Trong bức tranh nông nghiệp Việt Nam, trà từ lâu vẫn là một ngành có lịch sử lâu đời, thị trường rộng mở nhưng giá trị nhận diện chưa tương xứng với tiềm năng. Dù xuất khẩu đến hàng chục quốc gia và gắn bó mật thiết với đời sống văn hóa, trà Việt vẫn đứng trước câu hỏi lớn: làm sao để vừa giữ được bản sắc riêng, vừa nâng tầm vị thế trên thị trường quốc tế ngày càng cạnh tranh. Khi xu hướng tiêu dùng toàn cầu chuyển dần sang những sản phẩm bền vững, giàu yếu tố văn hóa và truy xuất nguồn gốc rõ ràng, cơ hội để ngành trà tạo bước chuyển mình bắt đầu lộ rõ hơn.

Những nỗ lực quảng bá, kết nối và tái định vị đang diễn ra ở nhiều cấp độ, từ địa phương đến doanh nghiệp và cộng đồng sáng tạo. Chính sự giao thoa giữa truyền thống và nhu cầu mới của thị trường thế giới đã tạo nền tảng cho một hành trình đáng chú ý: hành trình đưa trà Việt bước ra khỏi khuôn khổ quen thuộc, hướng đến một vai trò rộng lớn hơn trên bản đồ văn hóa và kinh tế toàn cầu.

Từ hàng thế kỷ nay, trà không chỉ là một thức uống quen thuộc mà còn là một phần sâu đậm của đời sống văn hóa Việt Nam. Trong mỗi chén trà là câu chuyện về đất, về người, về những mùa sương mỏng trên các triền đồi, về sự điềm tĩnh của người nông dân cần mẫn, và cả về truyền thống giao đãi của người Việt. Mỗi vùng đất có một "căn cước" riêng: hương cốm non của Thái Nguyên, cái vị chát thanh đặc trưng của Suối Giàng, và ở Lâm Đồng, cái nền khí hậu ôn hòa cùng thổ nhưỡng bazan tạo nên những loại trà mang phong vị cao nguyên khác biệt, từ trà ô long, trà xanh đến những giống trà thượng hạng xuất khẩu.

Việt Nam hiện là một trong những quốc gia sản xuất trà lớn trên thế giới. Theo số liệu được Phó Thủ tướng Bùi Thanh Sơn chia sẻ tại Lễ hội Trà Quốc tế năm 2025, ngành chè Việt Nam đứng thứ 5 toàn cầu về diện tích, thứ 7 về sản lượng, và đã xuất khẩu sản phẩm tới hơn 70 quốc gia và vùng lãnh thổ, nổi bật như Pakistan, Trung Quốc, Nga, Indonesia... Đây là những con số thể hiện rõ vị thế của Việt Nam trong chuỗi cung ứng trà quốc tế, đồng thời khẳng định ngành chè là một trong những sản phẩm nông nghiệp chủ lực của quốc gia.

Bên cạnh đó, ngành chè còn mở ra nhiều cơ hội việc làm cho người lao động, nâng cao đời sống người dân miền núi, giúp họ xóa nghèo, cải thiện được kinh tế gia đình và cả góp phần to lớn trong việc cải thiện kinh tế ở nhiều địa phương.

Riêng Lâm Đồng - vùng đất được xem là "thủ phủ trà" của Việt Nam - sở hữu những địa danh nổi tiếng như Cầu Đất, Di Linh, Bảo Lộc với hàng nghìn hecta trà trải dài. Cây trà không chỉ là sinh kế mà còn là biểu tượng văn hóa của tỉnh. Từ đồi trà Cầu Đất hơn 100 năm tuổi đến nhà máy Chè cổ 1927 tại Bảo Lộc, cả một di sản trà Việt được lưu giữ qua nhiều thế hệ.

