Chuyện phải mất hơn... 48 năm để hỗ trợ, tư vấn cho toàn bộ doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ và sự thay đổi từ Bắc Ninh, Hải Dương

Ngành công nghiệp hỗ trợ (CNHT) có ý đặc biệt nghĩa quan trọng đối với chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng công nghiệp hoá, hiện đại hoá, nâng cao năng suất lao động, giá trị gia tăng và năng lực cạnh tranh, góp phần tăng tỷ trọng đóng góp của ngành công nghiệp chế biến, chế tạo trong cơ cấu nền kinh tế. Phát triển CNHT không chỉ giúp nâng cao khả năng cạnh tranh của sản phẩm, tăng khả năng thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài, mà còn đẩy mạnh việc tiếp thu, chuyển giao công nghệ và thúc đẩy sự phát triển của các doanh nghiệp nhỏ và vừa trong nước.

Trong thời gian vừa qua, một trong những biện pháp được Cục Công nghiệp (Bộ Công Thương) đẩy mạnh triển khai là hoạt động cải tiến sản xuất và nâng cao năng suất chất lượng tại các doanh nghiệp. Hoạt động này cần phải được thực hiện thường xuyên, duy trì liên tục bởi điều các doanh nghiệp FDI quan tâm khi lựa chọn nhà cung ứng là quy trình sản xuất từ đầu vào đến đầu ra phải được chuyên nghiệp hóa, đáp ứng nhu cầu về nguồn nguyên liệu trong thời gian dài. 

Xuất phát điểm là chương trình thường niên từ năm 2015 của Samsung Việt Nam, để nhân rộng hiệu quả của chương trình tư vấn cải tiến doanh nghiệp, trong 3 năm vừa qua (2018 – 2020), Bộ Công Thương đã phối hợp với Samsung Việt Nam đào tạo 327 tư vấn viên trong lĩnh vực cải tiến sản xuất và chất lượng. 

Đội ngũ tư vấn viên cũng trở thành nguồn nhân lực then chốt trong lĩnh vực tư vấn và đào tạo, giúp chương trình tư vấn doanh nghiệp được triển khai ở quy mô lớn hơn tạo cơ hội cho nhiều doanh nghiệp Việt Nam có thể nâng cao năng lực sản xuất và khả năng cạnh tranh. 

Đồng thời, trong 2 năm (2019 – 2020), Cục Công nghiệp phối hợp với Samsung Việt Nam và đội ngũ tư vấn viên để tiến hành cải tiến sản xuất và chất lượng cho 140 doanh nghiệp trong lĩnh vực công nghiệp hỗ trợ trên cả nước. Con số này dự kiến sự tăng lên 270 doanh nghiệp đến cuối năm 2021. 

Các doanh nghiệp tham gia chương trình đã đạt được một số kết quả tích cực như: tăng năng suất, giảm tỷ lệ lỗi, giảm thiểu tồn kho, nâng cao nhận thức,... tạo tiền đề cho sự phát triển lâu dài và bền vững của các doanh nghiệp.

Việc thực hiện, duy trì và phát triển các hoạt động cải tiến, thực sự đã đem lại nhiều hiệu quả cho các doanh nghiệp trong nước. Đây là một trong những biện pháp hữu hiệu để giúp các doanh nghiệp nâng cao năng suất, chất lượng, năng lực cạnh tranh và có khả năng mở rộng sản xuất, kết nối sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu.

Tuy nhiên, do nguồn lực còn hạn chế, thời gian qua, Cục Công nghiệp (Bộ Công Thương) không thể triển khai chương trình trên diện rộng, mang tính lan tỏa trong cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam.

Tính đến hết năm 2020, cả nước có khoảng 4.840 doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực công nghiệp hỗ trợ, cung cấp nguyên vật liệu, phụ tùng, linh kiện cho các doanh nghiệp sản xuất sản phẩm cuối cùng trong các ngành ô tô, điện tử, cơ khí, dệt may, da giày.

Trong khi đó, với nguồn lực hạn chế, trung bình một năm, Cục Công nghiệp (Bộ Công Thương) chỉ có thể tiến hành hỗ trợ, tư vấn khoảng 100 doanh nghiệp trên cả nước. Như vậy, phải mất ít nhất hơn 48 năm để Cục Công nghiệp (Bộ Công Thương) có thể tư vấn, hỗ trợ hết 4.840 doanh nghiệp nêu trên. Chưa kể đến, cải tiến là một quá trình liên tục, các doanh nghiệp cần tiếp tục nhận được sự hỗ trợ để duy trì và phát triển các thành quả, triển khai hệ thống quản lý chất lượng chuyên nghiệp.

Do đó, để rút ngắn thời gian tiếp cận trình độ sản xuất, chuỗi cung ứng toàn cầu, ngoài sự cố gắng của các doanh nghiệp, sự hỗ trợ quyết liệt từ cơ quan Trung ương thì vai trò của các địa phương là rất quan trọng và thiết thực.

Đây cũng là định hướng của Cục Công nghiệp (Bộ Công Thương) khi triển khai các chương trình cải tiến thí điểm trong thời gian vừa qua. Trung ương đi trước, xây dựng mô hình mẫu để từ đó các địa phương có thể tham khảo, triển khai cải tiến và đổi mới một cách hiệu quả.

Tuy nhiên, đến nay, việc các địa phương xây dựng chính sách, chương trình phát triển công nghiệp hỗ trợ riêng biệt, đầu tư nguồn lực trên địa bàn vẫn còn rất hạn chế.  Đối với chương trình cải tiến doanh nghiệp, đến nay, mới chỉ có 22 địa phương là Hải Dương và Bắc Ninh đã và đang chủ động phối hợp với Bộ Công Thương, Samsung Việt Nam triển khai trên toàn địa bàn của 22 tỉnh.

Bộ Công Thương kỳ vọng các cơ quan chính quyền địa phương có thể nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của việc thúc đẩy ngành công nghiệp hỗ trợ và công nghiệp chế biến, chế tạo trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Từ đó, có sự phân bổ nguồn lực tương xứng, bắt đầu từ việc cải tiến sản xuất và chất lượng cho các doanh nghiệp Việt Nam nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh, tăng khả năng tiếp cận chuỗi sản xuất toàn cầu.