Đại án gây thiệt hại 9.000 tỉ đồng: Tranh cãi về trị giá tài sản thế chấp

Theo bản án sơ thẩm, do cần tiền để trả nợ và chi chăm sóc khách hàng, Phạm Công Danh biết với tư cách là Chủ tịch Hội đồng quản trị (HĐQT) VNCB, theo luật các tổ chức tín dụng, bị cáo sẽ không thể trực tiếp vay tiền tại ngân hàng này. Vì vậy, bị cáo Danh đã chỉ đạo Phan Thành Mai và các cấp dưới lập các biên bản họp HĐQT hình thức, sử dụng 12 pháp nhân thuộc Tập đoàn Thiên Thanh để vay tiền của VNCB.

Theo đó, 16 bộ hồ sơ vay vốn với phương án kinh doanh, phương án trả nợ khống; các hợp đồng chuyển nhượng bất động sản, hợp đồng mua bán nguyên vật liệu khống đã được lập ra.

Dựa theo những bộ hồ sơ khống này và không tiến hành thẩm định tình hình thực tế, từ ngày 28-12-2013 đến 11-3-2014, VNCN chi nhánh Sài Gòn và chi nhánh Lam Giang đã tiếp nhận, giải ngân cho 12 công ty của Thiên Thanh vay 4.700 tỉ đồng.

Tài sản bảo đảm cho các khoản vay là 13 lô đất tại Sân vận động Chi Lăng và lô đất 209 Trường Chinh – thành phố Đà Nẵng. Tuy nhiên, các lô đất này của Tập đoàn Thiên Thanh đã được Phạm Công Danh chỉ đạo định giá nâng lên gấp 4 lần (từ 2.604 tỉ đồng lên 8.503 tỉ đồng) so với giá trị đã được định giá để vay tại BIDV cùng thời điểm đó.

Bị cáo Phạm Công Danh ngồi trước vành móng ngựa.

Bản án sơ thẩm kết luận, sau khi đối trừ trị giá tài sản đảm bảo, hiện số dư nợ của 12 pháp nhân thuộc Tập đoàn Thiên Thanh chưa có khả năng thu hồi, gây thiệt hại cho VNCB tổng cộng 2.095 tỷ đồng.

Tuy nhiên, xung quanh 13 lô đất tại Sân vận động Chi Lăng và lô đất 209 Trường Chinh – thành phố Đà Nẵng đã có những con số khác nhau.

Thứ nhất, theo chứng thư thẩm định giá của Công ty DATC Bộ Tài chính xác định giá trị các lô đất là 10.414 tỉ đồng, phương pháp thẩm định được áp dụng là phương pháp thặng dư, mức giá mà chứng thư đưa ra là hoàn toàn dựa trên các thông số giả định khi hoàn thành dự án và mức giá này chỉ đúng khi các thông số này phải chính xác và đảm bảo thực hiện.

Tuy nhiên, trên thực tế thì dự án này chưa được thông qua, chưa được triển khai nên mức giá của chứng thư chưa đủ cơ sở để xem xét là giá trị chính xác.

Thứ hai, theo kết luận định giá của Hội đồng định giá trong tố tụng hình sự TP Đà Nẵng xác định giá trị các lô đất là 1.260 tỷ đồng, về mặt hình thức kết luận định giá này phù hợp với Nghị định của Chính phủ về việc định giá trong tố tụng hình sự.

Thứ 3, theo chứng thư thẩm định giá của Công ty cổ phần thông tin và thẩm định giá Miền Nam thì giá trị các lô đất trên là 2.604 tỷ đồng. Để đảm bảo theo nguyên tắc có lợi cho các bị cáo, con số này được cơ quan tố tụng chấp nhận làm căn cứ để xác định thiệt hại trong vụ án.

Tại phiên tòa sơ thẩm, bị cáo Phạm Công Danh một mực cho rằng, trị giá các lô đất trên thực tế cao hơn nhiều so với con số 2.604 tỷ đồng.

Bị cáo cũng từng xin HĐXX tạo điều kiện cho bị cáo được gặp vợ và em trai để bàn về phương hướng xử lý số tài sản trên để khắc phục thiệt hại trong vụ án. Tòa sơ thẩm đã chấp nhận đề nghị trên, cho bị cáo gặp người thân, song kết thúc phiên sơ thẩm, bị cáo Danh chưa tìm được hướng giải quyết.

Tại tòa phúc thẩm, trả lời câu hỏi của HĐXX, Phạm Công Danh không đồng tình với bản án sơ thẩm. Tòa hỏi bị cáo có chỉ đạo cấp dưới nâng giá trị tài sản đảm bảo để thế chấp, vay tiền của VNCB không? “Tôi không chỉ đạo hay yêu cầu bất cứ ai bởi vì công ty thẩm định giá có uy tín, được Bộ Tài chính công nhận”, ông Danh nói.

Trả lời luật sư liên quan đến những lô đất này tại Đà Nẵng, bị cáo Danh khai rằng, Thiên Thanh đã nộp cho Đà Nẵng 70 tỷ đồng, đã được cấp phép sử dụng đất; tập đoàn này đã đầu tư hàng nghìn tỷ đồng, đã chi hàng trăm tỷ đồng tiền bồi thường giải phóng mặt bằng...

Bị cáo Danh cũng cho rằng tại thời điểm đó không có bất cứ nhà đầu tư nào đủ số tiền này để đầu tư, giá thực tế của những mảnh đất này không dưới 100 triệu đồng/m2, việc cho vay theo ông Danh thực ra không có thiệt hại về vật chất.

“Tôi đã nhiều lần xin bán số đất này vì trên thực tế giá trị đất lớn hơn rất nhiều lần so với giá mà Công ty thẩm định giá Miền Nam đưa ra. Kính mong HĐXX cho tôi bàn bạc với gia đình và luật sư để bán mảnh đất này khắc phục hậu quả vụ án”, Phạm Công Danh bật khóc và lặp lại đề nghị như phiên sơ thẩm.

Cùng bị cáo buộc với vai trò đồng phạm của tội vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng, trong phần thẩm vấn trước đó, một số bị cáo thừa nhận sai phạm, xin giảm nhẹ hình phạt. Tuy nhiên, một số bị cáo kêu oan, cho rằng mình không chịu trách nhiệm, không liên quan đến các khoản vay ngàn tỷ này.