Tuy nhiên, cũng như nhiều ngành nông nghiệp khác, trà Việt vẫn đối mặt không ít thách thức. Phó Thủ tướng đã chỉ ra những vấn đề cấp thiết: tác động nghiêm trọng của biến đổi khí hậu; sản xuất và tiêu thụ chưa gắn chặt theo chuỗi giá trị; xuất khẩu còn phụ thuộc nhiều vào nguyên liệu thô; hoạt động xúc tiến thương mại chưa mạnh mẽ; và đặc biệt, thị trường quốc tế chưa ghi nhận nhiều thương hiệu trà Việt mạnh đủ sức cạnh tranh toàn cầu. Đây là những điểm nghẽn khiến dù sản lượng lớn, tiềm năng cao, nhưng giá trị kinh tế mà ngành trà mang lại vẫn chưa tương xứng.

Bối cảnh đó đòi hỏi một chiến lược tái định vị có chiều sâu: nâng cao chất lượng, phát triển sản phẩm theo hướng hữu cơ, bền vững, chế biến sâu, đồng thời xây dựng thương hiệu quốc gia cho trà Việt dựa trên nền tảng văn hóa truyền thống.

Và sự xuất hiện của một sự kiện quốc tế tầm vóc chính là cú hích cần thiết. Lễ hội Trà Quốc tế 2025 (World T.E.A Fest 2025) ra đời trong bối cảnh ấy, như một lời hưởng ứng mạnh mẽ của Lâm Đồng và ngành trà Việt trước lời kêu gọi hội nhập và khát vọng vươn tầm thế giới.

Tối ngày 5/12/2025, tại Quảng trường Lâm Viên (Đà Lạt), hàng nghìn người dân và du khách đã đổ về để chứng kiến khoảnh khắc khai mạc Lễ hội Trà Quốc tế 2025. Với ánh sáng rực rỡ, sân khấu đa tầng mô phỏng đồi trà và những hình ảnh văn hóa Việt, lễ khai mạc đã mở ra một chuỗi sự kiện kéo dài đến ngày 7/12, trở thành tâm điểm của giới truyền thông trong nước và quốc tế.

Lễ hội có sự tham dự của Phó Thủ tướng Chính phủ Bùi Thanh Sơn, lãnh đạo Bộ, ngành Trung ương, Chủ tịch UBND tỉnh Lâm Đồng, đại diện 40 đại sứ và tổ chức quốc tế, cùng hàng nghìn doanh nghiệp, nghệ sĩ, chuyên gia và du khách từ nhiều quốc gia. Quy mô và mức độ quốc tế của sự kiện được đánh giá là "chưa từng có" trong ngành trà Việt.

Với chủ đề "Nơi kết nối tinh hoa trà của nhân loại", Lễ hội Trà Quốc tế 2025 đã thu hút gần 60.000 du khách trong và ngoài nước, trở thành một trong những lễ hội văn hóa, du lịch sôi động nhất của Lâm Đồng trong nhiều năm.

Tại đây, 1.111 nghệ nhân, trà nương đồng diễn nghi lễ dâng trà theo phong cách Việt Trà Thức, xác lập kỷ lục Việt Nam. 1.000 cây trà cổ thụ, có tuổi đời trên 100 năm từ nhiều quốc gia, được trưng bày tại Tea Gallery, một không gian chưa từng có trong lịch sử ngành trà Việt. Gần 80 thí sinh Miss Cosmo Quốc tế 2025 tham gia Carnival và trình diễn văn hóa trà, biến lễ hội thành sân khấu sắc màu quốc tế. Hơn 60 đại sứ và tham tán thương mại, lãnh sự đại diện cho hơn 60 quốc gia tham dự các hoạt động ngoại giao văn hóa. Đồng thời, hàng chục nghệ sĩ nổi tiếng biểu diễn trong các đêm hội lớn.

