – khả năng sáng tạo – khả năng thấu hiểu khách hàng và sự nắm bắt chuyển động không ngừng của xu hướng trang sức… 

Nếu so bề dày truyền thống, PNJ không có lợi thế như các tên tuổi Âu Mỹ hàng đầu. Tuy nhiên, tôi chiêm nghiệm ra rằng truyền thống là một dòng chảy tiến hóa của lịch sử chứ truyền thống không đứng yên và tĩnh tại…2 năm dịch bệnh vừa qua đã làm cho dòng chảy truyền thống đó của ngành bước vào một khúc quanh, nơi những doanh nghiệp năng động và có khả năng tự đổi mới tốt hơn tìm được luồng nước để bứt phá vươn lên. Thành quả của PNJ cũng một phần đến từ sự tự làm mới chính mình dựa trên các nền tảng truyền thống.

- Như vậy có thể thấy, vượt qua các đối thủ trong Giải thưởng này vốn đã khó, nhưng sức mạnh nội tại mới chính là giới hạn lớn nhất cần chinh phục. 

Tôi thực sự tò mò về những quyết sách để ông dẫn dắt PNJ bước qua vùng giới hạn đó và chinh phục những thử thách ngoại biên?

TGĐ Lê Trí Thông: Chúng ta sẽ đứng dưới nhiều hệ quy chiếu để quan sát và phân tích. 

Đầu tiên, với PNJ, các tính năng công nghệ đã tiệm cận được với trình độ thế giới. Nhờ bền bỉ nghiên cứu công nghệ từ 20 năm trước, chúng tôi đã nắm bắt được những công nghệ mới liên quan đến in 3D, vật liệu, sử dụng máy tính, AI… vào trong chế tác, từ đó thúc đẩy cả bộ máy đi nhanh hơn. 

Thứ hai, một ngọn nguồn quan trọng đó là sự thấu hiểu khách hàng. Phải làm sao để thấu cảm và hiểu sâu sắc tâm tư, nhu cầu của khách hàng để không ngừng cải tiến mình bằng marketing, sáng tạo, quản trị quan hệ với khách hàng, giúp tăng thêm giá trị và trải nghiệm cho khách hàng. PNJ đã dồn hết tâm sức ở đó và cũng luôn là “sợi chỉ đỏ” xuyên suốt chặng đường kinh doanh suốt những năm qua.

Ở phương diện đội ngũ, PNJ rất tự hào khi có số lượng các nghệ nhân được Nhà nước công nhận, hiện đang là nhiều nhất cả nước. PNJ có công nghệ cao, hiện đại, vừa có sự gắn bó, đồng hành của những cô chú, anh chị nghệ nhân lâu đời, đó là niềm vinh hạnh của Công ty và là thành quả của một chặng đường xây đắp vững vàng suốt gần 34 năm qua. 

Để tạo ra được một tác phẩm nữ trang theo ý muốn, các nghệ nhân đã dày công đầu tư, say mê nghiên cứu bằng cả trí tuệ lẫn cảm xúc.

Cuối cùng, còn có một điều quan trọng không phải dễ dàng để đong đếm, đó là sức sáng tạo. Sự “lì lợm” sáng tạo và tái tạo để kiên định vươn lên là sức mạnh tiềm ẩn trong tinh thần của PNJ từ nhiều năm qua, như một phần của hệ giá trị về văn hóa doanh nghiệp.

- Vì sao sự sáng tạo tồn tại đã nhiều năm mà đến gần đây PNJ mới chinh phục được các giải thưởng lớn, trong khi từ 1 thập kỷ trước đã tham gia giải thưởng nhiều năm liền?  

TGĐ Lê Trí Thông:  Bởi vì nền tảng đó đã được tái tạo, được “làm tươi mới” cho phù hợp với những biến đổi rất nhanh của môi trường trong những năm gần đây.

- Cụ thể sự “làm tươi mới” này được thể hiện ở những điểm nào, thưa ông? 

TGĐ Lê Trí Thông: Quá trình làm tươi mới mà ở PNJ chúng tôi gọi là chiến lược “Nhấn Nút Tái Tạo F5” thực ra là một quá trình cải biến doanh nghiệp (Corporate Transformation). Chúng tôi chuẩn bị từ 2018, làm thử năm 2019 và chính thức công bố năm 2020. 

Đầu tiên, chúng tôi tái cấu trúc doanh nghiệp thông qua việc không ngừng Khai Phóng sức sáng tạo và phấn đấu của đội ngũ nhân sự. Với không gian làm việc được rộng mở, các cơ chế tưởng thưởng, ghi nhận thành tích, đánh giá và phát triển nhân tài được “thay mới”, sức sáng tạo và tinh thần hăng say đã tăng tốc sáng tạo.

