Bitcoin trở thành thiên đường thuế mới, các nước lúng túng tìm cách quản lý

Các cơ quan quản lý trên toàn thế giới đang lo ngại tiền số sẽ trở thành những thiên đường thuế mới. Tuy nhiên có vẻ họ đã chậm một bước, bởi điều đó đang xảy ra.

David Drake là 1 ví dụ. Sở hữu 1 công ty quản lý tài sản có trụ sở ở New York, Drake đang đầu tư hơn 10 triệu USD vào tiền số và công nghệ blockchain. Anh sử dụng tiền số như 1 tài khoản ngân hàng ở hải ngoại, một nơi hợp pháp để cất giữ lợi nhuận và giảm số thuế phải nộp.

Thủ tướng Anh Theresa May và Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi là hai trong số các lãnh đạo thế giới đã cảnh báo về việc tiền số ngày càng được sử dụng nhiều hơn để chuyển tiền ra nước ngoài. Trong cuộc điều trần vừa qua trước Quốc hội, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Steven Mnuchin đã kêu gọi 20 nền kinh tế lớn nhất thế giới hãy hợp tác để đảm bảo tiền số không trở thành "tài khoản ngân hàng Thụy Sĩ tiếp theo". Nỗi lo ngại dấy lên sau khi chiến dịch triệt tiêu các thiên đường thuế được thực hiện trên phạm vi toàn cầu đã đạt được những kết quả nhất định.

Theo nghiên cứu được thực hiện bởi Foundation for Defense of Democracies, 1 think tank ở Washington, những kẻ tội phạm là nhóm đầu tiên áp dụng chiêu thức này và hiện tượng đang ngày càng phổ biến. Tiếp theo là những người Drake – người đang có ghế trong hội đồng quản trị của 25 công ty cả đại chúng và tư nhân. Anh cho rằng mình vẫn tuân thủ luật Mỹ khi báo cáo đầy đủ lượng tài sản số đang nắm giữ. Drake nhận định nếu được quản lý tốt hơn thì ngành này sẽ trở thành chính danh.

Hoạt động rửa tiền thông qua các ATM bitcoin, sàn tiền số, các trang đánh bạc và những nơi cung cấp dịch vụ chuyển đổi đồng tiền số này sang đồng khác tăng vọt trong khoảng thời gian từ 2013 đến 2016. Châu Âu chiếm tỷ trọng giao dịch bitcoin phạm pháp nhiều nhất, lớn gấp 5 lần ở Bắc Mỹ. Châu Á dù là nơi có thị trường tiền số sôi động nhất nhưng lại "trong sạch" nhất.

Nhu cầu tìm ra cách mới để cất giấu tài sản đang tăng rất mạnh trong bối cảnh giới chức Mỹ và châu Âu ngày càng mạnh tay với các ngân hàng truyền thống bằng luật chống rửa tiền hay luật "know-your-customer" buộc phía ngân hàng phải cung cấp đầy đủ thông tin khách hàng. Nhiều định chế tài chính cũng bắt buộc phải hạn chế khả năng tiếp cận của khách hàng với hệ thống ngân hàng siêu bảo mật ở Thụy Sĩ.

Hoạt động sử dụng tiền số để cất giấu tài sản ở nước ngoài đang biến hóa nhanh chóng, đặc biệt là sự ra đời của ZCash và Monero, những đồng tiền số bảo mật sử dụng các phương pháp mã hóa khiến rất khó để tìm ra dấu vết. Theo Grayscale Investments, công ty cung cấp dịch vụ ủy thác ZCash cho các nhà đầu tư, trên toàn thế giới có khoảng 10 nghìn tỷ USD đang được nắm giữ ở nước ngoài. Đồng ZCash được dự báo đến năm 2025 sẽ chiếm khoảng 10% trong số đó.

Theo Matthew Beck, một lãnh đạo của Grayscale, đây là lần đầu tiên trong lịch sử bất kỳ ai cũng có thể cất giữ tiền trong "ngân hàng của chính mình". Tuy nhiên ông vẫn cho rằng thị trường tiền số cần được quản lý bởi các Chính phủ vì hệ sinh thái này khó có thể lớn lên mà không có các quy định quản lý.

Bitcoin, đồng tiền số lớn nhất và được biết đến nhiều nhất, hoạt động theo cơ chế nặc danh nhưng vẫn có thể theo dõi dấu vết vì đã có sổ cái điện tử theo dõi mọi giao dịch. Cho dù tất cả thông tin về người mua và người bán là những dãy ký tự gồm cả chữ và số, đã có công nghệ đủ khả năng theo dõi và nắm bắt những đồng bitcoin bất hợp pháp. Luật hiện hành yêu cầu các ngân hàng phải báo cáo những hoạt động khả nghi (ví dụ như rút hơn 9.999 USD), trong khi các sàn tiền số phải lưu thông tin khách hàng.

Giới phân tích nhận định bên cạnh việc giám sát chặt chẽ để giới tội phạm không thể lợi dụng tiền số, điều quan trọng là các Chính phủ cũng cần phải tôn trọng những sáng tạo của hệ thống tài chính.