Nhưng đó mới chỉ là phần nhìn thấy của bức tranh rộng lớn. Lễ hội còn bao gồm hàng loạt hoạt động trải dài trên cả Đà Lạt và Bảo Lộc, với độ phủ chưa từng có.

Tea Expo tập hợp các thương hiệu lớn từ Nhật Bản, Trung Quốc, Pháp, Malaysia, Thái Lan…, tạo không gian giao thương quốc tế. Tea Summit – diễn đàn chiến lược dành cho chuyên gia và doanh nghiệp – thảo luận sâu về xu hướng tiêu dùng, phát triển bền vững, văn minh trà 5.000 năm, thương hiệu trà đặc sản và toàn cầu hóa ngành trà Việt. Tea Carnival biến các tuyến phố trung tâm thành lễ hội đường phố rực rỡ. Tea Fest tại Nhà máy Chè cổ 1927, nơi có lịch sử gần một thế kỷ, trở thành sân khấu nghệ thuật hoài niệm kết hợp hiện đại.

Bên cạnh đó, mô hình tham quan thực tế tại các vùng nguyên liệu, nhà máy và bảo tàng trà giúp du khách hiểu sâu hơn về quy trình làm trà. Trong khi đó, chương trình Tea & Talk tại Đại học Đà Lạt thu hút hàng trăm sinh viên, tạo không gian đối thoại về bản sắc văn hóa và vai trò của Gen Z trong việc bảo tồn, phát huy văn hóa trà Việt.

Tổ chức VietKings cũng công bố 4 kỷ lục Việt Nam mới liên quan đến trà và văn hóa trà, trong đó có kỷ lục về số lượng trà nương pha trà, kỷ lục về quy mô lễ hội trà và kỷ lục về số lượng đại diện sắc đẹp quốc tế tham gia trải nghiệm.

World T.E.A Fest 2025 không chỉ là lễ hội giải trí, mà là sự kết hợp giữa văn hóa - kinh tế - ngoại giao - giáo dục, tạo nên một chuỗi hoạt động đầy chiều sâu, tạo tiền đề để trà Việt bước sang một giai đoạn mới đầy tự tin trên trường quốc tế.

Trong thời đại toàn cầu hóa mạnh mẽ, những giá trị văn hóa đặc trưng ngày càng được xem như tài sản chiến lược để các quốc gia khẳng định vị thế. Lễ hội Trà Quốc tế 2025 đã chứng minh trà, vốn là một thức uống giản dị, có thể trở thành biểu tượng văn hóa và công cụ ngoại giao hiệu quả của Việt Nam.

Sự xuất hiện của hơn 60 đại sứ và tham tán thương mại từ các nước, cùng nhiều chuyên gia quốc tế, cho thấy sức hút lớn của văn hóa trà Việt. Những nghi thức pha trà, lễ dâng trà, trình diễn nghệ thuật gắn với trà được tái hiện mạch lạc, vừa mang tính truyền thống, vừa có hơi thở đương đại. Điều đó khiến trà Việt trở thành "cầu nối" để thế giới bước vào không gian văn hóa Việt Nam một cách tự nhiên và đầy thiện cảm.

Liên hiệp UNESCO Việt Nam và Liên hiệp UNESCO Nhật Bản đã trao chứng nhận Thực hành Di sản Văn hóa Phi vật thể cho Công ty Cổ phần Chè Lâm Đồng (Ladotea), một dấu ấn quan trọng trong việc khẳng định giá trị của văn hóa trà Việt trên trường quốc tế. Cùng lúc đó, Thương hiệu Văn hóa UNESCO Đôi Dép cũng được trao nhằm ghi nhận nỗ lực trong việc gìn giữ và lan tỏa di sản trà Việt. Đây là những chứng nhận không chỉ có giá trị danh dự mà còn góp phần tạo niềm tin cho du khách, đối tác quốc tế và cộng đồng doanh nghiệp.