Tiếp theo, đó là quá trình tái cơ cấu lại cấu trúc và cơ chế. Thông thường, các công ty lớn của Âu – Mỹ khi tái cấu trúc, sẽ thay đổi toàn diện, mạnh mẽ thay đổi từ cấu trúc bộ máy đến con người - giống như “mổ hở”, tức là đưa “cơ thể” doanh nghiệp lên bàn mổ, tiến hành “gây mê” và “mở bung lồng ngực”, thay đổi, cắt ghép nhiều bộ phận, rồi nối liền lại và bước vào giai đoạn hồi phục sức khỏe doanh nghiệp với nhiều rủi ro. Nhưng không phải lúc nào phương án này cũng hợp với các doanh nghiệp châu Á trọng tình nghĩa hơn trọng lý trí, đặc biệt là những doanh nghiệp có quy mô tầm trung và nhỏ.

 Chính từ các quan sát đó, tôi đã tư duy về một “cách mổ” khác. Tôi đã áp dụng cho PNJ phương pháp “mổ nội soi” (cười). Thay vì phải mất sức cho một cuộc “đại phẫu” truyền thống, chúng tôi tiến hành một chuỗi các “mổ nội soi”. Mỗi lần sẽ cải tiến một vài bộ phận, mang những tư duy mới, cách làm mới và thay đổi dần dần một cách có kiểm soát. Chúng tôi làm liên tục - theo một kế hoạch được lập trình nhưng cũng lại rất ứng biến theo tình thế và phản hồi của cơ thể doanh nghiệp. 

- Tôi không giấu được thích thú trước những lý giải đậm chất… y khoa của ông. Hóa ra, trong một bộ máy lâu năm, tưởng chừng truyền thống, lại “tươi mới” đến vậy?

TGĐ Lê Trí Thông: Trước đây PNJ là công ty có nền tảng sản xuất nên đề cao tính tuân thủ và kiểm soát quá trình. Nhưng có một tình huống đặt ra là, khi người ta tập trung vào tuân thủ nhiều thì sẽ giảm đi sự sáng tạo và ngại đi ra khỏi các biên kiểm soát.

Trong quá trình F5, việc của CEO và Ban Lãnh đạo là tạo ra một môi trường để giúp đội ngũ của mình phát hiện và sử dụng hết những năng lượng tiềm ẩn một cách hiệu quả. 

Chúng tôi đã đưa ra một quan điểm khác về quản trị và sự kiểm soát: thay vì kiểm soát con người, quá trình theo các quy trình định sẵn… PNJ sẽ chuyển sang kiểm soát môi trường và kết quả, các cơ chế của các quá trình…và mở độ tự do cho nhân viên sáng tạo, tự chủ cải tiến để khơi gợi năng lượng, sức phấn đấu và bứt phá hơn. 

Mang tinh thần dân chủ vào bên trong doanh nghiệp giúp chúng tôi có thể có thêm nhiều người tài cùng tham gia vì họ tìm thấy một không gian để thử nghiệm ý tưởng, có thêm nhiều tranh luận và “chà xát quan điểm” để trưởng thành. 

Ở PNJ, chúng tôi nói với các thành viên là không cần làm hài lòng sếp mà hãy làm hài lòng thị trường và khách hàng, sếp sẽ rất vui lòng (cười). Khi đó, “ra-đa” của mọi người sẽ hướng ra thị trường, hướng về khách hàng, về những điều thực sự giá trị. Sự bứt phá sẽ không thể đến nếu chỉ quanh quẩn quanh chiếc “ngai vàng dẫn đầu thị trường”. 

- Ông đã làm thế nào để giữ vững niềm tin vào những quyết định của mình, nhất là khi nó không chỉ tác động đến 1 người mà là… gần 7.000 người? 

TGĐ Lê Trí Thông: Chúng tôi tin vào những việc mình đang làm, nhưng niềm tin đó phải dựa trên cơ sở thực tế. Và tôi nhận ra, hơn cả niềm tin, đó là SỰ CHÍNH TRỰC. 

Người PNJ chính trực với chính mình, tỉnh thức với chính những vấn đề đang diễn ra. Chúng tôi dám nhìn thẳng sự việc như nó vốn là, thay vì chỉ nhìn những lớp ảo ảnh bao bên ngoài. Đôi khi sự thật có thể khiến ta đau, hổ thẹn vì bị “cởi bỏ” đi các lớp ngụy trang mà ta trốn vào một cách cố tình hay vô thức. Nhưng chúng ta chỉ có thể tạo ra kết quả nếu tác động được vào “vật thật” chứ không phải là vào “ảnh ảo trong gương”. 

Do đó, người PNJ phải luôn nhắc nhau, cùng nhau hành xử một cách chính trực. Cũng may, sự chính trực (và cả sự tự lừa dối) có tính lây lan, nên chúng tôi càng thực hành các giá trị chính trực thì nó càng lan tỏa rộng và tạo lực đẩy cho tổ chức tiến về phía trước.

- Với một công ty gần 7.000 thành viên, ông đã làm gì để giữ được năng lượng đó? Quan trọng hơn, bằng cách nào để mọi người có thể thấu cảm được tinh thần của ông, nhất là trong hơn 2 năm Covid đầy thách thức? 

