“Bẫy” lãi suất cao

TS. Nguyễn Trí Hiếu

Chuyên gia tài chính

306 bài viết

• Việc can thiệp tỉ giá bằng cách bán ngoại tệ ra thị trường cần cẩn trọng, vì đây là con dao 2 lưỡi trong bối cảnh dự trữ ngoại tệ của Việt Nam đang ở xung quanh 3 tháng nhập khẩu - ngưỡng an toàn
  Tại: Tìm cách hạ nhiệt tỷ giá

Lãi cao nhưng khó với

Ghi nhận trên thị trường ngân hàng , đối với kỳ hạn 13 tháng, mức lãi suất tiền gửi tiết kiệm tại SHB cao nhất là 9%/năm, áp cho số tiền gửi từ 500 tỷ đồng trở lên.

Tiếp nối theo sau là SCB với lãi suất 8,76%/năm nhưng chỉ với số tiền gửi 10 tỷ đồng trở lên; Tại PVComBank là 8,5%/năm cho số tiền gửi 500 tỷ đồng trở lên; Eximbank là 8,4%/năm cho 100 tỷ đồng trở lên.

Namabank và ABBank đều có mức lãi suất 8,3%/năm, không phân biệt số tiền gửi; Tại VietABank là 8,1%/năm dành cho mức tiền gửi 01 tỷ đồng trở lên.

LienVietPostbank, BacABank và Sacombank đều có mức lãi suất 8%năm, nhưng Sacombank và LienVietPostbank chỉ ưu tiên cho khách hàng gửi tiền từ 300 tỷ đồng trở lên.

Như vậy, để nhận được mức lãi suất đỉnh của nhiều ngân hàng không hề dễ dàng. Các ngân hàng yêu cầu số tiền tới hàng trăm tỷ đồng, đây là số tiền không phải ai cũng có được.

Lãi suất tiền gửi kỳ hạn 12 tháng, 13 tháng tại nhiều ngân hàng đã lên mức 8%-9%/năm - Nguồn: Biểu lãi suất tiền gửi các ngân hàng.

Theo TS. Nguyễn Trí Hiếu, chuyên gia tài chính - ngân hàng, những cá nhân có số tiền hàng trăm tỷ đồng để gửi tiết kiệm ngân hàng là có nhưng rất hiếm, và khách hàng được hưởng mức lãi suất cao ngất ngưởng phải gửi kỳ hạn tới 12 tháng hoặc 13 tháng cũng không phải là lựa chọn dễ dàng.

Theo một cán bộ ngân hàng, đã có trường hợp công ty uỷ quyền cho cá nhân gửi hàng trăm tỷ đồng tiết kiệm vào ngân hàng để lấy lãi suất cao. Nhưng bây giờ để có những khoản tiền lớn nhàn rỗi dài hạn đó là điều không tưởng. Do đó, mức lãi suất cao 9%/năm dành cho kỳ hạn tới 13 tháng đó được xem như chỉ là con số “bẫy” lãi suất cao.

Với số tiền hàng trăm tỷ đồng nhàn rỗi gửi tiết kiệm ngân hàng chỉ có những doanh nghiệp lớn. Thực tế, có nhiều công ty có khoản tiền mặt có thể lên tới nghìn tỷ đồng gửi ngân hàng dưới dạng “Khoản tương đương tiền” - nghĩa là gửi tiền mặt vào ngân hàng, nhưng kỳ hạn chỉ từ 3 tháng trở xuống, kỳ hạn ngắn để dễ dàng linh hoạt rút ra khi cần.

Chẳng hạn, báo cáo tài chính hợp nhất giữa niên độ năm 2019 của một doanh nghiệp lớn là Tổng CTCP Xuất Nhập khẩu và Xây dựng Việt Nam (Vinaconex) cho thấy, tổng công ty có “Khoản tương đương tiền” hơn 799 tỷ đồng, được thuyết minh là khoản tiền gửi có kỳ hạn gốc không quá 3 tháng tại các ngân hàng thương mại với lãi suất trong kỳ không quá 6%/năm.

Hoặc theo báo cáo tài chính hợp nhất quý II/2019 của Tổng công ty IDICO – CTCP cũng có “Khoản tương đương tiền” 417 tỷ đồng, thuyết minh cũng cho thấy đây là khoản tiền gửi có kỳ hạn không quá 3 tháng tại các ngân hàng thương mại, với lãi suất bình quân 4,5-5,5%/năm.

Lãi suất cho vay sẽ tăng?

Các ngân hàng thương mại đưa mức lãi suất tiền gửi lên cao ngất ngưởng trong thời điểm hiện nay để làm gì? Câu trả lời tất nhiên là để cạnh tranh hút tiền gửi cuối năm, tạo thanh khoản, tạo thêm nguồn tiền cho vay…

Nhưng lãi suất cho vay hiện đang được các ngân hàng tính theo công thức: lãi suất tiền gửi 12 tháng/13 tháng hoặc lãi suất cơ sở cộng với biên độ 3-4%/năm.

Do đó, lãi suất kỳ hạn 12 tháng hay 13 tháng tăng lên cũng đồng nghĩa với việc lãi suất cho vay sẽ tăng lên tương ứng, đặc biệt đối với khách hàng cá nhân. Vì hiện nay, nhiều ngân hàng cho vay với lãi suất ưu đãi thời gian đầu (cho vay mua nhà, cho vay mua xe ô tô...), sau đó lãi suất cho vay sẽ thả nổi theo thị trường.

Chẳng hạn, tại Techcombank, lãi suất cho vay thả nổi sẽ được điều chỉnh tuỳ đối tượng khách hàng. Theo công bố của Techcombank, đối với khách hàng cá nhân lãi suất cho vay được điều chỉnh hằng tháng dựa trên lãi suất cơ sở. Đối với khách hàng cá nhân lãi suất cho vay cơ sở ngắn hạn là 7,52%, trung hạn là 8,05%/năm, dài hạn là 8,65%/năm.

Đối với khách hàng doanh nghiệp tại Techcombank, kỳ điều chỉnh linh hoạt hơn từ 1-6 tháng, ngân hàng này đang áp mức lãi suất cơ sở mới nhất (ngày 02/10) cho kỳ hạn vay dưới 6 tháng là 7,1%/năm; 6 tháng là 7,4%/năm; trên 6 tháng - 1 năm là 7,6%/năm; trên 1 năm – 5 năm là 8,13%/năm; trên 5 năm là 8,63%/năm.

Hay lãi suất 12 tháng là lãi suất tham chiếu cho khoản vay mua nhà tại BIDV khi ngân hàng này công bố lãi suất cho vay mua nhà năm đầu là 7,8%/năm. Từ năm thứ hai, lãi cho vay tính bằng lãi suất tiền gửi 12 tháng cộng thêm 3,7-4%/năm. Trong khi đó, biểu lãi suất tiền gửi 12 tháng của BIDV là 7%/năm, đây cũng là mức lãi suất tiền gửi cao nhất tại ngân hàng này cho tới thời điểm hiện nay.

Như vậy, lãi suất tiền gửi dâng cao là niềm vui đối với người gửi tiền nhưng lại là nỗi buồn của người đi vay, trừ phi ngân hàng chia sẻ với khách hàng vay bằng cách giảm lợi nhuận để giảm lãi suất cho vay. Điều này là khó xảy ra.