Ở góc độ kinh tế, Lễ hội Trà Quốc tế 2025 là một "cỗ máy kích hoạt" mạnh mẽ. Các doanh nghiệp Việt có cơ hội tiếp cận các nhà mua hàng quốc tế, học hỏi quy trình sản xuất, công nghệ chế biến, tiêu chuẩn quốc tế từ Nhật Bản, Trung Quốc, Sri Lanka,… Tea Expo và Tea Summit trở thành nơi kết nối chuỗi cung ứng toàn cầu, giúp trà Việt gia tăng khả năng tham gia vào thị trường thế giới với vai trò chủ động hơn.

Đối với du lịch, gần một tháng diễn ra lễ hội đã tạo "cú hích tiêu dùng" lớn cho Lâm Đồng: hàng nghìn lượt du khách đến lưu trú, ăn uống, mua sắm, tham quan. Nhiều tour du lịch mới xoay quanh chủ đề "du lịch trà" đã được hình thành: tour đồi trà Cầu Đất, tour nhà máy Chè cổ 1927, tour thưởng trà nghệ thuật, tour trải nghiệm mùa vụ. Điều này mở ra tiềm năng xây dựng thương hiệu "Du lịch Trà Việt Nam", một hướng phát triển bền vững cho Lâm Đồng và cho ngành trà.

Giá trị giáo dục cũng là điểm nhấn nổi bật. Hàng trăm sinh viên Đại học Đà Lạt đã tham gia chương trình Tea & Talk, thảo luận với chuyên gia về bản sắc văn hóa Gen Z trong thời kỳ hội nhập. Các giá trị của văn hóa trà như sự tĩnh lặng, sự kết nối, sự trân trọng nguồn cội, được người trẻ nhìn nhận dưới góc độ mới. Gen Tea, cuộc thi dành cho người trẻ yêu trà, thu hút hơn 100 đội dự thi, cho thấy trà đang dần trở thành nguồn cảm hứng sáng tạo và là chất liệu văn hóa mới cho thế hệ kế cận.

Từ góc nhìn xã hội, lễ hội gửi gắm thông điệp bền vững: phát triển kinh tế không tách rời trách nhiệm cộng đồng. Việc Ban Tổ chức trao 3 tỷ đồng cho Ủy ban Mặt trận Tổ quốc tỉnh Lâm Đồng sau thiên tai là minh chứng cho nỗ lực mang lại giá trị thiết thực cho người dân. Đây cũng là cách để lễ hội củng cố nền tảng xã hội cho sự phát triển bền vững của ngành trà.

Trà Việt, thông qua Lễ hội Trà Quốc tế 2025, không chỉ là một sản phẩm nông nghiệp. Trà đã trở thành chủ thể văn hóa, một phương tiện ngoại giao, một nguồn lực kinh tế và là cầu nối giữa quá khứ - hiện tại - tương lai của Việt Nam.

Khi đêm bế mạc Lễ hội Trà Quốc tế 2025 khép lại tại Quảng trường Lâm Viên, những ánh đèn nghệ thuật vẫn còn hắt lên những đồi trà phía xa. Hàng chục ngàn du khách mang theo những ấn tượng sâu sắc về một Việt Nam giàu bản sắc, hiếu khách và sáng tạo. Nhưng quan trọng hơn, lễ hội đã mở ra một hướng đi mới cho trà Việt: từ một ngành nông nghiệp truyền thống trở thành một biểu tượng văn hóa - kinh tế - ngoại giao của quốc gia.

Thông điệp rõ ràng nhất được truyền tải xuyên suốt lễ hội nằm ở bài phát biểu của Phó Thủ tướng Bùi Thanh Sơn. Ông nhấn mạnh rằng ngành chè Việt Nam cần phát triển theo hướng xanh - sạch - chất lượng cao - giá trị cao, nâng cấp quy trình sản xuất, đẩy mạnh chế biến sâu, phát triển sản phẩm hữu cơ và tuần hoàn, đồng thời xây dựng thương hiệu mạnh để cạnh tranh quốc tế. Đó không chỉ là yêu cầu, mà là định hướng chiến lược để đưa chè Việt lên vị thế mới.