TGĐ Lê Trí Thông: Tôi nghĩ điều quan trọng nhất là sự chân thành. Thông thường trước đây, hàng Quý, tôi sẽ viết một bức thư để chia sẻ tình hình, các suy nghĩ và để cổ vũ tinh thần của đội ngũ. Nhưng trong mùa Covid, tôi viết bất kể thời điểm nào, có khi là mỗi ngày một lá thư. Covid biến đổi từng ngày, mình tâm sự và chia sẻ để mọi người cảm thấy vững tâm. Ở đầu sóng ngọn gió, họ là những người bán hàng, tiếp xúc mỗi ngày với khách hàng, là những chiến binh xông ra xã hội để làm tình nguyện viên cho siêu thị mini 0 đồng và tất cả chúng tôi đều có thể trở thành F0 bất cứ lúc nào…Ở PNJ có gần 7.000 thành viên thì hơn 4.000 là nữ. Các bạn nữ trong những tình huống nhiều áp lực như vậy thường sẽ dễ hoang mang hơn nam giới. Một hệ thống mà có nhiều sự hoang mang thì không thể đi nhanh được (cười).   

Trước bất cứ một diễn biến nào, Ban Lãnh đạo PNJ đều phải ngồi tính toán để đi trước một nhịp. Tôi còn nhớ khi TP.HCM vừa áp dụng chỉ thị 16, tối hôm đó tôi ngủ không được và nhắn mọi người 6 giờ sáng hôm sau họp sớm. 

Họp với nhau xong, chúng tôi quyết định phải trang bị cơ sở vật chất và chuẩn bị phòng chăm sóc F0 dã chiến ngay trong PNJ. Chúng tôi mua giường xếp, dự trữ sẵn thuốc men, máy đo oxy, máy trợ thở và nhất là làm việc với một số bệnh viện để họ tư vấn cho mình qua điện thoại. Lúc đó Công ty đã biến chiếc xe chở vàng có vách ngăn thành xe cấp cứu dã chiến… 

Rồi khi các doanh nghiệp khác giảm lương, cắt thưởng, thì PNJ cố gắng gồng mình không giảm bất cứ đồng nào, thậm chí trả sớm lương, tăng lương để mọi người có thể mua đồ tích trữ, lo cho bản thân và gia đình.

Không chỉ lo cho người PNJ, chúng tôi còn mở chuỗi Siêu thị mini 0 đồng cho cộng đồng giữa lúc dịch bệnh đang căng thẳng nhất. Sau đó PNJ trở thành lực lượng xung kích cùng hỗ trợ Thành phố gỡ các khó khăn về công tác an sinh xã hội.  

Từng chút từng chút một, các thành viên PNJ đều cảm nhận được Công ty đang chăm lo cho họ thực sự bằng hành động và từ trái tim, chứ không phải chỉ bằng lời nói. Đó là lí do sự tin tưởng được nhân lên mạnh mẽ.

^{Chuỗi Siêu thị mini 0 đồng đã giúp cho nhiều người lao động mất việc làm, hộ gia đình khó khăn có cơ hội mua sắm nhu yếu phẩm miễn phí trong thời điểm dịch bùng phát.} 

Nhờ vậy, bộ máy PNJ chưa một hồi ngừng trệ trong suốt gần 5 tháng giãn cách, thậm chí tinh thần cống hiến còn máu lửa hơn bao giờ hết. Khi mở cửa trở lại, PNJ đã tăng tốc kinh doanh rất nhanh, tiếp tục ngược dòng bứt phá để tạo nên các kỷ lục tăng trưởng mới ngay từ Quý IV đến Quý I năm nay. 

- Giấc mơ lớn của PNJ là gì và PNJ đang ở đâu trên hành trình đạt đến giấc mơ lớn đó? 

TGĐ Lê Trí Thông: PNJ có nhiều giấc mơ chứ không phải chỉ có một. 

Chúng tôi đang hành động mỗi ngày cho giấc mơ về định vị cao hơn trên bản đồ trang sức quốc tế, đồng thời đang “gieo hạt” cho những giấc mơ làm đẹp của con người và cuộc sống, vượt ra khỏi giới hạn của ngành trang sức truyền thống. Quan trọng hơn, chúng tôi luôn chính trực để thử thách chính mình trên chặng đường hiện thực hóa giấc mơ.

Có một phát hiện nhỏ của tôi là, tuyệt nhiên trong suốt cuộc chuyện trò kéo dài gần 2 giờ đồng hồ, CEO PNJ hầu như không dùng từ nhân viên hay phân định cấp trên – cấp dưới khi nói về đội ngũ của mình. Sự Chính trực mà ông nói đến, lại dung dị từ những thói quen rất nhỏ, luôn ứng xử là chính mình – với tất cả sự bao dung, nhân ái, ấm áp. 

Ta thấy được niềm tin chính trực hiện diện trong người phụ nữ kiên cường - chủ tịch PNJ Cao Thị Ngọc Dung cùng CEO Lê Trí Thông và đồng đội tại PNJ - những người đồng chí hướng, cùng nhau làm, cùng nhau chia sẻ và tạo nên những giá trị ngày một lớn hơn cho doanh nghiệp và cho cả cộng đồng.