Tư duy "lợi ích hài hòa, rủi ro chia sẻ" mà Chính phủ cam kết với nhà đầu tư và doanh nghiệp ngành chè cho thấy mục tiêu phát triển bền vững đã trở thành trục xuyên suốt của ngành. Điều này đặc biệt quan trọng khi Việt Nam phải đối mặt với biến đổi khí hậu, xu hướng tiêu dùng mới và áp lực cạnh tranh toàn cầu.

Về phía địa phương và doanh nghiệp, Lâm Đồng, Nam A Bank, Thương hiệu Đôi Dép và Công ty Cổ phần Chè Lâm Đồng, Tổ chức Miss Cosmo đang chứng minh rằng sự sáng tạo và khát vọng có thể đưa một sản phẩm truyền thống trở thành hiện tượng văn hóa. Nhà máy Chè cổ 1927, sau hàng chục năm, nay lại trở thành điểm đến thu hút du khách. Những nghi lễ dâng trà truyền thống được phục dựng công phu. Các hoạt động văn hóa, nghệ thuật, du lịch gắn với trà được phát triển mạnh mẽ. Tất cả đang xây dựng một nền tảng vững chắc cho thương hiệu "tea culture" của Việt Nam.

Lễ hội cũng mở ra kỳ vọng lớn về việc hình thành bản sắc "Trà Việt Nam" trong thập kỷ tới. Đây sẽ không chỉ là việc cải thiện sản lượng hay giá trị xuất khẩu, mà là hành trình xây dựng hình ảnh, kể câu chuyện, tạo cảm xúc và định vị bản sắc. Nhiều quốc gia như Nhật Bản, Trung Quốc, Sri Lanka đã thành công trong việc biến trà thành biểu tượng quốc gia, gắn liền với du lịch, nghệ thuật và văn hóa. Việt Nam đang đứng trước cơ hội để làm điều tương tự, với nguồn lực tự nhiên phong phú, di sản lâu đời và sức sáng tạo mạnh mẽ của thế hệ trẻ.

"Với sự chủ động, sáng tạo, khát vọng đổi mới và quyết tâm không ngừng vươn lên của các địa phương, doanh nghiệp và mỗi người dân ở Lâm Đồng cũng như trong cả nước, nông sản Việt Nam nói chung và sản phẩm Chè Việt Nam nói riêng sẽ khẳng định được chất lượng, uy tín cao, có thương hiệu mạnh, có vị thế vững chắc ở thị trường khu vực và thế giới, là niềm tự hào của đất nước Việt Nam tươi đẹp trong kỷ nguyên mới.", Phó Thủ tướng Bùi Thanh Sơn kỳ vọng.

Trải qua 5.000 năm văn minh trà Việt, thức uống giản đơn giờ đã thành cầu nối đưa thế giới đến gần hơn với Việt Nam, là cách để Việt Nam kể câu chuyện của mình với sự tự tin và tự hào. Và World T.E.A Fest 2025 chính là cột mốc đánh dấu khoảnh khắc trà Việt bước ra ánh sáng quốc tế một cách mạnh mẽ và thuyết phục.

Từ những đồi trà xanh ngát của cao nguyên Lâm Đồng, một khát vọng lớn đang dần hình thành: xây dựng thương hiệu quốc gia cho trà Việt và đưa sản phẩm này trở thành biểu tượng văn hóa – kinh tế của đất nước trong kỷ nguyên mới. Con đường phía trước chắc chắn còn nhiều chông gai, nhưng với tinh thần bền bỉ, sáng tạo và lòng tự hào, trà Việt hoàn toàn có thể vươn lên vị thế xứng đáng trên bản đồ trà thế giới.